Międzymiastowa posucha w autobusowym konkursie CUPT. Tylko 26% alokacji

Wszystkie wnioski CUPT

Z danych Centrum Unijnych Projektów Transportowych wynika, że do konkursu od 17 kwietnia do 17 maja wpłynęło zaledwie 36 wniosków o wartości całkowitej 444.949 090,36 zł. Opiewają one na zakup łącznie 238 autobusów, w tym:

• 194 szt. w zakresie taboru niskoemisyjnego (w tym zasilanego olejem napędowym)

• 44 szt. w zakresie taboru zeroemisyjnego.

Z kolei budżet CUPT wynosił 1.689,3 mld zł, co daje niską alokację na poziomie 26%. Przypomnijmy, że początkowe, ambitne plany mówiły o zakupie zakupie ponad 1700 autobusów, w tym niemal 1400 zeroemisyjnych.

Przy wydrenowanych budżetach samorządów, przez inflację i Polski Ład, rzeczywiście ten program miał „pod górkę”, natomiast najważniejsze błędy popełnione „po drodze” przez CUPT to:

• brak większej promocji konkursu, co biorąc pod uwagę do tego majówkowy termin naboru powodowało, że sesje powiatów czy związku musiały odbywać się w nadzwyczajnym trybie i to w terminie „majówkowym”;
• mało czasu na złożenie wniosków. Transport regionalny nie jest przećwiczony w pozyskiwaniu środków unijnych – w przeciwieństwie do bardzo doświadczonej w tym względzie komunikacji miejskiej.
• nierozwiązany problem części powiatów czy związków z rozliczeniem VAT-u, który „na dzień dobry” podrażał wkład własny o 19%.
• brak powiązania tak potężnej inwestycji z modernizacją systemu poprzez nowelizację ustawy PTZ, co tym samym powoduje, że „wlewamy” ogromne pieniądze do naczynia pełnego dziur.
• brak bezpośredniego połącznia z systemem FRPA. Naszym zdaniem możliwość startu w konkursie powinny mieć przede wszystkim podmioty, które podpiszą długoletnie umowy z Funduszem i w ramach bonusu powinny otrzymać możliwość preferencyjnego zakupu nowego taboru pod ich obsługę. To stworzyłoby transportowy kręgosłup, do którego dołączałby inne projekty.

Łącznie CUPT w ramach tego konkursu otrzymał około 150 pytań, co pokazuje jak skomplikowany i niezrozumiały dla branży regionalnej był to nabór. Kolejnym utrudnieniem – nie związany już z biurokracją – był brak szerszej oferty taborowej w zakresie transportu niskoemisyjnego. Jak widać po wnioskach, większość z potencjalnych beneficjentów poszła w pojazdy hybrydowe, część w elektrobusy, natomiast nikt w pojazdy gazowe, które teoretycznie najlepiej sprawdzałyby się w transporcie regionalnym. Tutaj na przeszkodzie stanęły wysokie ceny CNG i brak odpowiedniej infrastruktury.

Co dalej?

Aktualnie trwa ocena złożonych wniosków. Rozstrzygnięcie i podpisanie umów zaplanowano na październik/listopad 2023. Natomiast co ważne, CUPT konsultuje z Ministerstwem Infrastruktury kolejny termin naboru. Z naszych informacji wynika, że swoje wnioski złożyły:

• Powiat Bytowski na 10 autobusów hybrydowych
• Gminy Pleszew i Dobrzyca na 8 autobusów hybrydowych
• Powiat Raciborski na 10 autobusów hybrydowych
• PKS Oława na 10 autobusów elektrycznych
• PKS Rzeszów planowo na 50 autobusów elektrycznych, ale już wiadomo, że to suma musi być niższa
• Wielkopolski Transport Publiczny na 10 autobusów hybrydowych.

historia pierwszej  edycji

Konkurs CUPT ogłoszony został w ramach inwestycji KPO „E1.1.2 Zero- i niskoemisyjny transport zbiorowy (autobusy)”.

Wsparcie mogą uzyskać przedsięwzięcia dotyczące zakupu zeroemisyjnego taboru autobusowego (elektrycznego, wodorowego, hybryda plug-in) lub niskoemisyjnego taboru autobusowego (zasilanego paliwami alternatywnymi – CNG, LPG/LNG), wraz z niezbędną infrastrukturą ładowania/tankowania – jeśli dotyczy lub taboru zasilanego olejem napędowym (diesel, norma nie niższa niż EURO VI), w tym hybrydy HEV/MHEV, z zastrzeżeniem, że w ramach wszystkich przedsięwzięć wybranych do objęcia wsparciem maksymalna liczba niskoemisyjnego taboru autobusowego, w tym taboru zasilanego olejem napędowym, nie może przekroczyć 364 sztuk, tj. progu 21% spośród 1738 sztuk ogólnej liczby taboru przewidzianego do objęcia wsparciem.

Wniosek o objęcie przedsięwzięcia wsparciem mógł obejmować tabor zasilany napędem z jednej grupy rodzaju napędów, tj. zero- lub niskoemisyjnym. Dopuszczono możliwość złożenia kilku wniosków o objęcie przedsięwzięcia wsparciem przez tego samego wnioskodawcę, odrębnie dla każdej grupy rodzaju napędów.

Tabor powinien być przystosowany do przewozu osób z niepełnosprawnościami oraz o ograniczonej zdolności ruchowej.

„Nieustannie podejmujemy i będziemy podejmowali działania mające na celu pomoc samorządom terytorialnym na poziomie powiatowym i gminnym w tworzeniu regularnej komunikacji zbiorowej. Dofinansowanie zakupu i modernizacji lokalnej komunikacji autobusowej pozwala na szybsze wdrażanie innowacyjnych rozwiązań transportowych i przyczynia się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju. To kolejne narzędzie wsparcia, oprócz Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych i Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg, skierowane do władz lokalnych” – stwierdził wiceminister infrastruktury Rafał Weber.

Zakupione w ramach konkursu pojazdy i infrastruktura będą wykorzystywane na nowoutworzonych pozamiejskich liniach autobusowych, a także na liniach pozamiejskich, które są zagrożone likwidacją, np. z powodu przestarzałego taboru lub deficytowości danej linii autobusowej. Celem konkursu jest także zniwelowanie różnic w zakresie standardu podróży pomiędzy komunikacją miejską a podmiejską.

Aby otrzymać dofinansowanie każdy zainteresowany beneficjent musiał opisać istniejącą sytuację transportową w swoim regionie ze szczególnym uwzględnieniem dostępności komunikacyjnej. Kluczowe będzie także wsparcie integracji transportowej, ponieważ premiowane będą linie, które zapewnią połączenia z transportem kolejowym lub transportem miejskim.

Dodatkowe punkty można uzyskać także za integrację rozkładów jazdy różnych form transportu czy korzystanie z dofinansowania w ramach Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych o charakterze użyteczności publicznej.