Jak przewozić osoby niepełnosprawne autobusami? MIB odpowiada

Interpelacja Czesława Sobierajskiego:

„Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnegowyposażenia w § 18 ust. 1 pkt. 15) lit. b, zobowiązuje producentów dowyposażania przestrzeni w autobusie przeznaczonej dla pasażeraniepełnosprawnego na wózku inwalidzkim, w pas bezpieczeństwa ze zwijaczem iblokadą, umożliwiający zapięcie pasażera wraz z wózkiem.

Niestety, jak wynika z praktyki opiekunów przewożącychautobusami osoby na wózkach inwalidzkich, taki zapis ww. rozporządzenia, niezapewnia niepełnosprawnemu pełnego bezpieczeństwa w czasie jazdy autobusu,ponieważ w rozporządzeniu nie doprecyzowano jak powinna funkcjonować blokadapasa bezpieczeństwa.

W tej sytuacji producenci stosują w autobusachstandardowe pasy bezpieczeństwa, używane zwykle w samochodach osobowych,blokowane bezwładnościowo. Tymczasem taki pas nie zapewnia dostatecznegobezpieczeństwa, ponieważ w czasie ruszania autobusu z przystanku lub podczaspokonywania zakrętów, blokada bezwładnościowa nie działa (załącza się tylko przygwałtownym szarpnięciu) i wózek wyjeżdża na środek autobusu, co zagrażaniepełnosprawnemu i stojącym obok pasażerom. Dzieje się tak, ponieważ siłatarcia o podłogę autobusu wąskich kół wózka inwalidzkiego (często na pełnychgumowych obręczach), nawet unieruchomionych hamulcem, nie jest w stanie pokonaćdużych sił bezwładnościowych działających na wózek, w którym siedzi ciężki,dorosły pasażer. Siła ta jest tak duża, że wózka inwalidzkiego, naglewysuwającego się w czasie ruszania czy zakręcania autobusu (nie mówiąc już onadzwyczajnych sytuacjach drogowych), nie jest też w stanie utrzymać na miejscuopiekun niepełnosprawnego.

Ponadto w niektórych autobusach kasety zbezwładnościowymi pasami bezpieczeństwa, zamiast być mocowane w okolicy oparciawózka (w przypadku ustawienia niepełnosprawnego tyłem do kierunku jazdy), sąmocowane w rejonie przedniej części wózka, co w czasie ruszania autobusu zprzystanku, prawie całkowicie eliminuje możliwość unieruchomienia wózka.

W związku z powyższym, zwracam się z zapytaniem czyistnieje możliwość doprecyzowania w cytowanym na wstępie rozporządzeniu,sposobu funkcjonowania blokady pasów bezpieczeństwa, tak, aby gwarantowałniepełnosprawnemu bezpieczne warunki podróżowania autobusem?

Ze swej strony uważam, że właściwym uzupełnieniemrozporządzenia byłoby stwierdzenie, iż przedmiotowy pas bezpieczeństwa powinienmieć możliwość ręcznego blokowania przez pasażera lub wprowadzenie dorozporządzenia sformułowania ogólniejszego, zobowiązującego producenta autobusudo zastosowania takich rozwiązań technicznych, które uniemożliwią samoczynneprzemieszczanie się wózka z osobą niepełnosprawną w czasie manewrów autobusu.”

Odpowiedzi udzielił Jerzy Szmit, podsekretarz stanu wMIB. Oto jej treść:

„Szanowny Panie Marszałku,

odpowiadając na interpelację nr 13306 posła na Sejm RPCzesława Sobierajskiego, w sprawie bezpieczeństwa osób niepełnosprawnychprzewożonych w autobusach na wózkach, przedstawiam następujące stanowisko.

W zależności od kategorii pojazdu stosuje się różnerozwiązania w kwestii przewozu osób na wózkach inwalidzkich. Stosowne przepisynarzucają obowiązek by przestrzeń dla wózka inwalidzkiego była odpowiedniejpowierzchni oraz właściwie oznaczona, ale co najważniejsze musi posiadać pasybezpieczeństwa pozwalające na zapięcie pasażera z wózkiem.

W autobusach komunikacji miejskiej w Europie najczęściejstosowanym rozwiązaniem jest pas bezpieczeństwa służący do przytrzymywaniawózka inwalidzkiego wraz z pasażerem oraz oparcie (w przypadku miejscaprzeznaczonego do podróżowania tyłem do kierunku jazdy autobusu).

Wymagania dla mocowań wózków inwalidzkich zawarte są wnormie ISO 10542, natomiast wymagania dla pasów bezpieczeństwa oraz ichkotwiczeń zawierają Regulaminy EKG ONZ nr 107 lub 14. Wprowadzenie jako wymogudo stosowania odpowiednich pasów do mocowania wózków inwalidzkich, wymusiłobyna producentach autobusów konieczność montażu odpowiednich zaczepów wraz zpasami zgodnych z ISO 10542. Ponadto użytkownik czyli pasażer na wózku,musiałby poruszać się na wózku inwalidzkim zgodnym z normą ISO 7176-19 wzakresie wytrzymałości oraz rozmieszczenia uchwytów do mocowania do pojazdu.Biorąc pod uwagę, że znaczna część wózków inwalidzkich nie spełnia tychwymagań, istnieje możliwość, że mimo właściwego wyposażenia pojazdu, wózka nie będziemożna stabilnie zamocować do uchwytów. Sytuacja taka mogłaby doprowadzić donarażenia na dodatkowe koszty osób niepełnosprawnych ze względu na koniecznośćwymiany wózków na spełniające ww. wymagania.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Ministerstwa Infrastrukturyi Budownictwa wprowadzenie zmian w przepisach dotyczących warunków technicznychpojazdów w zakresie przytrzymywania wózka inwalidzkiego wraz z pasażerem (zosobą niepełnosprawną) w autobusach nie jest zasadne.”

„