FRPA nie obejmie gminnych linii obsługiwanych przez miasta

definicja komunikaji miejskiej

Wiceminister infrastruktury Rafał Weber odpowiedział na interpelacje poselskie Małgorzaty Chmiel i Dariusza Jońskiego, który pytali o rozszerzenie dopłat z Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych (FRPA) o charakterze użyteczności publicznej również na gminy wiejskie, które korzystają z komunikacji autobusowej obsługiwanej przez sąsiadujące z nimi miasta oraz o to, czy resort planuje rozszerzenie systemu dopłat także na linie autobusowe, które funkcjonowały jeszcze przed rozpoczęciem działania tego Funduszu.

-„Resort infrastruktury w chwili obecnej nie planuje rozszerzenia programu na linie autobusowe w gminach wiejskich obsługiwane przez komunikację miejską z miast sąsiadujących z gminami oraz na linie autobusowe funkcjonujące przed dniem wejścia w życie ustawy o Funduszu” – odpowiedział wiceminister.

Wyjaśnił, że zgodnie ustawą o Funduszu, jej przepisów nie stosuje się do przewozów realizowanych w ramach komunikacji miejskiej.

-„Definicja komunikacji miejskiej określona w ustawie z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym stanowi, że komunikacją miejską są gminne przewozy pasażerskie wykonywane w granicach administracyjnych miasta albo miasta i gminy, miast, albo miast i gmin sąsiadujących jeżeli zostało zawarte porozumienie lub został utworzony związek międzygminny w celu wspólnej realizacji publicznego transportu zbiorowego, a także metropolitalne przewozy pasażerskie. (…) Gminy wiejskie, które zawarły porozumienie w zakresie publicznego transportu zbiorowego z gminą miejską, gdzie funkcjonuje komunikacja miejska, nie mogą korzystać z dofinansowania z Funduszu, ponieważ są to przewozy w ramach komunikacji miejskiej” – dodał.

białe plamy

Rafał Weber wyjaśnił, że główne działania resortu infrastruktury mają na celu usuwanie tzw. białych plam komunikacyjnych w przewozach pozamiejskich, a przesłanką dla opracowania przepisów ustawy o Funduszu oraz wdrożenia przewidzianych w niej rozwiązań była „potrzeba zapewnienia jak najszerszej dostępności autobusowego publicznego transportu zbiorowego dla obywateli zwłaszcza z terenów oddalonych od dużych ośrodków miejskich”.

Ocenił, że warunki, w jakich funkcjonują przewozy w ramach komunikacji miejskiej, są „znacząco odmienne od warunków, w jakich realizowane są przewozy pozamiejskie”.

-„W miastach występuje duże zagęszczenie mieszkańców, skłaniające organizatorów do uruchamiania komunikacji publicznej. Z tego tytułu pasażerowie mają łatwiejszy dostęp do komunikacji, co powoduje, że na obszarach miejskich praktycznie nie występuje wykluczenie komunikacyjne” – ocenił.

Przypomniał, że warunkiem uzyskania dopłaty do przewozów jest „sfinansowanie ze środków własnych organizatora części ceny usługi w wysokości nie mniejszej niż 10 proc. oraz zawarcie umowy oświadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego”.

-„Środki Funduszu przeznacza się na dofinansowanie realizacji zadań własnych organizatorów w zakresie przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej poprzez dopłatę do ceny usługi tj. kwoty deficytu pojedynczej linii komunikacyjnej w przewozach autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. Ministerstwo Infrastruktury obserwuje rosnące zainteresowanie organizatorów publicznego transportu zbiorowego Funduszem rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. Z roku na rok wzrasta liczba linii komunikacyjnych wspieranych ze środków Funduszu” – czytamy w odpowiedzi wiceszefa MI.

Rafał Weber poinformował, że w kolejnych latach działania Funduszu dopłatą była obejmowana coraz większa liczba linii komunikacyjnych.

wyniki 2023

Według danych MI, w 2019 roku dofinansowano 1228 linii autobusowych kwotą ponad 10 mln zł; w 2020 r dofinansowanych linii było już 2834, a jego suma wyniosła ponad 139 mln zł; w 2021 r. na 4371 linii autobusowych poszło ponad 358 mln zł. Wiceminister dodał, że w 2022 r. na 5705 linii wydatkowano ponad 631 mln zł, ale ostateczne dane będą znane po złożeniu sprawozdania rocznego z działania Funduszu. W 2023 r. na podstawie wniosków od operatorów przewozów do wojewodów resort infrastruktury wylicza, że objętych dopłatą linii było 6347, a łączna wnioskowana kwota dopłaty z Funduszu to ponad 773 mln zł.

Ocenił, że do momentu powstania Funduszu, „w związku z brakiem wystarczających środków finansowych organizatorzy publicznego transportu zbiorowego nie podejmowali się organizacji przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej”.

-„Obywatele zamieszkujący przede wszystkim obszary położone z dala od dużych ośrodków miejskich pozbawieni byli dostępu do komunikacji publicznej, co spowodowało powstanie wykluczenia komunikacyjnego i społecznego w wielu regionach kraju” – dodał.

Uznał, że finansowanie ze środków własnych JST części ceny usługi w wysokości nie mniejszej niż 10 proc. „nie stanowi zbyt dużego obciążenia finansowego w porównaniu do korzyści jakie uzyskują mieszkańcy danej miejscowości z tego tytułu”.

Zauważył też, że do 2019 r. organizatorzy publicznego transportu zbiorowego „nie mogli liczyć na żadne wsparcie ze strony rządu i zdani byli tylko i wyłącznie na swoje zasoby finansowe”.

-„Utworzenie Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej i wprowadzone w nim rozwiązania zapewniły możliwość pokrycia przeważającej części kosztów organizacji przewozów autobusowych. Bez wsparcia finansowego jednostki samorządu terytorialnego, które są organizatorami publicznego transportu zbiorowego nie były w stanie stworzyć dla mieszkańców komunikacji autobusowej zapewniającej optymalne trasy i dużą częstotliwość kursowania” – wskazał Rafał Weber.

Wiceminister wskazał, że przykładem takich działań jest zwiększenie stawki dopłaty z Funduszu z kwoty nie wyższej niż 1 zł do kwoty nie wyższej niż 3 zł do 1 wozokilometra przewozu o charakterze użyteczności publicznej już na początku pandemii COVID – 19, kiedy branża przewozowa znalazła się w trudnej sytuacji ekonomicznej.

Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych o charakterze użyteczności publicznej działa od lipca 2019 roku. Jest instrumentem wsparcia JST, które organizują publiczny transport zbiorowy w zakresie realizacji zadań własnych w ramach przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. Zgodnie z przepisami, minister infrastruktury od 2020 r. corocznie dzieli na województwa 800 mln zł. W 2019 r. – pierwszym niepełnym roku działania funduszu – do podziału było 300 mln zł.