55 lat temu rozpoczęła się era „Ogórka” w Polsce

Jelczańskie Zakłady Samochodowe powstały w wyniku połączenia Zakładów Budowy Nadwozi Samochodowych z Zakładami Naprawy Samochodów w Jelczu. Zaraz po tym wydarzeniu, 6 grudnia 1958 r., podpisano umowę licencyjną z Czechosłowacją na produkcję w JZS międzymiastowego autobusu Skoda 706 RTO z nadwoziem firmy Karosa z Vysokiego Myta. Według zawartych ustaleń jelczańska fabryka miała otrzymywać gotowe podwozia Skody, do których wykona nadwozia wzorowane na nadwoziach Karosy. Pojazd o długości 10,87 metra oznaczono symbolem Jelcz 043. Jelcz 043 posiadał solidną, ramową konstrukcję. Silnik Skoda 706 RT o pojemności 11,8 dm3 i maksymalnej mocy 160 KM umieszczono nad przednią osią. Sztywną oś przednią i most tylny zawieszono na resorach piórowych. Powietrzny hamulec zasadniczy działał na wszystkie koła. Hamulec ręczny – mechaniczny – działał na koła tylne. W pojeździe zastosowano 5-biegową skrzynię. Przeniesienie napędu na tylny most odbywało się za pomocą dwuczęściowego wału napędowego. Nowoczesne stalowe nadwozie o obłych, aerodynamicznych kształtach przypominało nieco wyglądem ogórka. I taki właśnie przydomek zyskał sobie Jelcz 043 i wszystkie jego późniejsze odmiany. Szkielet pojazdu stanowiła rama nitowana, wykonana z elementów tłoczonych. Autobus mógł pomieścić ogółem 51 pasażerów na fotelach wykonanych z tworzywa sztucznego oraz dwie osoby obsługi. Swobodną wymianę pasażerów zapewniały dwie pary drzwi w układzie 0-1-1, otwieranych na klamkę. Nad oknami zamontowano półki na bagaż, ponadto na dachu umiejscowiono obszerny bagażnik. Wnętrze autobusu posiadało ogrzewanie w postaci dwóch nagrzewnic, z których jedna połączona została z układem chłodzenia silnika, druga natomiast – niezależna – zasilana była olejem napędowym. Wentylację wspomagały dodatkowo przesuwne okna w szybach bocznych. Na niewielkim (1570 mm) zwisie przednim umiejscowiono drzwi dla kierowcy. Pojazd przystosowany był do holowania przyczepy.

 

W 1958 r. zmontowano w JZS pierwszą partię 20 egzemplarzy pojazdów Jelcz 043, w następnym roku moc produkcyjna wyniosła już 200 sztuk. Początkowo sprowadzano wszystkie części nadwozia oraz kompletne podwozia z Czechosłowacji. Stopniowo jednak poszczególne elementy nadwozia zastępowano polskimi zamiennikami. Rozwiązanie to było korzystne dla obu stron. Podczas, gdy czeskie podwozia były względnie tanie, pozostałe części okazały się o wiele droższe. Wiele z nich nie pochodziło nawet z zakładów Karosy, lecz były przezeń importowane. Produkcja Jelcza 043 wzrastała. Dążono do osiągnięcia liczby 1500 sztuk rocznie. O dalszej historii jelczańskich autobusów można przeczytać tutaj