Ząbki bez wspólnego biletu

Władze Ząbek, Zielonki, Kobyłki i Wołomina stworzyły koalicję i wspólnie chcą negocjować z Zarządem Transportu Miejskiego w sprawie utrzymania biletu aglomeracyjnego w pociągach do Wołomina. Przedstawiciele tych miast krytykują warunki podróżowania na linii wołomińskiej oraz niejasne zasady naliczania dopłat przez ZTM – donosi warszawska 'Gazeta Wyborcza’ Jeśli do 1 marca nie zawiorą nowej umowy, pasażerowie będą musieli jak kupować osobny bilet na pociąg do Warszawy (zabierz głos/oceń prezydenta) i osobny na przejazdy po stolicy. Jak donosi 'GW’ samorządy owych miast nie wykluczają dalszej współpracy, ale jej warunkiem musi być przejrzystość wydawania gminnych dotacji i poprawa komfortu jazdy pociągami do Warszawy. Przypomnijmy – w dniu 30 listopada Miasto Ząbki wypowiedziało porozumienie międzygminne zawarte z m.st. Warszawa w sprawie wspólnego biletu na kolej. O tej sprawie pisaliśmy już z punktu widzenia ZTM Warszawa tutaj. Teraz czas na Gminę Ząbki. Jej zdaniem powody tej trudnej decyzji były następujące:

– stale rosnące koszty wspólnego biletu i brak przewidywalności kosztów w kolejnym roku.

– nieadekwatne wykorzystanie linii przez mieszkańców miasta Ząbki w stosunku do ponoszonych kosztów.

Poniżej przedstawiamy oficjalne stanowisko Gminy w tej sprawie: „Odcinek trasy przystanek Ząbki-stacja Warszawa Wileńska jest utrzymywany w 50% przez miasto Ząbki (pozostała część jest pokrywana z wpływów z biletów ZTM i opłaty wnoszone przez miasto stołeczne Warszawę). Pasażerowie wsiadający i wysiadający w Ząbkach stanowią ok. 15 % pasażerów korzystających z tego odcinka. Odcinek ten stanowi aż 1/3 odcinka wspólnego biletu, a pomimo tego, pozostałe gminy uczestniczące we wspólnym bilecie, nie partycypowały w jego utrzymaniu. Znaczący procent pasażerów tego odcinka stanowią mieszkańcy gmin z poza strefy wspólnego biletu. ZTM do tej pory nie udostępnił nam informacji, czy i w jakim zakresie wpływy z biletów Kolei Mazowieckich pokrywają koszty funkcjonowania wspólnego biletu na odcinku Ząbki –Warszawa. W ostatnich latach koszty udziału  ponoszone przez miasto Ząbki na utrzymanie wspólnego biletu rosły w tempie wykładniczym, składał się na to wzrost udziału w utrzymaniu odcinka, jak i wzrost ceny pociągokilometra.

Od 2007 roku koszty wozokilometra płaconego Kolejom Mazowieckim za pośrednictwem ZTM wzrosły ponad 5,6 raza. Linia wołomińska jest obsługiwana cały czas starym taborem z lat 70. We wrześniu br roku Miasto Ząbki dostało zapowiedź kolejnej podwyżki tym razem o 30 %. Usługa wspólnego biletu stała się tym sposobem najbardziej drożejącą usługą jaka jest nam znana . Co w zestawieniu z malejącymi wpływami do budżetu miasta skłoniło nas do szukania oszczędności. Koszty usługi transportowej, realizowanej w ramach porozumienia, ponoszone przez Ząbki, przestały być adekwatne do możliwości skorzystania z przewozów przez mieszkańców miasta Ząbki. Do urzędu miasta Ząbki wpływały ciągłe skargi na tłok w pociągach i „nieludzkie”warunki podróżowania, zwłaszcza w godzinach 6:30 8:30.

Kolejną przesłaną jaka przyczyniła się do podjęcia decyzji jest formalny brak podstaw prawnych do ponoszenia przez Miasto Ząbki takich wydatków. Nie jest zadaniem własnym gminy utrzymywanie między powiatowej komunikacji kolejowej. Odcinek który jest przez miasto Ząbki utrzymywany w 2/3 swojej długości leży na terenie m.st. Warszawy, tj. na obszarze innego powiatu, a ponad 80% pasażerów korzystających z linii Warszawa –Tłuszcz na odcinku Warszawa Wileńska –Ząbki są to mieszkańcy innych gmin, również gmin nie partycypujących we wspólnym bilecie. Sytuacja taka była przez nas tolerowana, gdy wydatki ponoszone na finansowanie ww. porozumienia były porównywalne z kosztami ponoszonymi przez Miasto Ząbki na utrzymanie komunikacji autobusowej, a warunki podróżowania umożliwiały mieszkańcom Ząbek skorzystanie z pociągów.

W sytuacji gdy wydatki które miasto Ząbki musi ponieść na utrzymanie wspólnego biletu kolejowego przekraczają kilkukrotnie koszty ponoszone na utrzymanie komunikacji autobusowej w tej samej relacji, a mieszkańcy Ząbek mają poważne problemy aby fizycznie skorzystać z usług przewoźnika kolejowego, dalszy udział miasta Ząbki w porozumieniu na obecnych zasadach byłby z naszej strony przejawem rażącej niegospodarności. Dotowanie przejazdów kolejowych mieszkańców innych gmin nie jest zadaniem miasta Ząbki. Przypominamy, że organizacja przewozów kolejowych jest zadaniem własnym samorządu województwa, a przewozów o zasięgu powiatowym –zadaniem powiatów.

Nasze wątpliwości budzi równocześnie brak transparentności rozliczeń w ramach wspólnego biletu. Nie są określone jasno opłaty za zarządzanie wspólnym biletem kolejowym pobierane przez ZTM –jednostkę budżetową m.st. Warszawy. Opłaty ponoszone przez gminy są naliczane od deklarowanej pracy przewozowej wg rozkładu obowiązującego na początku roku. Nie uwzględniają zmian rozkładów w trakcie roku oraz rzeczywistych kosztów jakie płaci ZTM przewoźnikowi za wykonaną pracę przewozową, pomniejszoną o naliczone przewoźnikom kary. Różnice pomiędzy deklarowaną pracą przewozową i jej kosztem, a rzeczywistymi kosztami ponoszonymi przez ZTM mogą być na tyle istotne, że ZTM i miasto Warszawa może czerpać z tego nieuzasadnione korzyści.

Nie są jawne informacje o wpływach z biletów ZTM oraz stopień pokrycia przewozów tymi wpływami. Nasze obawy potwierdza fakt, że wpływy przewidziane w projekcie kompedium budżetu miasta Warszawy na rok 2012 po stronie przychodów, w postaci wpłat miasta Ząbki do wspólnego biletu kolejowego, stanowią tylko 93% sumy wpłaconej przez Ząbki w 2011 roku i połowę ewentualnych wpłat jakie miałoby miasto Ząbki wnieść w 2012 roku, zgodnie z zapowiedzią w piśmie z dnia 19-09-2011 roku.

Jednocześnie, w kwestiach wspólnego biletu byliśmy jedynie petentem i płatnikiem. Jako miasto byliśmy bezsilni w kwestii wpływu na jakość świadczonych usług przez przewoźnika, w szczególności na warunki podróżowania. Nie były z nami konsultowane zmiany rozkładów jazdy. Mieliśmy wrażenie nadużywania pozycji monopolistycznej ze strony ZTM-u jak i przewoźnika. Nie wiemy czy wzrosty kosztów pociągokilometra, które są nieadekwatne do wskaźnika inflacji, wskaźnika wzrostu płac, wskaźnika wzrostu cen nośników energii wynika z realnych kosztów ponoszonych przez przewoźnika, czy też nie zachodzi zjawisko finansowania skrośnego – czy środki jakie płaci miasto Ząbki Kolejom Mazowieckim za pośrednictwem ZTM-u są wykorzystywane do finansowania funkcjonowania linii kolejowych na innych, bardziej deficytowych trasach. Czy też może wzrost ceny pociągokilometra jakie ustalił przewoźnik zawierają wkalkulowane przyszłe grzywny, nałożone przez Urząd Transportu Kolejowego, jakie będzie musiał przewoźnik zapłacić za świadczenie przewozów w obecnych warunkach –nadmiernego zatłoczenia i niepunktualności. Nie wiemy czy cena pociągolilmetra jaką będą musiały płacić gminy linii wołomińskiej nie zawiera kosztów spłaty kredytów zaciągniętych na zakup nowego, nowoczesnego taboru, który nie obsługuje i w najbliższej perspektywie nie będzie obsługiwał linii Warszawa –Zagościniec.

Deklarujemy chęć udziału w odnowionym wspólnym bilecie, który będzie funkcjonował na zmienionych zasadach. Stroną porozumienia z miastem st. Warszawa powinien być powiat, a nie poszczególne gminy, jak to ma miejsce obecnie. Dopiero gminy powinny zawierać stosowne porozumienia z powiatem jako jednostką administrującą i dzielącą koszty. Koszty ponoszone przez poszczególne gminy powinny być adekwatne do rzeczywistego wykorzystania linii przez ich mieszkańców i oparte na okresowych pomiarach potoków i wymian pasażerów lub też algorytm podziału kosztu powinien bazować na dwóch oczywistych czynnikach –przejeżdżanej odległości –co w przypadku linii Warszawa Tłuszcz oznacza odległość gmina-Warszawa (bo to jest relacja dominująca) i ilości korzystających mieszkańców – czyli wielkości gminy. Ewentualne wsparcie gmin leżących dalej od stolicy, które w oparciu o nowy podział kosztów musiałyby płacić znacznie więcej niż obecnie, powinno być zadaniem powiatu, a nie miasta Ząbki. W naszej ocenie dalsze funkcjonowanie wspólnego biletu wymaga rozszerzenia biletu ZTM o III strefę i objęcia wspólnymi rozliczeniami odcinka Zagościniec – Tłuszcz z jednoczesnym wprowadzeniem, droższych biletów III strefowych. Wspólny bilet nie może dalej istnieć bez pełnej transparentności rozliczeń w tym ustalenia i zapisania w porozumieniu kosztów administracji wspólnym biletem, jakie będzie pobierał Zarząd Transportu Miejskiego oraz ujawnienia stopnia pokrycia wpływami biletów ZTM, biletami Kolei Mazowieckich, czy dotacji samorządu Mazowsza. Dane o potokach pasażerskich powinny być jawne. Podziałowi między gminy powinny podlegać koszty utrzymania linii pomniejszone już o wpływy z biletów ZTM, oraz o wpływy z biletów Kolei Mazowieckich i dotacji samorządu Mazowsza. Konieczna jest też przejrzystość w kalkulacji kosztu pociągokilometra. i uzależnianie stawki pociągokilometra Kolei Mazowieckich od pojemności składu i wyposażenia składu (oferowanego komfortu). Konieczne jest poddawanie wyliczeń przewoźnika niezależnemu audytowi oraz zapewnienie przedstawicielom gmin udziału w rozmowach ZTM –przewoźnik w charakterze obserwatora. Rozmowy prowadzone prze ZTM powinny być poprzedzone zebraniem opinii i wniosków od gmin współfinansujących funkcjonowanie projektu. Docelowo wybór przewoźnika obsługującego linię powinien mieć charakter otwarty w trybie ustawy PZP lub ustawy o koncesji na (…) usługi z ustaleniem cen w perspektywie kilku lat.

Obecnie biegnie trzymiesięczny okres wypowiedzenia. Liczymy, że do tego czasu uda się wypracować nową formułę współpracy. W przeciwnym razie będziemy poszukiwali alternatywnych rozwiązań. I na koniec podsumowanie: ile miasto Ząbki wydało na komunikację w 2011 roku ?

– Wspólny bilet na autobusy (145, 199, 718, 738, N62) – 1 270 478 PLN

– Wspólny bilet na kolej – 1 940 383,92 PLN

– Linia X (Ząbki –Warszawa Wileńska) – 361 808,64 PLN
– Linia Ząbki -1 (łączy Centrum Handlowe Marki z południem miasta kursuje od września 2011) – 242 751,96 PLN

Łącznie 3 815 422,52.”