NIK wzięła pod lupę kujawsko-pomorski transport publiczny

Rozbudowa systemupublicznego transportu zbiorowego zwiększyła atrakcyjność Bydgosko-ToruńskiegoObszaru Metropolitalnego – stwierdziła NIK.

Unowocześnienie taboru szynowego i rewitalizacja linii kolejowejdoprowadziły do skrócenia o jedną trzecią czasu przejazdu pociągiem międzyBydgoszczą a Toruniem. Istotnie poprawiło to skomunikowanie największych miastwojewództwa kujawsko-pomorskiego. Nie udało się na razie wprowadzić wspólnejtaryfy biletowej, cyklicznego ruchu pociągów między Bydgoszczą a Toruniem, anijednolitych rozwiązań technicznych na peronach kolejowych.

Zintegrowanie publicznego transportu zbiorowego w B-TOM byłojednym z celów porozumienia partnerskiego, które zawarły w 2008 r. władze samorządoweWojewództwa Kujawsko-Pomorskiego, Bydgoszczy i Torunia, powiatów bydgoskiego itoruńskiego oraz gmin funkcjonujących na ich terenie. W latach 2011-2016zrealizowano inwestycje o wartości ponad 1 mld zł, obejmujące m.in. zakuptaboru kolejowego i tramwajowego, budowę oraz przebudowę linii tramwajowych,budowę węzłów przesiadkowych oraz rewitalizację linii kolejowej na trasie Toruń- Bydgoszcz.

Najwyższa Izba Kontroli sprawdziła, czy działaniainwestycyjne podejmowane przez podmioty odpowiedzialne za system publicznegotransportu zbiorowego w B-TOMrzeczywiście przyczyniły się do jego zintegrowania oraz poprawyatrakcyjności w stosunku do transportu indywidualnego.

Nowoczesny tabor iproblemy z nim związane

W latach 2011-2016 zwiększył się udział nowocześniewyposażonego, niskopodłogowego taboru w przewozach publicznych na terenieB-TOM, co przełożyło się na większy komfort i bezpieczeństwo pasażerów. Nowozakupione pociągi i tramwaje posiadają rozwiązania ułatwiające dostęp dopojazdu i poprawiające komfort podróży, w szczególności: urządzenia orazmiejsca dla osób z niepełnosprawnością ruchową, strefy niskopodłogowe, wizualnąi głosową informację pasażerską, kontrastowe oznakowanie dla osóbsłabowidzących wewnątrz pojazdu.

W toku kontroli w nowo zakupionych pociągach wykryto jednakproblemy.

Odbiory tramwajów trafiły do prokuratury, infrastruktura zaśnie uniknęła wyboczeń.

Ale żeby nie była aż tak źle NIK podkreśla, że dziękiinwestycjom w publiczny transport zbiorowy zwiększyła się jego dostępność iatrakcyjność. Po rewitalizacji linii kolejowej na odcinku Toruń Główny -Bydgoszcz Główna (ok. 51 km) osiągnięto zakładane parametry, m.in. prędkośćmaksymalną pociągów pasażerskich wynoszącą 120 km/h. Z kolei budowa trasytramwajowej do dzielnicy Fordon w Bydgoszczy (ok. 9,5 km) oraz przebudowa trasytramwajowej od węzła Toruń Miasto do Al. Solidarności w Toruniu (ok. 3,5 km)przyczyniły się do poprawy skomunikowania transportu publicznego na trasieFordon – centrum Bydgoszczy oraz do poprawy dostępności Zespołu StaromiejskiegoTorunia.

Wybudowane lub zmodernizowane węzły przesiadkowe wBydgoszczy i w Toruniu służą lepszemu zintegrowaniu komunikacji miejskiej ikolejowej, w szczególności poprzez usprawnienie przesiadek. Zastosowano na nichrozwiązania mające pozytywny wpływ na jakość podróży, m.in.: windy, azyle dlapasażerów z ławkami, tablice kierunkowe i tablice dynamicznej informacjipasażerskiej, pasy ostrzegawcze i ścieżki prowadzące dla osób niewidomych isłabowidzących, kamery monitoringu wizyjnego, czy stacje wzywania pomocy.

Barieryarchitektoniczne oraz utrudnienia w korzystaniu z infrastruktury

Na jednym z węzłów przesiadkowych w Bydgoszczy dostęp donowo wybudowanego peronu kolejowego możliwy był wyłącznie kładką nad torami.Wprawdzie wykonane zostało dojście do peronu z poziomu ulicy, jednak niezostało ono odpowiednio zabezpieczone (tj. nie wybudowano rogatki). Skutkiembyło niedopuszczenie do eksploatacji i zamknięcie tego dojścia na okres odkwietnia 2016 r. do sierpnia 2017 r.

Na dwóch węzłach przesiadkowych (w Bydgoszczy i w Toruniu)stwierdzono:

brak podwójnych poręczy przy schodach do przejść podziemnych(istotnych m.in. dla osób podróżujących z dziećmi);

brak odpowiedniego oznakowania ostrzegawczego ikontrastowego schodów (istotnych m.in. dla osób słabowidzących).

Na jednym z węzłów w Toruniu niewłaściwie wykonano trasyprowadzące dla osób niewidomych i słabowidzących. Ponadto na skrzyżowaniu traskierunkowych w ramach tego węzła nie zastosowano elementów ostrzegawczych.

Nie zapewniono jednolitych standardów i rozwiązańtechnicznych na nowo wybudowanych peronach. Na skutek tego wsiadanie dopociągów na poszczególnych stacjach i przystankach kolejowych wymagałopokonania: różnej wysokości progu, różnej odległości między krawędzią peronu akrawędzią podłogi pociągu (w trzech przypadkach na skutek błędów projektowychprzyjęto odległość zbyt dużą w stosunku do wartości przewidzianych wobowiązujących przepisach). Stanowiło to utrudnienie w szczególności dla osóbstarszych, z niepełnosprawnościami, podróżujących z dziećmi lub z ciężkimbagażem. NIK zwraca przy tym uwagę na niedopuszczalne odchylenia parametrówperonów (wysokości peronu i odległości krawędzi peronu od osi toru) od wartościprojektowanych, które stwierdzono na trzech węzłach po zaledwie dwóch latacheksploatacji peronów i które pogarszały warunki ich użytkowania przezpasażerów.

Na czterech z siedmiu skontrolowanych węzłach przesiadkowychnie zapewniono miejsc postojowych lub punktu sprzedaży biletów na niektóreśrodki transportu, dostępne w ramachtych węzłów. Tym samym węzły te nie miały w pełni zintegrowanego charakteru.

Czas i kosztyprzejazdu oraz dostosowanie rozkładu jazdy do potrzeb podróżnych

Średni czas przejazdu komunikacją zbiorową między centrumBydgoszczy a centrum Torunia jest dłuższy w porównaniu do komunikacjiindywidualnej: średni czas przejazdu samochodem między centrami obu miastwynosi 59 min., a komunikacją publiczną 1 godz. 19 min.

Poprawiło się jednak kolejowe skomunikowanie Bydgoszczy iTorunia. Średni czas przejazdu pociągiem między stacjami Bydgoszcz Główna -Toruń Główny skrócił się o ok. jedną trzecią (w latach 2010-2011 – 65 min, a wlatach 2016-2017 – 45 min.). Ponadto porównując koszty przejazdu między tymimiastami, mniej zapłacimy za przejazdy komunikacją publiczną.

Były jednak problemy z rozkładem jazdy pociągów.

Integracjataryfowo-biletowa

Przy planowaniu, organizowaniu i zarządzaniu publicznymtransportem zbiorowym podmioty odpowiedzialne za ten transport uwzględniałypotrzeby transportowe dotyczące integracji taryfowo-biletowej. Charakter izakres obowiązywania wdrożonych rozwiązań taryfowych był jednak ograniczony,tj.:

oferta pn. „Taryfa Województwa Kujawsko-Pomorskiego”obowiązywała wyłącznie przewoźników kolejowych;

oferta pn. „Aglomeracyjny bilet BiT-City” obowiązywałaprzewoźników kolejowych i operatorów komunikacji miejskiej, jednak biletokresowy upoważniał do skorzystania z komunikacji miejskiej wyłącznie najednej, wskazanej na bilecie linii. Nie było też było możliwości zakupu biletuokresowego sieciowego w komunikacji miejskiej.

Nie zrealizowano projektu pn. „System Bilet MetropolitalnyBiT-City dla Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego”, który miałkluczowe znaczenie dla integracji publicznego transportu zbiorowego. Partnerzynie wypracowali rozwiązań pozwalających wprowadzić zintegrowany biletwojewódzki na wszystkie środki transportu wg zasady „jeden rozkład jazdy, jedenbilet, jedna taryfa”. NIK zwraca uwagęorganizatorów publicznego transportu zbiorowego na potrzebę podjęcia współpracyw celu wprowadzenia biletu obowiązującego w przejazdach różnymi środkamitransportu, obsługiwanymi przez różnych operatorów, zarówno w ramach przewozówkolejowych, jak i komunikacji miejskiej.

Pozytywne efektypodjętych działań

W ocenie NIK badane inwestycje przyczyniły się do poprawydostępności i atrakcyjności publicznego transportu zbiorowego w B-TOM, o czymświadczą uzyskane rezultaty:

osiągnięto zakładaną liczbę pasażerów korzystających w 2016r. z komunikacji kolejowej wykonywanej nowymi pociągami, tj. 1 ,1 mln osób;

liczba pasażerów korzystających w 2016 r. z nowej trasytramwajowej do dzielnicy Fordon wBydgoszczy była trzykrotnie wyższa od wielkości zakładanej i wynosiła 13,7 mlnosób;

osiągnięto też zakładaną dodatkową liczbę pasażerówobsłużonych w 2016 r. przez usprawniony transport miejski w Toruniu, tj. 5,6 mln osób;

oszczędność kosztów eksploatacyjnych pojazdów komunikacjimiejskiej w Toruniu w 2016 r. wyniosła ponad 6,7 mln zł ( 101 proc. wartościzakładanej)

Wnioski

do organizatorów publicznego transportu zbiorowego(Marszałka Województwa, Prezydenta Bydgoszczy i Prezydenta Torunia) o:

wspólne wypracowanie koncepcji pozwalającej na wprowadzeniezintegrowanego biletu wojewódzkiego.

do Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego o:

wznowienie działań zmierzających do uruchomienia cyklicznegoruchu pociągów na linii kolejowej nr 18 między Toruniem a Bydgoszczą;

uwzględnianie przy zakupie pociągów uwarunkowań wynikającychz ich eksploatacji oraz stanuinfrastruktury, tak aby możliwe było swobodne wsiadanie i opuszczanie pojazduprzez osoby o ograniczonej zdolności poruszania się.

do inwestorów (Dyrektora Zarządu Dróg Miejskich iKomunikacji Publicznej w Bydgoszczy, Prezydenta Torunia i Prezesa ZarząduTramwaj Fordon sp. z o.o.) o:

usunięcie wad w nowo wybudowanych peronach, ujawnionych poroku, dwóch latach eksploatacji, oraz zapobieżenie ich występowaniu wprzyszłości.

do PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. o:

zapewnienie koordynacji działań i bieżącej wymianyinformacji między podmiotami zaangażowanymi w przyszłą realizację projektówinwestycyjnych, w szczególności na etapie uzgadniania dokumentacji projektowejoraz odbioru robót;

zapewnienie, że projektowanie peronów odbywać się będzie zuwzględnieniem uwarunkowań dotyczących toru i torowiska;

zapewnienie jednolitych rozwiązań technicznych wrealizowanych projektach inwestycyjnych dotyczących infrastruktury kolejowej,istotnych dla komfortu i bezpieczeństwa podróżnych;

zapewnienie rzetelnej kontroli jakości wykonania peronówprzed oddaniem ich do użytku;

usunięcie wad w nowo wybudowanych peronach, ujawnionych poroku, dwóch latach eksploatacji, oraz zapobieżenie ich występowaniu wprzyszłości.

„