Nagrodzeni na TRANSEXPO 2008: Politechnika Poznańska za CTS

Podczas targów TRANSEXPO 2008 w kategorii: systemy obsługi pasażerów wyróżnienie otrzymała Politechnika Poznańska, Instytut Informatyki za CTS, czyli kompleksowe rozwiązanie dla komunikacji miejskiej. O szczegółach tego projektu rozmawialiśmy z jego współtwórcą – dr inż. Jackiem Jelonkiem. Oto zapis tej rozmowy: 

dr inż. Jacek Jelonek, Politechnika Poznańska – Instytut Informatyki: Nad różnymi elementami systemu CTS pracujemy od ponad trzech lat. Początek związany był z systemem ułatwiającym osobom niewidomym korzystanie z komunikacji miejskiej (mTransVIP). Projekt ten został przeze mnie zaproponowany studentom Informatyki, jako temat pracy inżynierskiej i został obroniony na początku 2007 roku. System ten zakładał, że dzięki dedykowanej aplikacji działającej na telefonie komórkowym oraz odbiornikowi GPS, osoba niewidoma będzie uzyskiwała głosowe informacje o numerze linii nadjeżdżającego autobusu czy tramwaju. Taka zasada działania systemu, dodatkowo wymagała precyzyjnego lokalizowania pojazdów MPK w mieście. Stąd w Laboratorium Prototypowania Układów Elektronicznych (Zakładu Inteligentnych Systemów Wspomagania Decyzji Politechniki Poznańskiej) opracowaliśmy moduł GPS/GSM, umożliwiający efektywne przesyłanie na serwer danych związanych z położeniem pojazdu. Po kilku miesiącach nasze rozwiązanie przedstawiliśmy dyrekcji MPK w Poznaniu i otrzymawszy 'zielone światło’, kontynuowaliśmy prace związane z dostosowaniem modułów do eksploatacji w warunkach miejskich. Na początku 2008 uzyskaliśmy zgodę na zainstalowanie naszych urządzeń w czterech autobusach, dwóch tramwajach i jednym samochodzie nadzoru. W przeciągu prawie roku testowania modułów GPS/GSM oraz oprogramowania na serwerze, zdobyliśmy dużo doświadczeń, które pomogły nam opracować finalną wersję systemu. Wierzę, że dalsza współpraca z MPK i Urzędem Miasta doprowadzi do pełnego drożenia naszego rozwiązania w Poznaniu. Warto dodać, że system CTS został wyróżniony na Międzynarodowych Targach Lokalnego Transportu Zbiorowego TRNSEXPO 2008 w Kielcach, a także ostatnio wygraliśmy wielkopolski etapu konkursu 'Krajowi Liderzy Innowacji’ (kategoria 'Przedstawiciel środowiska akademickiego’).

Najważniejszym elementem systemu CTS są urządzenia GPS/GSM instalowane w autobusach i tramwajach, pozwalające na lokalizację pojazdów w mieście. Dane z tych urządzeń pozwalają: monitorować i zarządzać flotą MPK (system mFinder), umożliwiają w odpowiednim czasie odtwarzać komunikaty na telefonach komórkowych osób niewidomych (system mTransVIP), a także są niezbędne do funkcjonowania systemu informacji pasażerskiej, wyświetlającego na urządzeniach mobilnych pasażerów, rzeczywiste czasy oczekiwania na pojazd danej linii (system itiner). System służący do monitorowania i zarządzania flotą MPK (mFinder), oprócz urządzeń lokalizacyjnych GPS/GSM, zainstalowanych w pojazdach, składa się z oprogramowania działającego na serwerze. W przyjętym przez nas rozwiązaniu, informacja o położeniu autobusów i tramwajów w mieście czy o ich opóźnieniach względem rozkładu jazdy, dostępna jest w przeglądarce WWW. Dzięki modułowi analizy danych, możliwe jest generowanie raportów związanych z punktualnością oraz lepsze opracowywanie rozkładów jazdy, uwzględniające rzeczywistą sytuację w mieście. Dzięki temu, że nasz system jest elastyczny, może współpracować z dowolnymi urządzeniami informacji pasażerskiej, takimi jak tablice synoptyczne czy tzw. ekrany ledowe. Działanie systemu wspomagającego osoby niewidome (mTransVIP) polega na tym, że:

– osoba niewidoma wyposażona jest w odbiornik GPS oraz telefon komórkowy umożliwiający: uruchomienie programu w języku JAVA, dostęp do Internetu oraz bezprzewodową komunikację w oparciu o standard Bluetooth,

– dzięki odbiornikowi GPS oraz dostępowi do Internetu, pozycja osoby niewidomej przesyłana jest na serwer systemu mTransVIP,

– na podstawie danych z serwera systemu mFinder, analizowane jest co sekundę położenie wszystkich pojazdów w mieście i wyszukiwane są te, które zbliżają się do przystanku, na którym czeka osoba niewidoma,

– gdy autobus lub tramwaj zbliża się do przystanku, serwer uaktywnia komunikat głosowy na telefonie komórkowym osoby niewidomej, informujący o numerze linii nadjeżdżającego pojazdu,

– podczas przejazdu, osoba niewidoma jest zawsze poprawnie informowana o nazwie przystanku do którego zbliża się pojazd.

Ostatnim elementem CTS jest system informacji pasażerskiej działający na telefonach komórkowych (itiner).  Główne cechy tej aplikacji to:

– dostęp do rozkładu jazdy, dla dowolnej linii i dowolnego przystanku, bez konieczności łączenia się z Internetem (dostęp off-line, tzn. nie jest wymagane połączenie z Internetem),

– informacja o rzeczywistym czasie oczekiwania na pojazd danej linii (on-line),

– rozkład jazdy oparty na kalendarzu, uwzględniającym wszystkie święta oraz ograniczenia czasowe zawarte w legendach,

– wielojęzyczny interfejs (polski, angielski, niemiecki, francuski oraz rosyjski).

Wkrótce dostępna będzie wersja systemu itiner uzupełniona o wyszukiwarkę połączeń komunikacji miejskiej, pozwalającą na znalezienie optymalnego przejazdu między dowolnymi przystankami lub adresami w mieście. Projekt ten od ponad dwóch lat jest przeze mnie rozwijany jako inicjatywa typu start-up i za kilka tygodni zostanie oficjalnie zaprezentowany na stronie www.itiner.pl.

Tak, mieliśmy już kilka zaproszeń i prezentowaliśmy nasz system po targach w Kielcach. Rozpoczęliśmy też rozmowy z różnymi firmami i instytucjami, które wstępnie zainteresowane są współpracą – jedną z nich jest Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe. Tak więc myślę, że pierwszym miastem w którym nasz system może zostać wdrożony to właśnie Poznań.