Miasta a zmiany klimatu

W polskich miastachzdiagnozowane zostały zagrożenia związane ze zmianami klimatu. Najbardziejwrażliwe okazały się sektory zdrowia publicznego, gospodarki wodnej, transportui energetyki.

Taki jest rezultat pierwszego etapu prac w projekcieMinisterstwa Środowiska „Opracowanie Miejskich Planów Adaptacji do zmianklimatu dla 44 miast liczących powyżej 100 tys. mieszkańców.”

„Celem oceny wrażliwości największych polskich miast nazmiany klimatu jest wskazanie działań adaptacyjnych, które będą adekwatne dopotrzeb miast” – podkreśla Paweł Sałek, wiceminister środowiska, pełnomocnikrządu ds. polityki klimatycznej. Przedsięwzięcie jest realizowane na zlecenieMinisterstwa Środowiska.

„Opracowane analizy to lokalny dokument strategiczny.Staramy się określić, jak miasto jest wrażliwe na zjawiska ekstremalne związaneze zmianami klimatu” – tłumaczy Krystian Szczepański, dyrektor InstytutuOchrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego, lidera Konsorcjum realizującegoprojekt.

Dyskusja pod znakiemobserwowanych ekstremalnych zjawisk pogodowych

W kwietniu rozpoczął się pierwszy cykl warsztatów wmiastach, podczas których eksperci, wspólnie z pracownikami samorządów,stawiali diagnozę zagrożeń dla miast wynikających ze zmian klimatu. Dyskusjepokazały, że największym niebezpieczeństwem dla aglomeracji są podtopienia ipowodzie. Mają one negatywny wpływ nie tylko na stan mienia mieszkańców, alemogą także powodować dotkliwe straty gospodarcze, np. w postaci czasowychprzerw w produkcji.

Upały to drugie z ważnych zagrożeń, które wpływają nafunkcjonowanie miasta i gospodarki. W szczególności wrażliwe są sektorytransportu i energetyki. W przypadku energetyki oddziaływanie upałów związanejest ze zwiększonym zapotrzebowaniem na energię elektryczną wykorzystywaną napotrzeby klimatyzacji. To także występujący deficyt wody, którą większość zelektrowni konwencjonalnych wykorzystuje na potrzeby chłodzenia urządzeńtechnologicznych. Połączenie tych dwóch czynników coraz częściej prowadzi doczasowych ograniczeń w dostawie prądu w najbardziej upalne dni.

Przegrzewanie się silników i innych urządzeń technicznych,deformacje torów w przypadku dróg szynowych, ale przede wszystkim pogarszającysię komfort podróży pasażerów, pracy kierowców i pracowników obsługi to głównewpływy upałów na sektor transportu.

Ekstremalne temperatury, zarówno latem, jak i zimą oraz ichgwałtowne skoki, mają także negatywny wpływ na zdrowie ludzi. Dla osóbstarszych, uskarżających się na choroby układów krążenia i oddechowego oraz dlamałych dzieci mogą stanowić nawet zagrożenia życia.

Miasta wybierająwrażliwe sektory

W ramach projektu Ministerstwa Środowiska eksperci starająsię jak najlepiej poznać miasto, jego problemy, zdefiniować zagrożenia i ocenićwrażliwość poszczególnych sektorów na zmiany klimatu. Analizują dostępne dane,mapy, materiały oraz dokumenty strategiczne i planistyczne. Jednak to miastamają decydujący głos w wyborze wrażliwych sektorów/obszarów, dla których – wkolejnych etapach – planowane będą działania adaptacyjne.

„Liczymy na aktywny udział samorządów w opracowaniuskutecznych planów adaptacji, a także na udział społeczeństwa w późniejszymprocesie wdrażania tych planów adaptacji do zmian klimatu” – mówi wiceministerPaweł Sałek.

Dotychczas przeprowadzone warsztaty pokazują, że obszarywskazywane w miastach odnoszą się przede wszystkim do jakości życia i poziomupodstawowych usług komunalnych. W Częstochowie za sektory najbardziej wrażliwena zmiany klimatu uznano zdrowie publiczne, gospodarkę wodną, transport ienergetykę. W Legnicy miejsce energetyki na liście wrażliwych sektorów zajęłynatomiast „tereny zabudowy mieszkaniowej o wysokiej intensywności”, gdzieobniżony jest komfort życia mieszkańców. Rzeszów wśród swoich priorytetówwymienił turystykę (rekreację). Wrocław zgłosił problemy związane zinfrastrukturą i budownictwem mieszkaniowym. Zdrowie publiczne, gospodarkawodna, transport i tereny intensywnej zabudowy mieszkaniowej to również obszarynajbardziej wrażliwe na zmiany klimatu wskazane w Krakowie oraz w Łodzi. WSłupsku, jako jeden z najbardziej wrażliwych elementów miasta, wymieniono zkolei różnorodność biologiczną. Wskazano, że niestabilność klimatu ma negatywnywpływ na ekosystemy w mieście. W Zabrzu, poważne zagrożenia zdiagnozowano wprzypadku gospodarki wodnej, transportu, energetyki i terenów mieszkaniowych.

Diagnoza to pierwszykrok

Dla wszystkich miast bardzo ważna jest odpowiedź na pytanie,jak dostosować się do zmian klimatu. W kolejnych etapach realizacji projektueksperci Konsorcjum wraz z przedstawicielami aglomeracji będą wspólnieposzukiwać rozwiązań, które zwiększą potencjał adaptacyjny miast oraz poprawiąskuteczność reagowania na ekstremalne zjawiska pogodowe.

Więcej o projekcie „Opracowanie Miejskich Planów Adaptacjido zmian klimatu dla 44 miast liczących powyżej 100 tys. mieszkańców”: http://44mpa.pl/

„