Komunikacyjny ranking miast. Odcinek 6: Wrocław

ZIKiT Kraków kontynuuje cykl artykułów, pokazujących jakkrakowska komunikacja zbiorowa wypada na tle innych miast w Polsce. Czas naWrocław.

W szóstym odcinku Krakowem porównany został z nieco mniejszyod niego Wrocław, któremu w rankingu udało się zdobyć tyle samo punktów. Dostolicy Dolnego Śląska pojechał pracownik Zespołu Organizacji i RozwojuTransportu ZIKiT Kraków, Emil Markowiak.

Wrocław to bez wątpienia jedno z najatrakcyjniejszychpolskich miast. Jest czwartym pod względem liczby mieszkańców miastem w Polsce.Mieszka tu 638 tysięcy mieszkańców, czyli nieco ponad 100 tys. mniej niż wKrakowie. Wrocław zajmuje znaczącą pozycję w historii transportu na tereniedzisiejszej Polski. Na trasie Wrocław – Oława powstała w 1842 roku pierwszalinia kolejowa, a w 1893 r. Wrocław został pierwszym miastem z tramwajamielektrycznymi. Wrocław może się również pochwalić najwyższym w Polsce budynkiem(Sky Tower) w kategorii wysokość do dachu oraz wysokość do najwyżej położonegopiętra (a więc bez iglicy). Miasto jest prężnym ośrodkiem turystycznym,naukowym, ale przede wszystkim biznesowym. Wrocław to również miasto onajwiększym dziedzictwie niemieckiej urbanistyki i architektury.

Czym i dokąd?

Mieszkańcy i goście miasta mają do dyspozycji, jak wKrakowie, dwa podstawowe środki transportu: tramwaje i autobusy. Siećtramwajowa ma kilka charakterystycznych cech, przez co można ją nazwać niemalidealną. Po pierwsze praktycznie wszystkie linie tramwajowe kursują z tą samączęstotliwością. Jest to 12 minut w szczycie, 15 minut poza szczytem i 20 minutw dni wolne. Wyjątkiem jest kursująca od kilku lat linia 33, która jestwzmocniona w godzinach szczytu do 6 minut. Wrocławska sieć to w uproszczonymopisie promieniście rozchodzące się linie wybiegające ze śródmieścia. Są drobnewyjątki, ale dla większości kierunków możliwość rozdzielenia tras linii pojawiasię dopiero w rejonie centrum miasta. Tak więc na każdym kierunku jest kilkalinii, które rozdzielają się dopiero w centrum i dalej jadą do różnych pętli.Taka budowa układu linii pozwoliła doprowadzić do niemal idealnej koordynacjilinii na wspólnych kierunkach. Wrocławską ciekawostką jest linia 0, a właściwiedwie linie 0L i 0P, czyli „zero lewe” i „zero prawe”. Zataczają trwającą ponad40 minut pętlę wokół śródmieścia rozpoczynając i kończąc ją na przystankuDworzec Nadodrze na północ od centrum. Linia, która wyjeżdża z niego, patrzącna mapie, „w lewo” (przeciwnie do ruchu wskazówek zegara) to 0L, a „w prawo” to0P. Warto wspomnieć, że w pierwszym okresie funkcjonowania tramwajów weWrocławiu działało kilka konkurujących ze sobą firm, które często budowałytorowiska na równoległych ulicach, przez co sieć linii była dość gęsta. Wieletorowisk nie przetrwało więc do dzisiejszych czasów, ale ich fragmenty możnaodnaleźć m.in. na ulicy Gajowickiej czy Zielińskiego. Są również torowiskaczynne, ale nieużywane w ruchu liniowych, np. na ulicy Mickiewicza czyDyrekcyjnej.

W ostatnich latach wrocławska sieć uległa kilku drobnymrozbudowom. W 2009 roku ogłoszono projekt „Tramwaj Plus”, w ramach którego nowobudowane trasy miały nie mieć pętli i być obsługiwane przez tabordwukierunkowy. W 2011 roku otwarto linię na Gaj, a w 2012 r. na Stadion Wrocław(Królewiecką) i Kozanów (Dokerską). W ramach projektu uruchomiono trzy linieobsługiwane taborem dwukierunkowym: 31 (Gaj – Stadion Wrocław Królewiecka), 32(Gaj – Kozanów Dokerska) i 33 (Pilczyce – Stadion Olimpijski), początkowo zdopiskiem PLUS. Paradoks polega jednak na tym, że linia 33 z obu stronzakończona jest pętlami i tabor dwukierunkowy jest na niej niepotrzebny.Obecnie trwają przygotowania do budowy linii tramwajowej na osiedle Nowy Dwór,tym razem już z tradycyjną pętlą.

W kwestii taboru Wrocław cechuje się wyjątkowo dużą liczbązmodernizowanych przez miejscowy Protram składów starego typu. Wprzeciwieństwie do Krakowa Wrocław nigdy nie kupował tramwajów używanych.Składów 105Na (Konstal) jest 46 sztuk, zmodernizowanych przez Protram 84sztuki, nowych tramwajów zbudowanych na ich wzór (częściowo z niską podłogą) 32sztuki (w sumie 162 składy), a nowych tramwajów Škoda jest 48, PESA 8 sztuk iModerus Beta 9 sztuk. W ten sposób składów nowej generacji (z większościowymudziałem niskiej podłogi) jest we Wrocławiu 25%, a w Krakowie 37%.

Trzeba przyznać, że podróż tramwajami przez Kraków jestznacznie sprawniejsza niż przez Wrocław. Dzięki systemowi sterowania ruchemoczekiwanie na możliwość przejazdu przez skrzyżowania jest w Krakowie mocnozniwelowane. Po przyjechaniu do Wrocławia szybko zwraca uwagę długieoczekiwanie na światłach. Potwierdzają to dane statystyczne, według którychśrednia prędkość tramwajów w Krakowie wynosi 14,4 km/h, a we Wrocławiu 12,8km/h (krakow.wyborcza.pl, „Jak wypada Kraków w porównaniu do polskich ieuropejskich miast“, 13.4.2017).

Charakterystyczne dla wrocławskiej sieci autobusowej jestistnienie linii pospiesznych. Jest to pięć linii oznaczonych literami: A, C, D,K i N, a ich liczba przed laty oczywiście była większa. Główne ich zadanie toobsługa odległych dzielnic i osiedli, do których nie docierają linietramwajowe. Dwie z nich docierają do odległego Psiego Pola (linia D na os.Sobieskiego, a linia N na os. Bolesława Krzywoustego). Alternatywą dlakorzystania z linii pospiesznych, na które obowiązuje nieznacznie podwyższonaopłata, jest dojazd linią autobusową zwykłą do węzła przesiadkowego (w tymprzypadku Pl. Grunwaldzki), a następnie tramwajem do centrum.

Ile zapłacić i jak zapłacić?

We Wrocławiu podstawowym biletem jest bilet jednorazowy za 3zł. Jednocześnie w tej samej cenie sprzedawany jest bilet 30-minutowy, aleformalnie jest to inny bilet i wygląda na to, że nie można stosować ichzamiennie. Bilet jednorazowy obowiązujący na liniach pospiesznych oraz nocnychkosztuje 3,20 zł. Z linii pospiesznych i nocnych można jednak korzystać nabiletach 30-minutowych.

Wszystkie pojazdy komunikacji miejskiej we Wrocławiuwyposażone są w automaty biletowe, w których można kupić wszystkie biletykrótko- i średniookresowe. Co istotne, płatności można dokonywać wyłączniekartami płatniczymi (tylko w sposób nie wymagający użycia PIN Padu). Podobneautomaty pojawiły się w Krakowie w autobusach Mobilisa, co wzbudziłokontrowersje wśród osób korzystających dotychczas z automatów na bilon. WeWrocławiu automatów na bilon nigdy w pojazdach nie było, co paradoksalnie możeodsuwać zarzuty o dyskryminacja osób bez karty płatniczej. Gotówką płacić możnawe wszystkich 124 automatach zlokalizowanych na przystankach albo w ichpobliżu.

Automaty w pojazdach mają jeszcze jedną ciekawą funkcję.Otóż można w nich zakodować na kartę URBANCARD bilet kupiony w internecie. WKrakowie jest to możliwe tylko w automatach stacjonarnych, co niweczy senstakiego zakupu. Jak głosi miejska legenda nazwa wrocławskiej karty miejskiejpochodzi od skarbnika miasta Marcina Urbana.

Wrocławska komunikacja miejska jest częściowo zintegrowana zkoleją. Między stacjami położonymi na terenie miasta można podróżować pociągamiregionalnymi na podstawie biletów ważnych co najmniej 24 godziny. Biletypapierowe, wymagające skasowania, muszą być skasowane wcześniej. 10 kwietnia2017 roku uruchomiono wewnątrzmiejską linię kolejową na trasie Wrocław Wojnów –Wrocław Nadodrze. Jest to odcinek kolejowy o przywróconym ruchu pasażerskim.Atrakcyjność takiego połączenia jest jednak wątpliwa. Wykonywanych jest łącznie13 kursów, a bilet jednorazowy kosztuje aż 5,30 zł. Co prawda z połączeniamożna korzystać bez dopłaty w przypadku posiadania biletów miesięcznych, tojednak aż się prosi, by ceny biletów jednorazowych w obrębie miasta nie byłynaliczane według zwykłej taryfy.

Rozwiązania warte uwagi

Spore wrażenie robi bogactwo informacji na wrocławskichrozkładach jazdy umieszczonych na przystankach. W porównaniu do informacjiprezentowanych w Krakowie pasażerowie we Wrocławiu dowiedzą się dodatkowo,które kursy są obsługiwane taborem niskopodłogowym, jaki jest czas przejazdu doposzczególnych przystanków i na jakich ulicach znajdują się kolejne przystanki natrasie. Podane są również wszystkie kursy zjazdowe wraz ze wskazaniem, doktórego przystanku linia jedzie po swojej trasie.

W święta Bożego Narodzenia, Wielkanocy i w Nowy Rok weWrocławiu obowiązują specjalne rozkłady jazdy, które przewidują spadek częstotliwościz 20 do 30 minut na wszystkich liniach tramwajowych. Specjalna częstotliwośćobowiązuje również na wybranych liniach autobusowych, a część z nich jestzawieszona.

We Wrocławiu na wszystkich liniach tramwajowych występujetabor niskopodłogowy. Oczywiście w przypadku większości są to wybrane kursy,ale część osób potrzebujących skorzystać właśnie z takiego taboru może siędostosować do wskazanych godzin odjazdów. Dzięki takiemu rozdysponowaniu taborunie ma we Wrocławiu miejsc, gdzie nie dociera tabor niskopodłogowy.Jednocześnie wykorzystanie taboru jest maksymalnie zoptymalizowane, ponieważnormą jest, że dany skład po dojeździe do pętli zmienia numer i kontynuujejazdę na innej trasie. W składach starego typu wymaga to wożenia kilku tablickierunkowych (jak na poniższym zdjęciu), ale w skali całego miasta z pewnościąpozwala zmniejszyć ilość używanego taboru o kilka sztuk.

Na koniec warto wspomnieć jeszcze o dwóch wrocławskichciekawostkach. Miejski przewoźnik postanowił rozweselić pasażerów kasującychbilety i umieścić na nich żartobliwe napisy w stylu „Matka wie, że niekasujesz?”. Uśmiech na twarzy pasażerów, a czasem zdziwienie, budzi równieżjeden z zapowiadanych przystanków. Chodzi tu o nazwę „Arkady (Capitol)”, któraw drugiej części odnosi się do teatru muzycznego, więc jest wyśpiewywana.

Podsumowanie

               1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Suma

Kraków    3 3 0 1 1 1 1 1 1 0 12

Białystok  4 3 0 0 0 1 0 0 0 1 9

Koszalin   1 3 0 1 1 1 0 0 1 0 8

Pilzno       4 5 0 1 1 1 1 1 1 1 16

Gdynia     4 3 0 0 1 1 0 0 0 0 9

Łódź         4 3 0 1 1 0 0 1 1 0 11

Wrocław   3 3 0 1 1 1 1 1 1 0 12

Maksimum 5 5 1 1 1 1 1 1 1 1 18

Uzasadnienie ocen:

1. We Wrocławiuna jedną linię o wysokiej częstotliwości przypada 17 tysięcy mieszkańców. Listalinii: 0L, 0P, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 14, 15, 17, 20, 23, 24, 31,32, 33, 106, 113, 115, 122, 126, 127, 128, 134, 136, 144, 146, 148, A, D, N. 3punkty.

2. Bilet30-dniowy na wszystkie linie zwykłe kosztuje 90 zł. Linie zwykłe dojeżdżają wewszystkie rejony miasta, dlatego linie pospieszne można uznać za ofertędodatkową. 3 punkty.

3. Najtańszymbiletem jest bilet jednorazowy oraz 30-minutowy, który kosztuje 3 zł. 0punktów.

4. Bilet30-minutowy kosztuje 3 zł. 1 punkt.

5. Bilet60-minutowy kosztuje 4,40 zł. 1 punkt.

6. Bilet24-godzinny kosztuje 11 zł. 1 punkt.

7. Bilet nadwie dowolne linie kosztuje 60 zł. 1 punkt.

8. W pojazdachznajdują się automaty biletowe, w których można płacić wyłącznie kartąpłatniczą. 1 punkt.

9. W pojazdachznajdują się automaty biletowe, w których bilety są sprzedawane w cenachregularnych. 1 punkt.

10. Biletykupowane w automatach są papierowe i wymagają skasowania. Brak systemu kartymiejskiej umożliwiającego płacenie za bilety jednorazowe. 0 punktów.

Jak powstaje ranking?

Poniżej prezentujemy zasady przyznawania punktów w każdej z10 kategorii.

1. Liczba mieszkańców przypadająca na jedną linię kursującąz częstotliwością przynajmniej 3 kursów na godzinę w godzinach szczytu jak ipoza szczytem:

0 punktów – brak takich linii

1 punkt – powyżej 25 tys.

2 punkty – od 21 do 25 tys.

3 punkty – od 16 do 20 tys.

4 punkty – od 11 do 15 tys.

5 punktów – do 10 tys.

2. Cena biletu na 28 dni, pozwalającego podróżować po całymobszarze miasta (niekoniecznie wszystkimi liniami), dowolnej osobie(niekoniecznie mieszkańcowi), drugi raz kupującej bilet (ewentualnie wyrabiającspecjalną kartę):

0 punktów – brak biletów wieloprzejazdowych;

1 punkt – od 110 zł

3 punkty – 80,00-94,99 zł

4 punkty – 65,00-79,99 zł;

5 punktów – do 64,99 zł

3. Możliwość przejechania 2 przystanków w jednym mieście (do10 minut), za cenę do 2 zł (ewentualnie wyrabiając specjalną kartę).

4. Możliwość przejechania 5 przystanków w jednym mieście (do20 minut), za cenę do 3 zł (ewentualnie wyrabiając specjalną kartę).

5. Możliwość przejechania 10 przystanków w jednym mieście, zprzesiadką po 5 przystankach (20 minut jazdy, 10 minut przesiadki, 20 minutjazdy), za cenę do 5 zł (ewentualnie wyrabiając specjalną kartę).

6. Możliwość nieograniczonego korzystania z komunikacjimiejskiej w obrębie miasta, przez 24 godziny, w cenie do 15 zł (bez wyrabianiaspecjalnej karty).

7. Możliwość korzystania przez 28 dni z jednej linii (naodcinku 5 przystanków), za cenę do 60 zł.

8. Możliwość zapłacenia za przejazd (kupienia biletu) kartąpłatniczą w pojeździe.

9. Możliwość zapłacenia za przejazd (kupienia biletu) wpojeździe, w cenie regularnej jednego przejazdu w jednym mieście do 40 minut(jak w punktach sprzedaży biletów/automatach stacjonarnych), za cenę do 4 złnie posiadając specjalnej karty.

10. Możliwość bezgotówkowego płacenia (kartą miejską lubpłatniczą) za przejazd, bez konieczności zachowania papierowego biletu(potwierdzenia zakupu).

„