Dworzec kolejowy obiektem wielofunkcyjnym?

Dworce kolejowe stają się dziś centrami europejskich miast, najważniejszymi węzłami komunikacyjnymi z pełną infrastrukturą komercyjną. Są integratorami transportu dalekobieżnego i lokalnego. Takie obiekty powstały już w Niemczech, Japonii, Włoszech. Czy ten światowy trend dotrze również do Polski?

26 maja 2006 roku kolejarski świat obiegła elektryzująca wiadomość o otwarciu najnowszej inwestycji kolejowej w Europie zrobionej z takim rozmachem. Otwarty został dworzec Hauptbahnhof w Berlinie. Jest imponujący, położony na skrzyżowaniu torów północ –południe z osią wschód –zachód ma aż pięć poziomów. Integruje cały transport –tu docierają pociągi lokalne jak i dalekobieżne. Tu znajduje się pętla autobusowa jak również postój taksówek. Jest także parking podziemny na prawie 1000 aut. W niedalekiej przyszłości ma być stacja metra i pętla tramwajowa. Stąd bezproblemowo można dotrzeć nawet w najdalszy zakątek niemieckiej stolicy. Na dworcu są nowoczesne galerie handlowe, punkty rekreacyjne i usługowe, punkty medyczne, sklepy, restauracje. Oczywiście nie zapomniano o podstawowych funkcjach dworcowych –na każdym kroku znajdziemy informacje, kasy czy automaty biletowe, jest również nowoczesna poczekalnia i przechowywania bagażów. Ponadto są nowoczesne, oświetlone i niezawodne ciągi komunikacyjne –windy panoramiczne, schody ruchome i tradycyjne. Są również wszelkie udogodnienia dla osób niepełnosprawnych. Na południowej części dworca zainstalowano baterie słoneczne, które zaspokajają do 20% zapotrzebowania na energię elektryczną obiektu. Nad dworcem dominują dwie wieże biurowe, każda o wysokości 46 metrów. W przyszłości całe otoczenie wokół dworca ma zostać zabudowane wieżowcami handlowo –biurowymi.

  

 

Dworzec Hauptbahnhof to nie rewolucja na niemieckiej kolei. Z myślą o wielofunkcyjnym wykorzystaniu dworców zmodernizowano obiekty m.in. w Lipsku, Kolonii czy Hanowerze. W ich przebudowę zaangażowany był międzynarodowy koncern ECE, który w ścisłej współpracy z Deutsche Bahn zrealizował zupełnie nowe rodzaje projektów. W miejscu istniejących dworców kolejowych zaoferowano zarówno przestrzeń handlową jak i inne atrakcje dla klientów. Główna idea polega na realizacji nowych koncepcji użytkowych, które ponownie przywracają dworcom kolejowym ich dawną świetność jako miejsc cieszących się zainteresowaniem i przyciągających uwagę podróżnych i konsumentów. Pierwsza realizacja tego typu powstała w Niemczech w Lipsku (1997 rok) i od razu odniosła sukces. Projekt ten zdobył kilka nagród dla najlepszego projektu architektonicznego i do dziś uważany jest za jeden z najpiękniejszych dworców kolejowych, który jest przecież obiektem wielofunkcyjnym. Sukces koncepcji zaowocował kolejnymi projektami przebudowy dworców kolejowych w Niemczech –w Kolonii i Hanowerze.

 

 

Taki trend nie jest obecny tylko w Europie. Podobną myśl stosują japońscy architekci i konstruktorzy. Dworzec kolejowy w Tokio (Dworzec Shinjuku) obsługuje największą liczbę pasażerów na świecie. Składa się z kompleksu głównego oraz dwóch dworców czołowych kolei prywatnych. Nad całością góruje własny dom towarowy kolei. Większość pociągów obsługujących dworzec obsługuje także ruch wewnątrzmiejski i rozprowadza ruch aglomeracyjny w obrębie stolicy. Tuż przy stacji zlokalizowane są cztery stacje metra oraz dworzec autobusowy. W bliskim sąsiedztwie znajduje się największy kompleks biurowy w Tokio oraz wielkie centrum rozrywki. Wśród japońskich dworców kolejowych należy zwrócić uwagę również na Dworzec Kyoto. Obecny budynek (z 1997 roku) należy do najwybitniejszych dzieł współczesnej architektury kolejowej na świecie. Na kompleks dworcowy składają się budynek recepcyjny kolei, kompleks peronów sieci wąskotorowej, kompleks dworca z częścią handlowo –usługową umieszczoną pod peronami. W budynku oprócz holu, części dla pasażera i powierzchni komercyjnych są również wewnętrzne tarasy. W części zachodniej (handlowej) na dachu urządzono specjalny taras widokowy z ogrodem. Również tutaj jest kolejowy dom towarowy mający 11 kondygnacji nadziemnych i 2 podziemne. We wschodniej części budynku znajduje się ponadto hotel i teatr.

  

 

Dlaczego przebudowuje się dworce kolejowe w obiekty wielofunkcyjne? Jakie korzyści osiąga przewoźnik, a jakie firmy komercyjne? Co powoduje, że na całym świecie obserwujemy taki trend?

 

Niewątpliwym atutem dworców kolejowych na świecie jest ich położenie. Są w centrach miast, a wokół nich zgromadzone są najważniejsze instytucje miejskie, centra biznesowe, obiekty usługowe i osiedla mieszkaniowe. Same dworce kolejowe zajmują dużo powierzchni, która często jest niewykorzystywana w maksymalnym stopniu. Na niej mogą powstać nowe obiekty, na które w zatłoczonych centrach miast nie ma już miejsca. Kolejnym atutem dworców kolejowych jest ich oznakowanie oraz wiedza mieszkańców na temat ich położenia. Każdy z nich (szczególnie w dużych miastach) codziennie obsługuje miliony pasażerów. Takie przepływy ludzi nie są spotykane w innych miejscach. To bardzo łakomy kąsek dla firm komercyjnych –każda z tych osób jest przecież potencjalnym ich klientem. Z dużymi przepływami pasażerów wiąże się konieczność dobrego skomunikowania dworców kolejowych z miastem. Dlatego też na ich terenie znajdują się pętle pojazdów komunikacji miejskiej –zarówno autobusowych jak i tramwajowych. Są równie postoje taksówek jak i parkingi na kilkaset miejsc. Ponadto w ich pobliżu przebiegają linie metra. Wszystkie te zalety powodują, że obiekty dworców kolejowych przeobrażają się w centra wielofunkcyjne stając się prawdziwą wizytówką miast. Tak dzieje się na całym świecie. Polska również podąża w tym kierunku.

  

 

PKP SA zapewnia, że w nadchodzących 5 latach gruntownym pracom zostanie poddanych 15% największych stacji kolejowych w Polsce. Zgodnie ze światowym trendem w tych lokalizacjach będą nowoczesne dworce i centra biznesu będące węzłami komunikacyjnymi dającymi nowe możliwości komunikacji, spędzania czasu oraz działalności gospodarczej mieszkańcom miast oraz podmiotom gospodarczym. Słowa te potwierdzają przebieg spotkaniu Andrzeja Wacha, Prezesa Zarządu PKP SA i Danuty Hubner, Komisarza Unii Europejskiej ds. Polityki Regionalnej. Zdaniem Pani Komisarz Grupa PKP powinna skupiać się na budowaniu nowych wielofunkcyjnych i nowoczesnych dworców kolejowych, a nie odświeżaniu nieprzyjaznych architektonicznie budynków sprzed 30-40 lat. PKP SA jest w trakcie rokowań z potencjalnymi inwestorami, który przebuduje Dworzec Warszawa Wschodnia i Warszawa Zachodnia. Inwestor jest potrzebny Grupie PKP aby umożliwić finansowanie przeprowadzenie takiego projektu. Kolej przygotowuje grunty, a na podstawie umowy podział zysków następuje po oddaniu inwestycji. Projekt wyboru inwestora jest dwuetapowy. W pierwszym PKP S.A. dokona oceny złożonych przez potencjalnych inwestorów odpowiedzi na zaproszenie, w szczególności w zakresie doświadczenia i zdolności finansowej, jak również oceni przedłożoną koncepcję zagospodarowania nieruchomości wchodzącej w skład projektu. W drugim etapie po złożeniu wiążących ofert przez potencjalnych inwestorów i po przeprowadzeniu dodatkowych rokowań z nimi PKP SA  wyłoni inwestora, którego oferta zostanie uznana za najkorzystniejszą. Zainteresowanie ofertą współpracy z kolejami jest duże. Wśród firm, które uczestniczą w rokowaniach w sprawie przebudowy dworca w Katowicach znalazły się takie korporacje jak: ECE, Echo Inwestment, Grandi Stazioni, Plaza Centers, Multi Development, ING Real Esteta, Neinver, ECC Locomotive i inni. „Zainteresowanie inwestorów potwierdza, że przygotowana przez nas oferta jest atrakcyjna i że strategia Zarządu PKP S.A. zagospodarowywania nieruchomości przynosi spodziewane efekty”–cieszy się Jarosław Adwent, Członek Zarządu PKP SA –Dyrektor Zarządzania Nieruchomościami. Największe zmiany będą jednak w Warszawie. Transinfo informował już o tym w artykule poświęconym warszawskim inwestycjom kolejowym (http://inforail.pl/text.php?id=14382). Do Euro 2012 maja powstać wielofunkcyjne obiekty w miejscu dworców Warszawa Zachodnia i Warszawa Wschodnia.