Dobre praktyki IGKM (2): Gdańsk

Podczas wrześniowej konferencji IGKM pt. „Komunikacja miejska –czyste powietrze dla wszystkich!”jako jedną z dobrych praktyk z zakresu promowania transportu zbiorowego zaprezentowano proces integracji transportu publicznego w Metropolii Zatoki Gdańskiej. Oto przedstawiony w materiałach konferencyjnych opis tego projektu:

Integracja transportu publicznego oraz kwestie dotyczące zakresu i form współpracy podmiotów wykonujących przewozy aglomeracyjne są istotne z punktu widzenia mieszkańców obszarów zurbanizowanych jak i władz jednostek samorządu terytorialnego różnego szczebla. Zintegrowany system transportu zbiorowego aglomeracji, uwzględniający zróżnicowanie potrzeb przewozowych oraz charakter powiązań obszarów miejskich i podmiejskich, ma służyć pasażerom i ich oczekiwania powinny być uwzględniane jako najważniejsze w procesie projektowania oferty przewozowej. Za podstawowe cele integracji transportu miejskiego można uznać zaoferowanie wyższej jakości usług niż w sytuacji dezintegracji transportu zbiorowego, racjonalizację kosztów funkcjonowania systemu transportu miejskiego oraz współudział transportu miejskiego w rozwoju miast (aglomeracji) i regionów. Przykład przebiegu procesów integracyjnych może stanowić Metropolia Zatoki Gdańskiej. Powołano tam w roku 2007 Metropolitalny Związek Komunikacyjny Zatoki Gdańskiej, który etapowo realizuje zadania zmierzające do pełnej integracji transportu publicznego. Istotną rolę w rozpoczęciu procesu integracji transportu publicznego w Metropolii Zatoki Gdańskiej odegrał Marszałek Województwa Pomorskiego zainteresowany poprawieniem atrakcyjności podróżowania transportem zbiorowym w samej metropolii oraz dostępności transportowej metropolii dla pozostałych mieszkańców regionu. Urząd Marszałkowski pełni ważną rolę w kształtowaniu oferty transportu miejskiego poprzez kontraktowanie usług transportu kolejowego. Wpływa na kształt oferty przewozowej Szybkiej Kolei Miejskiej w Trójmieście sp. z o.o. (SKM) wyznaczając pośrednio określone standardy usług transportu miejskiego w całej metropolii. Rozkład jazdy SKM stanowiącej kręgosłup oferty przewozowej w znacznym stopniu determinuje ofertę komunikacji komunalnej. Z tego również względu zakres integracji transportu miejskiego należy rozpatrywać nie tylko w ramach komunikacji komunalnej, ale jednocześnie komunikacji komunalnej i SKM.

W 2003 roku na wniosek Marszałka Województwa Pomorskiego powołano Radę Metropolitalną Zatoki Gdańskiej skupiającą prezydentów, burmistrzów i wójtów (później również starostów) miast i gmin tworzących szeroko rozumianą Metropolię Zatoki Gdańskiej. Na forum rady omawiano i prowadzono prace związane ze współpracą członków rady na różnych płaszczyznach takich jak promocja regionu, rozwój turystyki, bezpieczeństwo itp. Jednym z problemów, który stanowił kluczowy element współdziałania samorządów od samego początku działania Rady Metropolitalnej stała się również kwestia integracji transportu na obszarze metropolii. Zaproponowano powstanie celowego związku komunalnego, który poprzez przejmowanie poszczególnych funkcji typowych dla organizatora transportu miejskiego miał integrować w dwóch etapach komunikację miejską na obszarze gmin tworzących związek.

W czerwcu 2007 r. został zarejestrowany Metropolitalny Związek Komunikacyjny Zatoki Gdańskiej (MZKZG). Fakt ten można traktować jako rozpoczęcie procesu integracji transportu publicznego w Metropolii Zatoki Gdańskiej. 13 miast i gmin zdecydowało się na współpracę, której celem ma być wspólne kształtowanie polityki komunikacyjnej oraz zarządzanie lokalnym transportem zbiorowym. W statucie MZKZG założono etapową realizację poszczególnych zadań zmierzających do pełnej integracji transportu miejskiego W pierwszym etapie funkcjonowania Związku podstawowym zadaniem jest wprowadzenie „wspólnych’ biletów metropolitalnych, natomiast w kolejnych etapach funkcjonowania do jego zadań należeć będzie: uchwalanie taryf i przepisów porządkowych, dystrybucja i kontrola biletów, promocja usług, zatrudnianie przewoźników, nadzór i regulacja ruchu, utrzymywanie przystanków, pętli i węzłów integracyjnych.

Nastąpiło już wprowadzenie „wspólnego’ biletu metropolitalnego stanowiącego dodatkową ofertę taryfowo-biletową w odniesieniu do obecnie obowiązujących taryf trzech organizatorów komunikacji komunalnej – Zarządu Transportu Miejskiego w Gdańsku, Zarządu Komunikacji Miejskiej w Gdyni, Miejskiego Zakładu Komunikacji Wejherowo i organizatora aglomeracyjnych przewozów kolejowych – SKM. Zapewniono w ten sposób możliwość podróżowania na podstawie jednego „wspólnego’ biletu wszystkimi środkami transportu publicznego na obszarze całej metropolii. Uwzględniając istniejące uwarunkowania formalne i prawne oraz traktując jako punkt odniesienia obecnie obowiązujące taryfy na obszarze Metropolii Zatoki Gdańskiej wprowadzono 24 i 72-godzinne oraz 30-dniowe/miesięczne bilety integracyjne. W ramach dodatkowej (wspólnej) oferty zaproponowano pasażerom trzy rodzaje biletów:

– komunalny – ważny w ramach komunikacji organizowanej przez ZTM w Gdańsku, ZKM w Gdyni i MZK Wejherowo,

– kolejowo-komunalny dwóch organizatorów – ważny w ramach komunikacji organizowanej przez ZTM w Gdańsku i SKM lub ZKM w Gdyni i SKM lub MZK Wejherowo i SKM,

– kolej owo-komunalny wszystkich organizatorów – ważny w ramach komunikacji organizowanej przez  ZTM w Gdańsku, ZKM w Gdyni, MZK Wejherowo i SKM.

Metropolitalne bilety miesięczne zapisywane są na kartach elektronicznych komunalnych organizatorów transportu. Natomiast bilety 24 i 72-godzinne mają formę zarówno papierową jak i elektroniczną. Bilety metropolitalne umożliwiają podróżowanie bez ograniczeń odcinkowych i strefowych oraz uprawniają do nieograniczonej liczby przesiadek. Bilety metropolitalne wszystkich rodzajów występują także jako bilety metropolitalne ulgowe uprawniające do przejazdu z ulgą 50%.Przedstawiona  oferta  obejmująca bilety miesięczne i bilety 24 i 72-godzinne zaspo-kaja przede wszystkim potrzeby pasażerów przemieszczających się po całej metropolii i korzystających w trakcie podróży ze środków transportu więcej niż jednego organizatora transportu zbiorowego (w tym SKM). Ponadto bilety 24 i 72-godzinne umożliwiają turystom i osobom nie znającym specyfiki funkcjonowania transportu zbiorowego w Metropolii Zatoki Gdańskiej swobodne poruszanie się wszystkimi rodzajami transportu publicznego bez konieczności zaznajamiania się ze szczegółowymi rozwiązaniami taryfowo-biletowymi poszczególnych organizatorów.

Integracji taryfowo-biletowej od samego początku towarzyszy zintegrowana informacja i promocja usług transportu miejskiego. Kompleksowa informacja o funkcjonowaniu komunikacji prezentowana jest na stronie internetowej Związku w oparciu o informacje przekazywane przez wszystkich organizatorów transportu zbiorowego. Prowadzone są również działania promocyjno-informacyjne skierowane do pasażerów i mieszkańców metropolii.

Wprowadzona od 1 stycznia 2008 r. na obszarze 13 miast i gmin tworzących Metropolię Zatoki Gdańskiej oferta „wspólnych’ biletów transportu miejskiego ma stanowić wstęp do pełnej integracji transportu zbiorowego polegającej na utworzeniu na szczeblu Związku – Metropolitalnego Zarządu Transportu, który realizowałby zadania wykonywane dotychczas odrębnie przez ZTM w Gdańsku, ZKM w Gdyni i MZK Wejherowo. Oferta biletów metropolitalnych jest dedykowana mieszkańcom realizującym podróże z przekraczaniem granic administracyjnych gmin lub wykorzystujących w trakcie realizacji podróży środki transportu kolejowego i drogowego oraz może stanowić atrakcyjną, ujednoliconą ofertę dla turystów. W ramach podjętych prac uwzględniono kluczową rolę SKM w obsłudze miast metropolii

Mówi prof. Olgierd Wyszomirski: „Bilet metropolitalny to znakomite nowoczesne rozwiązanie taryfowe. Udogodnienie w podróżowaniu nie tylko dla stałych klientów – mieszkańców konurbacji ale także dla turystów, przyjeżdżających na wypoczynek. Umożliwia swobodne poruszanie się po całym jej obszarze, nie wymagając znajomości systemów taryfowych poszczególnych organizatorów. Ważnym elementem biletu metropolitalnego jest ego honorowanie w pociągach Szybkiej Kolei Miejskiej, co znacznie zwiększa jego atrakcyjność. Dotychczas kolej konkurowała z komunikacją miejską, teraz wspólnie wychodzą naprzeciw oczekiwaniom klienta, oferując wspólny bilet.”