Debata Transport Zrównoważony

W dniu 8 kwietnia miała miejsce debata pod tytułem „Transport Zrównoważony”zorganizowana przez Centrum Komunikacji Medialnej oraz Centrum Zrównoważonego Transportu Zielonego Mazowsza. Spotkanie to miało na celu zwrócenie uwagi na fakt, jaką rolę pełni zrównoważony transport we współczesnym społeczeństwie oraz nakreślenie kierunków rozwoju tej idei w Polsce.

Spotkanie rozpoczął oraz prowadził Wojciech Szymalski –Koordynator Centrum Zrównoważonego Transportu Zielonego Mazowsza, KPK Forum LINK. Przybliżył on zebranym, na czym polega zrównoważony transport oraz powiązane z tym pojęcie transportu intermodalnego. Transport intermodalny to taki, w którym podróżując z punktu A do B wykorzystujemy różne środki transportu zamiast prostej podróży jednym środkiem od początku do celu podróży. Zaletą tego podejścia ma być osiągnięcie efektów synergii różnych środków transportu, co ma wpłynąć na poprawę jakości życia w mieście. Tworząc systemy intermodalne bardzo ważnym jest stworzenie instrumentów pozwalających na zakup jednego biletu na różne środki transportu, do czego odnosili się również inni prelegenci.

  

Po wstępie rozpoczęto pierwszy panel dyskusyjny poświęcony nowym technologiom w transporcie w postaci e-biletu, oraz systemom mobilnej sprzedaży i walidacji biletów.

Pierwszym prelegentem był Bertil Hylen –VTI, ekspert Forum LINK ze Szwecji, który przedstawił dokonania w zakresie transportu intermodalnego w Szwecji. Kraj ten może poszczycić się dużym stopniem liberalizacji runku transportowego, gdzie 80% przewozów autobusowych wykonują firmy prywatne, natomiast w pasażerskich przewozach kolejowych nadal dominującą rolę odgrywa SJ AB, który jest dawnym oddziałem pasażerskim kolei państwowych. Jednak obok niego występuje również 7 przewoźników. Rynek autobusów dalekobieżnych nie jest regulowany, natomiast na obsługę dotowanych przewozów lokalnych oraz miejskich ogłaszane są przez Rikstrafiken oraz władze lokalne przetargi. Przykładowo przewozy w metrze w Sztokholmie obsługuje Veolia. W 1978 roku w Szwecji wprowadzono obowiązkowe posiadane Zarządu Transportu Publicznego przez wszystkie regiony. Obecnie takich zarządów jest 21 i pokrywają teren całego kraju. Zarządy te od 1988 roku są odpowiedzialne za zorganizowanie transportu w zakresie lokalnym i regionalnym. Warto tutaj podkreślić użycie słowa „zorganizowanie”zamiast „organizowanie”, co odzwierciedla konieczność skuteczności podejmowanych działań. Przyjęto zasadę, że 50% deficytu pokrywają władze regionalne, natomiast resztę lokalne. Ogłaszanie przetargów stało się kluczem do sukcesu i obecnie 95% przewozów jest wykonywane na podstawie umów zawartych w ten sposób. Dzięki temu wskaźnik samofinansowania (stosunku wpływów z biletów do kosztów przewozu) wzrósł do ponad 55%! Dla porównania w latach 80-tych wynosił on zaledwie 40%. W przeciągu ostatnich 10 lat redukcja kosztów wynosiła średnio 20%. Aby osiągnąć pełen efekt, jaki może dać transport intermodalny, prawie wszystkie rozkłady jazdy są dostępne na stronie internetowej www.samtrafiken.se , dostępnej w kilku językach. Wdrażany jest również bilet Resplus, który umożliwia podróżowanie z przesiadką u 41 przewoźników. Bilety takie dostępne są na jedną podróż z wyszczególnieniem trasy przejazdu, jak również występują w wersji strefowej. Dzięki tym działaniom od 1998 roku ilość pasażerokilometrów wzrosła o około 61%.

Na bazie tych doświadczeń Bertil Hylen nakreślił cele, jakie należałoby podjąć w Polsce:

Kolejnym mówcą był Tadeusz Steckiewicz –Prezes Mennicy Polskiej, który przedstawił zaangażowanie Mennicy we wdrażanie elektronicznych systemów opłat za przejazdy w tym systemy karty miejskiej wdrażanej między innymi w Warszawie.

 

Rozwinięciem nowych rozwiązań było wystąpienie Jerzego Moskwa –Dyrektora Biura Marketingu i Sprzedaży PKP Informatyka. Z dosyć dużym zadowoleniem można odnotować, że PKP Informatyka zdaje się zrywać z niewydolnym obrazem, jakie kreuje grupa PKP i wdraża nowoczesne rozwiązania. Podczas debaty został zaprezentowany system mobilnej sprzedaży biletów w pociągach spółki PKP IC, który poprzez moduł centralny KURS’90/2008 (będący w ostatniej fazie wdrażania) umożliwia dokonywanie zakupów biletów na trzy sposoby. Pierwszym są tradycyjne kasy biletowe, drugim sprzedaż przez internet, natomiast trzecim jest system Merkury, który jest wdrażany na pokładach pociągów. Wszystkie te podsystemy komunikują się z systemem KURS, który rezerwuje miejsca. Najnowszym rozwiązaniem są portale mobilne Merkury, w które są wyposażani konduktorzy w pociągach. Dzięki tym urządzeniom konduktor może wystawić bilet elektronicznie, a następnie go wydrukować. System ten umożliwia również płacenie za pomocą karty płatniczej lub kredytowej, co jest dużą ulgą dla pasażerów wsiadających do pociągu na ostatnią chwilę. Urządzenia Merkury mają również zabudowaną kamerę, którą można zrobić zdjęcie pasażerowi odmawiającemu zapłacenia za przejazd lub w jakikolwiek inny sposób zakłócającego spokój.

Tą część dyskusji zamknął Paweł Przyżycki –Dyrektor ds. Marketingu i Strategii Produktu Thales Rail Signalling Solutions, który przedstawił systemy biletów elektronicznych zrealizowane przez Thales w różnych częściach świata.

  

Po zakończeniu pierwszego panelu dyskusyjnego nadszedł czas na drugi, który został poświęcony koordynacji różnych rodzajów transportu w aglomeracjach miejskich i regionach (transport intermodalny) oraz planowanie przestrzenne i ekologiczne standardy projektowania infrastruktury transportowej.

Ten panel rozpoczął Bartłomiej Kolipiński –zastępca Dyrektora Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego, który przedstawił założenia rozwoju transportu zbiorowego na obszarze województwa mazowieckiego. Częścią prezentacji były również perspektywy rozwoju infrastruktury kolejowej na terenie województwa mazowieckiego do 2025 roku, który czeka jeszcze na ostateczne przyjęcie do realizacji.

Następnie głos zabrał Janusz Rymsza –ekspert, Polska Izba Inżynierów Budownictwa. W swoim przemówieniu zarysował on stan obecny polskiej infrastruktury drogowej, która nadal jest niedoinwestowana, a prowadzone działania nie zawsze powiązane są z sensem. Podczas przemówienia zostało zaprezentowane szereg rozwiązań infrastrukturalnych niezgodnych z przepisami, jak chociażby krawężniki o wysokości 20 cm, na które najechanie grozi poważnymi uszkodzeniami tak samochodów osobowych jak również autobusów, czy ciężarówek.

Następnie głos zabrał Paweł Dziwisz –Członek Zarządu ds. Inwestycji PKP Polskie Linie Kolejowe, w którego imieniu przemawiała Urszula Michałow- dyrektor Biura Ochrony Środowiska. Prezentacja zawierała porównanie kosztów zewnętrznych i środków wydatkowanych na transport drogowy, kolej oraz transport lotniczy. Przedstawiono również działania zmierzające do ograniczenia wpływu infrastruktury kolejowej na środowisko naturalne w tym urządzenia odstraszania zwierząt od torów oraz specjalne przejścia dla zwierząt nad torami. Częścią inwestycji zmniejszających oddziaływanie kolei na środowisko są również ekrany akustyczne.

Następnie głos zabrał Stanisław Skalski –Dyrektor Stadler Bussnang AG, który w swoim przemówieniu przedstawił porównania zdolności przewozowych różnych środków transportu, oraz podzielił się spostrzeżeniami z komunikacji miejskiej w Zurychu, która została zorganizowana jako intermodalna. Bardzo interesującym było stwierdzenie, że w Szwajcarii rowery są tak popularne, że po dojechaniu tym środkiem transportu na przystanek kolejowy dużo czasu zajmuje znalezienie miejsca do pozostawienia roweru. Dla porównania w Polsce problemem jest znalezienie miejsca ale dla zaparkowania samochodu osobowego … .

Doświadczeniom w zakresie organizowania systemów transportowych swoje wystąpienie poświęciła Danuta Kembłowska-Dupieu –Dyrektor Systra S.A. Prezentacja obejmowała przykłady pokazujące jak zastosowanie podejścia intermodalnego upraszcza strukturę siatki połączeń, przez co staje się ona bardziej przejrzysta dla pasażerów.

Listę mówców zamknął Tomasz Szuba –Prezes Zarządu TINES S.A., po czym została otwarta publiczna dyskusja odnośnie przedstawionych tez i nie tylko. Debata w dosyć wyraźny sposób ukazała, że w Polsce należy podjąć działania mające na celu stworzenie spójnego systemu transportu zbiorowego opartego na zasadach intermodalności. Każdy ze środków transportu ma swoje zalety, które można najlepiej wykorzystać poprzez efekt synergii. Przy czym nie jest ważne kto jest przewoźnikiem, ponieważ dla pasażera liczy się głównie jasna i jednolita taryfa z możliwością zakupu jednego biletu na całą podróż, jak również możliwość sprawdzenia wszystkich rozkładów jazdy w jednym miejscu. Niestety obecnie w Polsce brakuje takich rozwiązań.