Czeskie dotacje do transportu

Komisja Europejska zatwierdziła pod koniec kwietnia br. plan pomocy publicznej dla przedsiębiorstw zakupujących nowe autobusy w celu realizacji kontraktów na świadczenie publicznych usług komunikacyjnych w Republice Czeskiej. W latach 2008-2013, firmy mogą otrzymać pomoc publiczną na inwestycje w nowe autobusy w celu realizacji kontraktów na świadczenie publicznych usług komunikacyjnych w Republice Czeskiej. Środki na zakup nowych autobusów będą wypłacane przewoźnikowi w postaci jednorazowej dotacji na początku realizacji danego kontraktu na świadczenie publicznych usług komunikacyjnych. Pomoc ta będzie jednak proporcjonalnie pomniejszać przychody z tytułu realizacji samego kontraktu. Oznacza to, że beneficjenci nie otrzymają więcej środków, niż wynikałoby to z kontraktu, jednak pewną ich część otrzymają już na początku realizacji kontraktu. Tabor autobusowy obsługujący komunikację publiczną w ramach kontraktów w Czechach wymaga szybkiej odnowy. Taka bezpośrednia pomoc umożliwi przewoźnikom inwestowanie w nowe pojazdy, przystosowane do przewozu osób niepełnosprawnych. Pozwoli także ograniczyć ilość środków publicznych, przeznaczanych na naprawy i utrzymanie tych autobusów, jak również wpłynie na poprawę jakości środowiska naturalnego, dzięki niższemu zużyciu paliwa i niższej emisji spalin przez nowe pojazdy.

Porównując generalną liczbę sprzedanych autobusów w Polsce i w Czechach widać wyraźnie, że rynek naszych południowych sąsiadów jest zdecydowanie silniejszy i biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców wchłania znacznie więcej nowego taboru niż polski. Warto dodać, że nasz kraj zajmuje terytorium 312 685 km2 i posiada 38,7 mln mieszkańców, podczas gdy Czechy mają powierzchnię 78,9 tys. km2 i 10,3 mln mieszkańców. Skąd wynika moc czeskiego rynku? Głównym powodem są właśnie omówione wyżej rządowe dotacje do ekologicznego taboru, które stymulują sukcesywną odnowę taboru przez czeskich przewoźników. Jak to wygląda w praktyce? Poniżej podajemy dane z 2004 r. i system rozliczeń opublikowany na stronach czeskiego Ministerstwa Transportu:

Wielkość przyznawanych dotacji w przypadku zakupu pojazdów międzymiastowych zależy przede wszystkim od ich długości Wygląda to następująco:

 

Maksymalnie subwencja przy odnowie taboru może wynieść 30% ceny pojazdu (bez podatku VAT). Dodatkowe pieniądze od Ministerstwa Transportu można uzyskać za wprowadzenie specjalnej pochylni umożliwiającej wjazd wózkom inwalidzkim i wydzielenie miejsca dla osób niepełnosprawnych, a 700 tys. za zakup autobusu zasilanego gazem. To wyjaśnia, dlaczego w 2003 r. na czeskim rynku sprzedano 26 autobusów zasilanych CNG i 6 szt. –LPG. Przykładowo w Polsce wówczas nie sprzedano żadnego…

W przypadku autobusów miejskich obowiązuje podobna zasada przyznawania dotacji w zależności od wielkości pojazdu jak w przypadku międzymiastowych, jednak pojawia się tutaj zróżnicowanie ze względu na stopień dostosowania taboru do przewozu osób niepełnosprawnych. I tak przedsiębiorstwo decydujące się na pojazd wysokopodłogowy dostanie najmniejszą dotację, natomiast w przypadku wyboru pojazdu niskopodłogowego –największą. Do końca nie udało nam się ustalić z przyczyn lingwistycznych, na czym dokładnie polega kategoria „pojazdy dostosowane do przewozu osób niepełnosprawnych”, ale wydaje się, że już w przypadku zamontowania na stałe specjalnej pochylni lub windy można uzyskać subwencję tego tytułu. Ponadto w przypadku zastosowania w pojazdach wysokopodłogowych pochylni wjazdowej można ubiegać się w ministerstwie o dodatkowe 200 tys. KC. Podobnie też jak w przypadku autobusów międzymiastowych dotacja może zostać zwiększona o 700 tys. Kc w przypadku zasilania pojazdu gazem.

Na zakończenie opisu czeskiego systemu dotacji taborowych dodajmy, że jest to tylko ogólny zarys ich przyznawania ze względu na rodzaj zakupionej konstrukcji. Na pewno występują tutaj jeszcze dodatkowe, szczegółowe wymagania związane z realizowanym charakterem przewozów. Generalnie dotacje do zakupu nowego autobusu może uzyskać każdy przewoźnik, pod warunkiem, że subwencjonowane pojazdy będą eksploatowane w 80% na liniach publicznych. I to działa!

Patrząc na czeski rynek transportowy, na rozwiniętą sieć regionalnych połączeń autobusowych i kolejowych wydaje się, że Czesi już dawno zrozumieli, jak można efektywnie i bezpośrednio wspomagać komunikację publiczną, dbając jednocześnie o bezpieczeństwo pasażerów oraz zapewniając dostęp osobom niepełnosprawnym do środków zbiorowego transportu. Może biorąc pod uwagę zielone światło ze strony Unii Europejski warto byłoby taki system wprowadzić w Polsce?