Bilet okresowy upoważnia do odszkodowania za opóźnienia

3 grudnia 2014 r. przepisami o odszkodowaniu za opóźnienie zostały objęte pociągi kategorii TLK, InterCity, interREGIO oraz REGIOekspres (czyli pociągi potocznie określane jako pospieszne). Na te pociągi można kupować zarówno bilety jednorazowe, jak i okresowe. Po wejściu w życie nowych przepisów również pasażerom takich pociągów, korzystającym z biletów okresowych, przysługują odszkodowania w przypadku powtarzających się opóźnień. Europejskie przepisy o prawach pasażerów w transporcie kolejowym (rozporządzenie WE nr 1371/2007) zobowiązują spółki kolejowe do wydawania odszkodowań w przypadku opóźnienia pociągu wynoszącego od 60 minut –wzwyż. Odszkodowania mogą być wydawane w formie bonów (voucherów), z których można skorzystać podczas zakupu kolejnych biletów, albo w formie finansowej –przelewem bądź przekazem pocztowym (na życzenie podróżnego). Przed 3 grudnia 2014 r. w Polsce obowiązek wydania odszkodowania dotyczył jedynie pociągów Express Intercity (EIC) i pociągów transgranicznych przy przejazdach między krajami UE. Opóźnienia innych pociągów, np. TLK lub interREGIO, również można było reklamować, lecz o sposobie rozpatrzenia reklamacji indywidualnie rozstrzygał przewoźnik. Ponieważ na przejazdy pociągami EIC nie przewidziano biletów
W dniu 3 grudnia 2014 r. nastąpiła zmiana obowiązujących przepisów. Zasadą odpowiedzialności finansowej za opóźnienia zostały objęte pociągi międzyregionalne (potocznie „pospieszne”). Bardzo istotne jest, że w przypadku odszkodowań za opóźnienia, przewoźnik nie może powoływać się na to, że winę za powstanie opóźnienia ponosi inny podmiot. Odszkodowanie powinno być wypłacone niezależnie od przyczyny opóźnienia. Istotne uwagi:
– odszkodowania w wysokości niższej niż równowartość 4 euro (ok. 17 zł) – mogą nie zostać wydane. Przepisy europejskie pozwalają przewoźnikowi na wprowadzenie minimalnego progu kwotowego odszkodowania. Próg ten nie może przekroczyć równowartości 4 euro. Polscy przewoźnicy ustalili ten próg w maksymalnej wysokości dopuszczonej przepisami;
– jeżeli do biletu okresowego nie jest pobrana rezerwacja miejsca na konkretny pociąg, warto uzyskać od pracownika drużyny konduktorskiej (lub od pracownika kolei na stacji docelowej) poświadczenie o opóźnieniu danego pociągu. Dzięki takiemu poświadczeniu nie będzie wątpliwości, że podróżny faktycznie odbywał przejazd danym pociągiem i jest upoważniony do dochodzenia odszkodowania za jego opóźnienie . Do biletów jednorazowych takie poświadczenie nie jest potrzebne!
– wnioski o odszkodowanie są rozpatrywane w terminie 1 miesiąca. Można je złożyć analogicznie jak reklamację –korespondencyjnie lub w kasie biletowej. Do wniosku należy załączyć oryginał biletu. Jeżeli bilet jest potrzebny do celów rozliczeniowych – należy to zaznaczyć w treści wniosku. Przewoźnik wystawi wówczas dokument zastępczy.
W przypadku biletów okresowych (tygodniowych, miesięcznych, kwartalnych) o zasadach przyznawania odszkodowań za powtarzające się opóźnienia decyduje operator danego pociągu (spółka, czyli inaczej: przewoźnik). W PKP Intercity wygląda to następująco:Posiadacz biletu okresowego („odcinkowego”) może dochodzić odszkodowania, jeśli opóźnienie wynoszące przynajmniej 60 minut wystąpiło:
– w przypadku biletu tygodniowego – co najmniej trzykrotnie;
– w przypadku biletu miesięcznego – co najmniej pięciokrotnie;
– w przypadku biletu kwartalnego – co najmniej pięciokrotnie w ciągu dowolnego z miesięcy ważności biletu;
W przypadku biletu kwartalnego oznacza to, że aby przysługiwało odszkodowanie, opóźnienie musi wystąpić przynajmniej pięć razy:
– między 1 a 30 dniem ważności biletu, lub
– między 31 a 60 dniem ważności biletu, lub
– między 61 a ostatnim dniem ważności biletu.
Jeżeli opóźnienie wystąpi 5 razy, ale w terminach przypadających w różnych miesiącach ważności biletu kwartalnego (np.: 7, 14, 39, 60 i 72 dnia ważności biletu), odszkodowanie nie przysługuje. Pięć opóźnień musi wystąpić w tym samym miesiącu ważności biletu kwartalnego (np. 7, 10, 14, 21 i 27 dnia ważności albo 32, 34, 39, 51 i 53 dnia ważności). Skomplikowame.
Z kolei Przewozy Regionalne przyznają odszkodowania za opóźnienia w pociągach interREGIO oraz REGIOekspres. Nie zostały nimi objęte pociągi REGIO. Posiadacz biletu okresowego (’odcinkowego’) może dochodzić odszkodowania, jeśli opóźnienie wynoszące przynajmniej 60 minut wystąpiło:
– w przypadku biletu tygodniowego – co najmniej trzykrotnie;
– w przypadku biletu miesięcznego – co najmniej sześciokrotnie;
– w przypadku biletu kwartalnego – co najmniej sześciokrotnie w ciągu dowolnego z miesięcy ważności biletu;
Całkowita wysokość odszkodowania określana jest proporcjonalnie do liczby dni, w których opóźnienia wystąpiły. Przykładowe wartości odszkodowań: Bilet 30-dniowy w cenie 323 zł – podstawą do naliczania odszkodowania jest 1/30 część ceny biletu, czyli 10,77 zł. Jeżeli w czasie ważności biletu opóźnienia (co najmniej godzinne) wystąpiły w sześciu dniach, wysokość odszkodowania wyniesie 6 * 25% * 10,77 zł = 16,15 zł. Uwaga: Przewoźnik może odmówić wypłaty odszkodowania w tej kwocie, ponieważ wartość jest niższa niż 4 euro. Jeżeli w czasie ważności biletuw pięciu dowolnych dniach wystąpią opóźnienia leżące w zakresie 60-119 minut, a w dwóch innych dniach – 120 minut lub więcej, wysokość odszkodowania wyniesie: (5 * 25% * 10,77 zł) + (2 * 50% * 10, 77 zł) = 24,23 zł. Przykład – Bilet 7-dniowy w cenie 127 zł: podstawą do naliczania odszkodowania jest 1/7 część ceny biletu, czyli 18,14 zł. Jeżeli w czasie ważności biletu opóźnienia (co najmniej godzinne) wystąpiły w trzech dniach, wysokość odszkodowania wyniesie 3 * 25% * 18,14 zł = 13,61 zł. Uwaga: przewoźnik może odmówić wypłaty odszkodowania w tej kwocie, ponieważ wartość jest niższa niż 4 euro. Jeżeli w czasie ważności biletu opóźnienia (co najmniej dwugodzinne) wystąpiły w dwóch dniach, a innego dnia dodatkowo wystąpiło opóźnienie jednogodzinne, wysokość odszkodowania wyniesie (2 * 50% * 18,14 zł) + (1 * 25% * 18,14 zł) = 22,68 zł. I na koniec ważne zastrzeżenia:
– kwota wydanego odszkodowania nie może przekroczyć 50% ceny biletu
– w przypadku biletów okresowych, w celu udokumentowania przejazdu danym pociągiem spółki Przewozy Regionalne – można uzyskać poświadczenie o opóźnieniu. Poświadczenie takie wydaje obsługa pociągu lub upoważniona do tego osoba na stacji przyjazdu
Obecnie (grudzień 2014 r.) w Polsce całoroczne pociągi o charakterze ponadregionalnym uruchamiane są wyłącznie przez wymienione wyżej spółki: PKP Intercity oraz Przewozy Regionalne. Przejazdy w pociągach regionalnych, aglomeracyjnych i miejskich (potocznie: pociągi osobowe) nie są objęte przepisami o wypłacie odszkodowań za opóźnienia. Niektórzy przewoźnicy regionalni sezonowo proponują przejazdy pociągami o charakterze ponadregionalnym (np. pociąg „Słoneczny”z Warszawy do Trójmiasta i Ustki, uruchamiany przez Koleje Mazowieckie). Te pociągi, podobnie jak TLK i interREGIO, również będą podlegały przepisowi o odszkodowaniach za opóźnienia.
UTK