Zintegrowany System Transportu Szynowego we Wrocławiu i aglomeracji wrocławskiej

Polityka zrównoważonego rozwoju transportu, realizowana obecnie przez większość ośrodków miejskich, wymaga zaoferowania mieszkańcom na tyle atrakcyjnego systemu transportu zbiorowego, aby stanowił on naturalną alternatywę dla transportu indywidualnego. Warunkiem osiągnięcia tego celu jest maksymalna integracja wszystkich form transportu zbiorowego w mieście i w aglomeracji. Przyjęta w 2001 roku Strategia Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej zakłada m.in., że obszar aglomeracji musi docelowo być obsługiwany przez jednolity system transportu zbiorowego, zapewniający powszechną dostępność do poszczególnych rejonów obszaru i stanowiący alternatywę dla komunikacji indywidualnej. Chcąc zrealizować zapisy wspomnianej Strategii, Wrocław przygotował koncepcję zintegrowanego systemu transportu zbiorowego w mieście oraz aglomeracji. Koncepcja ta zakłada integrację systemu komunikacji zbiorowej na terenie wrocławskiego obszaru metropolitalnego m.in. na płaszczyźnie przestrzennej, funkcjonalnej i taryfowej, wspólne zarządzanie systemem oraz ujednolicony system finansowania oraz informacji i promocji.

przewozy kolejowe, w tym: częściowo przewozy regionalne, Wrocławska Kolej Aglomeracyjna, Kolej Miejska,

przewozy autobusowe w obszarze aglomeracji,

podsystem dowozów lokalnych do WKA (w gminach i powiatach),

nowy system Tramwaj Plus we Wrocławiu,

komunikacja tramwajowa we Wrocławiu,

miejska komunikacja autobusowa we Wrocławiu (zamawiana przez Miasto i „komercyjna”)

Funkcjonujący we Wrocławiu system transportu zbiorowego składa się z systemu komunikacji tramwajowej i autobusowej. Komunikacja tramwajowa operuje na 23 liniach dziennych o sumarycznej długości ok. 516 km (liczonych oddzielnie dla każdego kierunku jazdy), przy czym długość torowisk tramwajowych to ok. 155 km toru pojedynczego + 19 pętli końcowych. W godzinach szczytu w ruchu jest 161 pociągów (262 wozy).

Komunikacja autobusowa natomiast obejmuje 54 linii dziennych o sumarycznej długości ok. 765 km oraz 13 linii nocnych o sumarycznej długości 199 km. W godzinach szczytu w ruchu jest 295 autobusów. Na najbliższe lata zaplanowano bardzo istotne wzbogacenie systemu miejskiego poprzez:

budowę nowych połączeń tramwajowych w 4 –6 kierunkach dotychczas obsługiwanych wyłącznie komunikacją autobusową,

wytrasowanie pewnych nowych korytarzy w obszarze śródmiejskim, w tym 2 odcinków tunelowych (po 600 –700 m każdy + rampy zjazdowe i wyjazdowe),

budowę kilkunastu nowych lub zmodernizowanych i zintegrowanych węzłów przesiadkowych,

wprowadzenie nowego taboru o podwyższonych parametrach,

wprowadzenie na skrzyżowaniach systemu sterowania ruchem z preferencją dla ruchu szynowego,

wprowadzenie systemu elektronicznej dynamicznej informacji pasażerskiej na przystankach i w pojazdach,

wdrożenie w całym systemie komunikacji zbiorowej zintegrowanych biletów elektronicznych.

Miasto jest szczególnie zainteresowane rozwojem transportu szynowego, co pozostaje w zgodzie z generalną tendencją, dającą się zauważyć, nie tylko na terenie Polski, ale też w Europie i na świecie. W tej formie komunikacji miejskiej upatruje się bowiem szansę na zmniejszenie zatłoczenia drogowego wywołanego komunikacją indywidualną.

Planowany system transportu szynowego we Wrocławiu obejmować będzie: aglomeracyjne przewozy kolejowe – Wrocławska Kolej Aglomeracyjnej (WKA), system przewozów zbiorowych określany nazwą Tramwaj Plus (w skr. T+), oraz obecny system tramwajowy (tramwaj klasyczny) Wszystkie podsystemy szynowe wraz z systemem autobusowym tworzyć będą jeden spójny zintegrowany system transportu zbiorowego we Wrocławiu.

Miasto jest zainteresowane radykalną poprawą jakości powiązań komunikacyjnych gmin i powiatów wchodzących w skład Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego z ośrodkiem centralnym tj. Wrocławiem. Preferowaną formą powiązań powinien być nowoczesny system transportu zbiorowego, składający się z Wrocławskiej Kolei Aglomeracyjnej (skr. WKA), systemów lokalnych powiązań autobusowych dowożących mieszkańców aglomeracji do WKA oraz w formie uzupełniającej powiązań gmin i powiatów z Wrocławiem liniami autobusowymi, tam gdzie niemożliwa jest obsługa z wykorzystaniem WKA.

Wrocławska Kolej Aglomeracyjna (w skr. WKA) jest wspólnym przedsięwzięciem samorządu Miasta oraz Województwa Dolnośląskiego. Jego celem jest uruchomienie kolejowych przewozów pasażerskich na wybranych liniach o zasięgu aglomeracyjnym.

System przewozów WKA stanowić będzie także środek transportu miejskiego, służący przemieszczeniu się mieszkańców Wrocławia. Przewiduje się, że WKA stanowić będzie wyodrębniony podsystem kolejowych przewozów regionalnych w Województwie Dolnośląskim, skoordynowany jednak z ogólnym systemem takich przewozów w województwie. Postulowany jest następujący podział funkcjonalny kolejowych przewozów pasażerskich:

Przewozy krajowe i międzyregionalne

Przewozy regionalne w obrębie województwa dolnośląskiego

Przewozy regionalne o podwyższonej częstotliwości w relacjach:

Wrocław –Legnica, Wrocław –Wałbrzych oraz Wrocław –Kłodzko

Przewozy aglomeracyjne łączące Wrocław z:

Oleśnicą, Jelczem, Oławą, Wołowem i Żmigrodem

Przewozy miejskie:

Nowy Port Lotniczy –Wrocław Główny oraz Leśnica – Wrocław Świebodzki

Zakłada się, iż Wrocławska Kolej Aglomeracyjna będzie autonomiczna względem systemu kolei regionalnych PKP, operować będzie w systemie stałych linii, o jednolitych częstotliwościach i okresach funkcjonowania, o wyodrębnionym taborze i wizerunku. WKA będzie całkowicie zintegrowana z systemem miejskim. Miasto oraz samorząd Województwa w początkowej fazie planują uruchomienie linii pilotażowych WKA, w następnej zaś wdrożenie całego systemu przewozów aglomeracyjnych. Obecnie trwają prace nad dopracowaniem modelu całego systemu oraz dokonywane są uzgodnienia ze spółkami kolejowymi zarządzającymi infrastrukturą kolejową.

Kolejnym elementem zintegrowanego systemu transportu szynowego we Wrocławiu ma być system przewozów realizowanych nowym środkiem transportu określanym mianem Tramwaj Plus. W systemie tym priorytetowe będzie połączenie dużych osiedli mieszkaniowych ze ścisłym centrum miasta i z rejonem centralnych stacji kolejowych i autobusowych komunikacji zamiejskiej.

W opisanym systemie planowane jest w pierwszej kolejności zapewnienie powiązania z centrum miasta osiedli Kozanów/Maślice, Nowy Dwór/Muchobór Wielki, Psie Pole/Kiełczów/Zakrzów oraz Gaj/Jagodno. Rozważane są także inne niż wymienione kierunki wylotowe. Nie jest wykluczone wyprowadzenie linii Tramwaju Plus poza granice Wrocławia (kilka kilometrów) z wykorzystaniem istniejących torowisk kolejowych. Dotyczy to torowisk nie wykorzystywanych obecnie do przewozów pasażerskich.

wydzielone z ruchu innych środków transportu torowiska tramwajowe

priorytet na skrzyżowaniach z sygnalizacją świetlną

wszystkie przystanki wyłącznie w formie wysepek przystankowych nowy, niskopodłogowy (min. 70% niskiej podłogi) tabor, przystosowany do poruszania się w dwóch kierunkach

system elektronicznej informacji pasażerskiej odrębny wizerunek (kolorystyka, logo, system oznakowania rozkładów jazdy itp.)

Równolegle do wprowadzania systemu Tramwaj Plus przeprowadzona będzie odpowiednia modyfikacja przebiegów linii tramwaju klasycznego, a także wycofywane będą z obszaru śródmiejskiego funkcjonujące obecnie tam linie autobusowe. Kluczem do powodzenia projektu jest zapewnienie odpowiedniej atrakcyjności zintegrowanego systemu, a w konsekwencji – uzyskanie odpowiednio dużych potoków pasażerskich. Warunkiem osiągnięcia tego jest natomiast maksymalna integracja całego systemu w mieście i aglomeracji.