Vamos dla Bielefeld

HeiterBlick jest bliski ukończenia pierwszego składu kolejki miejskiej „Vamos”dla niemieckiego miasta Bielefeld.

Liczące nieco ponad 320 tysięcy obywateli niemieckie miasto Bielefeld posiada system kolejki miejskiej wzorowany na rozwiązaniu z Zagłębia Ruhry, choć z nieco zmienionymi założeniami. Główną z nich jest wybór za standardową szerokość 2,3 metra do której dostosowano wysokie perony co uniemożliwia wykorzystywania zwykłych kolejek miejskich. Podobnie do innych systemów tego typu również ten z Bielefeld wywodzi się bezpośrednio z systemu tramwajowego, który został zainaugurowany w 1900 roku. Typowo dla lat 60. XX wieku podjęto decyzję o przebudowie tramwajów na kolejkę miejską poprzez budowę odcinków podziemnych. Pierwszy odcinek na linii 2 ostał otwarty już w 1971 roku, jednak dopiero w 1991 roku został on połączony z dalszą sekcją stanowiącą podstawowy odcinek z ratusza przez plac Jana i Hauptbahnhof do Nordpark. Dzięki temu system został formalnie przemieniony z tramwajowego na kolejkę miejską a wspomniany odcinek obsługiwał linie 1, 2 i 3. Ostatnia rozbudowa systemu miała miejsce w 2000 roku, kiedy po otwarciu łącznika Hauptbahnhof – Rudolf-Oetker-Halle pojawiła się czwarta linia. Oczywiście uzupełnieniem systemu była rozbudowa znajdujących się na powierzchni odcinków końcowych. Ponieważ system był rozbudowywany z tramwajowego, więc tradycyjnie pozostał on z metrowym rozstawem szyn. Perony w odcinkach podziemnych wykonano jako wysokie z założeniem pojazdów o szerokości 2,3 metra, natomiast perony na powierzchni są zarówno wysokie jak i niskie. W związku z takim podejściem do tematu konieczne było zabudowanie w pojazdach rozkładanych stopni, które umożliwiały komfortową obsługę zarówno peronów wysokich jak i niskich. Z racji bliskiej kompatybilności systemu z wymogami występującymi w centralnym obszarze Zagłębia Ruhry również w Bielefeld pojawiły się „przejściowe”składy tramwajowe / kolejki miejskiej typu M8C, które są eksploatowane po dziś dzień. Łącznie w latach 1981 -83 i 1986 – 87 do Bielefeld trafiły 44 tego typu jednostki wyprodukowane tradycyjnie przez Duewag. Wraz z rozbudową systemu zwiększyło się zapotrzebowanie na tabor, więc w latach 1994-98 przedsiębiorstwo transportowe MoBiel odebrało łącznie 36 składów typu M8D. Pojazdy zostały wyprodukowane przez konsorcjum Siemens / AD Tranz i choć również było to ośmioosiowe trójczłonowe jednostki, to jednak różniły się do syć diametralnie pod względem układu drzwi –zrezygnowano z wąskich tuż za kabiną motorniczego, natomiast postanowiono wyposażyć w szerokie drzwi człon środkowy. Każde wejście posiadało system rozkładanych stopni, więc możliwe jest ich zastosowanie na całej sieci. Ważne jest również, że składy M8D choć są dwustronne, to posiadają kabinę motorniczego jedynie z jednej strony. Oznacza to, iż w celu uzyskania pojazdu dwukierunkowego należy spiąć ze sobą dwa składy razem i choć mimo tego większość linii posiada pętle końcowe to jednak jako pojedyncze wykorzystywane są jedynie starsze składy M8C. Oprócz tego składy M8D mają długość 27,19 m i szerokość 2,3 m. Skład miał napędne skrajne wózki (4x95kW) co pozwalało na osiągnięcie prędkości 90 km/h, choć w ruchu liniowym nie jest przekraczane 70 km/h. W związku ze wzrostem liczby pasażerów przewoźnik w 1999 roku zakupił w tym samym konsorcjum pięć wagonów doczepnych MB4. Wagony o długości 14,42 metra są pozbawione napędu a ich przewidziane zastosowanie to łączenie w środku składów M8D. Ogólnie konstrukcyjnie wagony doczepne są zbliżone do silnikowych, jednak mają zastosowany układ drzwi 1-2-1. Ciekawostką jest również fakt, iż wagon posiada pantograf, który jest potrzebny do zasilania urządzeń pokładowych i ogrzewania.

W taki sposób docieramy do roku 2009, kiedy MoBiel złożyło w konsorcjum firm Vossloh Kiepe oraz HeiterBlick zamówienie na dostawę 16 nowych składów kolejki miejskiej typu Vamos. Kontrakt opiewający na kwotę 47 milionów €zawiera również opcje na 25 kolejnych jednostek. Stylizację składów powierzono Berlińskiej firmie büro+staubach gmbh, fizyczną produkcją zajmuje się HeiterBlick (dawny Leoliner), natomiast wyposażenie trakcyjne dostarcza Vossloh Kiepe. Nieoficjalna przed premiera pierwszego składu miała miejsce w dniu 14 kwietnia w fabryce producenta w Lipsku. Nowe pojazdy są dwukierunkowe, dwustronne i składają się z trzech członów z czterema dwuosiowymi wózkami, jednak przy długości 34 metrów są one dłuższe o 7 metrów w stosunku do obecnie eksploatowanych składów M8C i M8D. Dzięki tym kilku dodatkowym metrom przewoźnik będzie mógł zaoferować więcej miejsc dla pasażerów przy zachowaniu obecnych wymagań infrastrukturalnych. Dokładnie z tym samym celem postanowiono zaprojektować skład o szerokości 2,65 metra, który jednak poniżej drzwi będzie miał 2,3 metra szerokości. W ten sposób składy zyskały charakterystyczne wybrzuszenie znane już chociażby z sieci w Hanowerze. Dzięki temu we wnętrzu znajdzie się przestrzeń aż dla 230 pasażerów. Inną dosyć istotną różnicą w stosunku do wcześniejszych serii jest zastosowanie aż pięciu par dwuskrzydłowych drzwi na jedną stronę, z czego po dwie pary znajdują się w wagonach skrajnych oraz jedna środkowym. Jednak co ważniejsze jedynie trzy środkowe pary zostaną wyposażone w składane stopnie, natomiast skrajne drzwi będą obsługiwały jedynie wysokie perony. Dzięki temu zredukowano koszty zakupu i eksploatacji a jednocześnie oczekuje się przyspieszenia wymiany pasażerów na newralgicznych wysokich przystankach przy zachowaniu możliwości obsługi peronów niskich, choć w nieco zredukowanej liczbie wyjść. Oprócz tego nowe pojazdy mają posiadać klimatyzację i nowoczesny system informacji pasażerskiej w czasie realnym z wbudowaną czytelną mapką. Pierwszy skład ma wejść do ruchu planowego jesienią bieżącego roku, natomiast cały kontrakt ma zostać zrealizowany do lipca 2012 roku. Nowe pojazdy pozwolą na wycofanie najstarszych składów M8C przy jednoczesnej rozbudowie ilościowej oferty (zwiększeniu dostępnych miejsc / poprawę komfortu). Pierwotnie przewiduje się ich eksploatację na liniach 2 i 4, które mają największe obciążenie ruchem, natomiast eksploatowane obecnie na linii 4 składy M8D+MB4+M8D zostaną przeniesione na linię 1.

Systemy kolejek miejskich okazały się dużym sukcesem w Niemczech, ponieważ łącząc zalety metra i tramwaju stwarzają bardzo wydajny system transportu miejskiego za znacznie niższe niż w przypadku typowego metra pieniądze. Choć czasami sukcesy tych systemów przerastają pierwotne oczekiwania jak ma to miejsce w Bielefeld, gdzie w celu zwiększenia wydajności trzeba sięgać po bardziej wyrafinowane środki jak dłuższe i szersze składy.