Tramwajowe premiery Bombardiera na InnoTrans 2008

Podczas targów InnoTrans 2008 koncern Bombardier zaprezentował dwa pojazdy dla potrzeb szynowych przewozów miejskich. Pierwszym z nich był premierowy tramwaj Flexity Outlook dla Berlina, natomiast drugim nieco mniej premierowy acz równie innowacyjny skład kolejki miejskiej Flexity Swift dla Frankfurtu nad Menem. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej tym pojazdom.

Premiera tramwaju Flexity Outlook dla Berlina jest o tyle ważna, że dotyczyła dostaw tramwajów dla miasta goszczącego targi InnoTrans, natomiast drugim powodem jest fakt, że wraz z nowymi tramwajami całkowicie wycofane zostaną tramwaje typu Tatra użytkowane od 1976 roku. Łącznie 452 wagony typu Tatra zmodernizowane w latach 1994 i 1997 zostanie wycofanych z ruchu i zostaną zastąpione przez nowe pojazdy Bombardiera. Stąd nie ma się co dziwić, że premiera miała miejsce na ulicach Berlina w dniu 19 września 2008 roku. Mimo tego, lub właśnie z tego powodu, pojazd na targach cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem. Przetarg na dostawę nowych tramwajów BVG ogłosiło 12 czerwca 2005 roku i do udziału zgłosiło się sześciu oferentów. Z przyczyn formalnych BVG zakwalifikowało jedynie cztery oferty od trzech producentów. Ostatecznie za najbardziej korzystną uznano ofertę Bombardiera, z którym we wrześniu 2006 roku podpisano kontrakt na dostawę.

Zamówienie obejmuje cztery tramwaje testowe, które zostały wyprodukowane w zakładzie Bombardiera w Bautzen. Tramwaje te mają zostać wykonane w dwóch wariantach długościowych (30,8 i 40 metrów) jak również w wersji jedno i dwukierunkowej. Jak nie trudno się domyśleć z obu długości ma być po jednym tramwaju jedno i dwukierunkowym. Po tej serii próbnej ma być zrealizowana opcja na 206 tramwajów, które miałyby zostać wykonane w Hennigsdorf koło Berlina. Zakład ten od lat był zagrażany zamknięciem, jednak władze miasta chcące chronić miejsca pracy składały kolejne zamówienia aby go utrzymać. Specyfiką kontraktów z BVG jest zamawianie pojazdów testowych z dużą opcją, która prawie zawsze jest realizowana. Jednak na podpisanie ostatecznego kontraktu należy zaczekać do zakończenia jazd próbnych wszystkich składów. Dopiero wówczas może zostać podpisana umowa na seryjne dostawy.

Pierwszy tramwaj przybył do Berlina 9 września 2008 roku, który od tego czasu był testowany. Oficjalna premiera nowych pojazdów miała miejsce w dniu 19 września 2008 roku, kiedy to na ulicach Berlina zaprezentowano jednokierunkowy tramwaj długości 40 metrów. Natomiast pojazd w wersji dwukierunkowej o tej samej długości został zaprezentowany podczas targów InnoTrans 2008, po zakończeniu której ma powrócić do Bautzen w celu dokonania testów. Tramwaj ten, wraz z dwoma pozostałymi prototypami o długości 30,8 metra ma zostać dostarczony do BVG do końca grudnia. Pierwszy miałby wyruszyć z pasażerami pod koniec października na linii M4, natomiast kolejne na liniach M5, M2 oraz M10.

Flexity Outlook dla Berlina bazuje bezpośrednio na swoim pierwowzorze, jakim był austriacki CityRunner. Tramwaj ten jest uważany za 100% niskopodłogowy pomimo faktu, że ma zamontowane ciągłe osie. Stało się to możliwe dzięki zabudowie we wnętrzu ramp o niskim nachyleniu. Stylistyka pojazdów dla BVG została zaproponowana przez studio graficzne IFS i ma odzwierciedlać pudełkowaty kształt miasta. Stylistyka ma być dodatkowo ponadczasowa, z czym można się zgodzić. Kształt pojazdu raczej nie przypadnie nam do gustu na pierwszy rzut oka, jednak po dłuższym obcowaniu można się do niego przyzwyczaić. Tramwaje pomalowano w obowiązujący w Berlinie schemat malowania BVG, czyli żółty kolor pudła, z czarnym pasem okiennym oraz białym dachem.

Tramwaj, jak to w konstrukcjach wieloczłonowych bywa ma człony wózkowe i wiszące. Przy czym skrajne człony wózkowe posiadają po jednej parze dwuskrzydłowych drzwi, natomiast człony wózkowe środkowe są ich pozbawione. Do wnętrza możemy się dostać za pomocą jednego z członów wiszących, gdzie każdy ma jedną parę dwuskrzydłowych drzwi na bok. Aby zmieścić się w wymaganej długości wymiary członów środkowych musiały zostać odpowiednio dopasowane. Oznacza to, że pierwszy i ostatni człon wiszący są dłuższe od środkowego, co z zewnątrz można poznać poprzez jedynie jedno okno w tym członie. Oznacza to, że tramwaj długości 30,8 metra ma cztery pary drzwi na bok, natomiast długości 40 metrów ma ich pięć. Nie są to rekordowe ilości, jednak przy założeniu mniejszego zatłoczenia we wnętrzu (tramwaj długości 40 metrów ma pomieścić tyle co 30 metrowy w Polsce) może się sprawdzić w codziennej eksploatacji. Znaczącym postępem w stosunku do standardów BVG jest zastosowanie wyświetlaczy z trasą przejazdu wykonanych w technologii LED, zamiast standardowych dotąd matrycowych.

 

Również we wnętrzu  widać wpływy niemieckich stylistów. W klimatyzowanym wnętrzu dominują szarości z czernią, a jedyny żywszy akcent to żółte poręcze. Odnośnie tapicerki na siedzeniach, to również nie ma się co rozpisywać, ponieważ należy ona do standardu na BVG. Z ciekawostek można wymienić bardzo praktyczne oparcia obite materiałem i umieszczone nad uchwytem w przestrzeni dla pasażerów stojących, Dzięki temu możemy się oprzeć na miękkim oparciu, zamiast na typowej zimnej i twardej rurce. Za wzmiankowanie należy się również fakt, że zastosowano układ siedzeń 2+1, choć nad wózkami pojawiły się siedzenia dla „matki z dzieckiem”lub bardziej kąśliwie „chłopaka z dziewczyną”. We wnętrzu zamontowano nowoczesny system informacji pasażerskiej z dużymi ekranami w technologii LED, gdzie można wyświetlać przebieg trasy oraz dodatkowe komunikaty lub reklamy. Z ciekawostek dotyczących tego tramwaju można wymienić również fakt, że są one szersze od Tatr o 20 mm i o 10 mm od GT6N.

 

Kolejny z prezentowanych pojazdów to również efekt podpisanego kilka lat wstecz kontraktu. Tym razem mowa o pojeździe typu kolejka miejska, których w zachodnich Niemczech kursuje dosyć sporo. Nic więc dziwnego, że potrzeba nowych pojazdów do wymiany wyeksploatowanych już składów. Jeden z przedstawicieli tego typu pojazdów został zaprezentowany podczas InnoTrans 2008. Mowa tutaj o Flexity Swift dla przewoźnika VGF z Frankfurtu nad Menem. Zamówił on dostawę łącznie 146 składów między rokiem 2008, a 2015. W ramach tego kontraktu mają zostać dostarczone 54 pojazdy typu U5-25 oraz 92 tupu U5-50. W obu przypadkach mamy do czynienia z pojazdami dwukierunkowymi, dwustronnymi z wysoką podłogą typu kolejka miejska, przy czym pojazd serii U5-25 ma około 25 metrów długości i stanowi zastąpienie typowego składu B, natomiast U5-50 ma mieć łączną długość 50 metrów i składa się z dwóch połówek długości niecałych 25 metrów, które mają kabinę maszynisty na jednym końcu i szerokie przejście międzywagonowe na drugim. Razem formują one skład długości 50 metrów zastępujący dwa pojazdy dawnej serii B. Z tej przyczyny dla U5-50 niektóre parametry są podawane jako 2x i dla celów odczytania danych dla całego składu należy dokonać ich pomnożenia przez dwa.

Wszystkie składy są budowane tak aby mogły funkcjonować w trakcji ukrotnionej do czterech składów tworzących długość 100 metrów. Ich produkcją zajmuje się zakład koncernu w Bautzen. Z zewnątrz Flexity Swift dla Frankfurtu nad Menem nie wyróżnia się niczym specjalnym, lecz w tym przypadku nie da się dokonać zaskakującego odkrycia. Zespół ma bardzo dużą szybę przednią i przód, którego stylistyka przypomina tą stosowaną w autobusach. Oczywiście to wrażenie pada wraz z zauważeniem sprzęgu samoczynnego do łączenia w trakcję ukrotnioną. Podobnie jak pierwowzór jakim jest wagon kolejki miejskiej typu B, również we Flexity Swift zastosowano skrajne wózki napędne oraz środkowy toczny wspólny dla obu wagonów. Oczywiście mowa tu o wariancie U5-25, który został wystawiony na InnoTrans. Do środka prowadzą drzwi dwuskrzydłowe, po dwie pary na jeden bok wagonu. Czyli również w tym przypadku jest to typowe rozwiązanie znane z poprzedników.

 

W środku natrafiamy na funkcjonalne wnętrze z układem siedzeń 2+2, jednak tutaj wnętrze ma nieco bardziej żywy charakter. Oprócz siedzeń we wzorki z dominującym kolorem niebieskim zastosowano pomarańczowe elementy w przedsionkach wejściowych oraz żółty kolor poręczy. Również kabina motorniczego nie trąci stylistyczną ekstrawagancją. Jest poprostu funkcjonalna jak zresztą cały pojazd. Kolejka miejska to pojazd, który wyewoluował już dosyć dawno i w zasadzie nie ma tutaj nic specjalnego do dodania. Poprostu praktyka w pełnym wydaniu z drobnym wkładem stylistycznym.

 

Reasumując Bombardier podczas InnoTrans przedstawił dwa odrębne produkty wchodzące w segment pojazdów dla przewozów miejskich. Pojazdy określane jedną marką Flexity różnią się znacznie. Flexity Outlook to wieloprzegubowy niskopodłogowy tramwaj podczas gdy Flexity Swift to pojazd wysokopodłogowy dla systemów kolejek miejskich, które licznie występują w Niemczech, choć ostatnie zamówienie z tureckiej Bursy uświadamia, że ten typ pojazdów stał się popularny również w innych krajach.