Tramwaje w mieście Adelajda

W artykule poświęconym tramwajom w australijskim mieście Melbourne słusznie zauważono, iż pominięty został system tramwajowy w mieście Adelajda. Dlatego w niniejszym artykule przybliżamy tramwaje w tym mieście.

Australijskie miasto Adelajda, stanowiące stolicę stanu Australia Południowa jest piątym co do wielkości ośrodkiem miejskim w tym kraju i liczy ponad 1 milion 100 tysięcy mieszkańców. Pierwsze tramwaje konne pojawiły się w 1878 roku i były wykorzystywane do roku 1914. W największym okresie wykorzystania tego środka transportu tramwaje konne obsługiwały 119 km linii, wykorzystywano 162 wagony do których ciągnięcia wykorzystywano 1062 konie. Główna część sieci miała rozstaw szyn 1435 mm, za wyjątkiem jednej linii w porcie, która miała rozstaw 1600 mm. Jednak na początku XX wieku konie stały się problemem, ponieważ poruszały się wolno, wymagały drogiej obsługi oraz wytwarzały bardzo dużo odchodów zanieczyszczających ulice. W związku z tym wszystkie spółki prywatne zostały w 1906 roku wykupione i scalone w jedną, która rozpoczęła proces elektryfikacji. Pierwsze tramwaje elektryczne ruszyły w 1909 roku. W dniu otwarcia tramwaje elektryczne kursowały po torach o długości 56 km i rozstawie 1435 mm, zelektryfikowanych za pomocą sieci napowietrznej o napięciu 600 V DC. W 1927 roku została zamknięta linia kolejowa z Adelajdy do Glenelg, która jako kolejowa została wybudowana z rozstawem 1600 mm. W przeciągu dwóch lat trasa została przebudowana na tramwajową, co oprócz zastosowania sieci trakcyjnej oznaczało również przebudowę na rozstaw 1435 mm. Jest to ważny element historii, ponieważ trasa tramwajowa uruchomiona w 1929 roku jako jedyna przetrwała likwidację pozostałych linii przeprowadzonych w latach 1950-tych, gdzie ostatnie zamknięcia miały miejsce w 1958 roku. Odtąd kluczową rolę w publicznym transporcie miasta odgrywały trolejbusy a następnie autobusy.

Jedyną pozostałością po niegdyś rozległym systemie tramwajowym pozostała jedna linia pozamiejska z Adelajdy do Glenelg, która od tego czasu była określana mianem lekkiej kolei. Linia o długości 11,9 km z 21 przystankami była przez lata obsługiwana z wykorzystaniem oryginalnego taboru składającego się z 30 tramwajów serii H z 1929 roku. Pojazdy były poddawane modernizacjom w latach 1970-tych, 80-tych, natomiast ostatnie przebudowy miały miejsce w roku 2000, gdzie w historycznych już pojazdach zabudowano przyciemniane bezpieczne szyby oraz zastąpiono szereg drewnianych elementów poprzez kształtki z włókna szklanego. Zmiany wprowadzono również w infrastrukturze, gdzie w 1986 roku zrezygnowano z odbieraków rolkowych na rzecz pantografów. Jednak utrzymywanie wiekowych pojazdów oraz mocno wyeksploatowanego torowiska nie mogło trwać w nieskończoność, dlatego wykorzystując ponowną modę na tramwaje postanowiono poddać linię modernizacji z myślą o wprowadzeniu nowoczesnych tramwajów niskopodłogowych. Oficjalna decyzja zapadła w maju 2003 roku, natomiast prace modernizacyjne trwały od 5 czerwca do 7 sierpnia 2005 roku, gdzie linia została wyłączona z ruchu i zastąpiona autobusami. Po tym okresie na trasę powróciły oryginalne tramwaje serii H.

W 2004 roku zawarto z koncernem Bombardier kontrakt na dostawę nowych niskopodłogowych tramwajów z rodziny Flexity Classic, znane również pod kodem NGT8. Pierwotny kontrakt na 9 pojazdów został w kwietniu roku 2005 rozszerzony o kolejne dwa. Dostawa pierwszego tramwaju odbyła się w listopadzie 2005 roku, natomiast pojazd wszedł do ruchu planowego w styczniu roku 2006. Nowe tramwaje zastąpiły w ruchu regularnym pierwotne pojazdy serii H, z których pięć zachowano dla celów przejazdów historycznych. Po odbudowie głównej części trasy przystąpiono do jej rozbudowy. W roku 2007 otwarto przedłużenie o długości 1,2 km do City West. Wraz z dalszymi planami ekspansji konieczne stało się uzupełnienie taboru. W związku z tym w maju 2009 roku zakupiono sześć tramwajów Citadis serii 302, które pierwotnie były przewidziane dla tramwajów w Madrycie (numery 165-170). Tramwaje pierwotnie budowane z myślą o prawostronnym ruchu w Hiszpanii musiały zostać dostosowane do lewostronnego ruchu oraz innych wymogów występujących w Australii.

Dalsze plany związane z rozbudową tramwajów w mieście Adelajda nie są być może zbyt imponujące, lecz można je uznać za sukcesywne. Jedną z inwestycji, która została zakończona 22 marca 2010 roku była budowa przedłużenia linii o 2,8 km z City West do Entertainment Centre. Realizacja tego przedłużenia pochłonęła 100 milionów dolarów australijskich i była realizowana od 2008 roku. Z kolei na lata 2011 –2018 planuje się wybudowanie nowych odcinków do West Lakes/AAMI Stadium, Port Adelaide i Semaphore (planowane otwarcie w 2018 roku). Przedłużenie do West Lakes planowane pierwotnie na rok 2016 ma zostać zrealizowane w formie tramwaju dwusystemowego, który mógłby rozpocząć kursowanie jeszcze w roku 2013, ponieważ istniejąca linia kolejowa została już zelektryfikowana i wyposażona w tor o szerokości 1435mm.

Tramwaje w nowej formie zostały bardzo dobrze przyjęte przez pasażerów, co niestety prowadzi do znacznego przeciążenia pojazdów, zwłaszcza w godzinach szczytu, a w skrajnych przypadkach nawet do konieczności oczekiwania na pojazd następujący. To wszystko pokazuje jedynie jak bardzo przyszłościowym środkiem transportu może być tramwaj.