Tramwaj upamiętniający II powstanie śląskie wyjedzie na ulice Gdańska
Na gdańskie torypomiędzy 20 a 25 sierpnia wyjedzie „Tramwaj powstańczy do Niepodległej”.Przypominać będzie o obchodzonej właśnie setnej rocznicy wybuchu II powstaniaśląskiego.
„Było to bardzo znaczące wydarzenie w historii zarównoŚląska jak i naszego kraju. Mam nadzieję, że nasi mieszkańcy kursując tymtramwajem będą mogli uzyskać wiedzę dotyczącą zarówno II powstania śląskiego,jak i tego, co dzieje się w Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach” – mówiłw środę podczas konferencji prasowej zastępca prezydenta Gdańska ds.przedsiębiorczości i ochrony klimatu Piotr Borawski.
Tramwaj został oznakowany numerem 100 w nawiązaniu do 100.rocznicy II powstania śląskiego. Na zewnątrz oklejony jest grafikami o tematycehistorycznej. Podróżujący na pamiątkę otrzymają bilety edukacyjne z kalendariumpowstań śląskich.
„Historia naszego regionu, podobnie jak Gdańska, jest trudnąhistorią i nie dla wszystkich zrozumiałą, dlatego chcemy, aby w taki sposóbupowszechniać wiedzę na temat naszych powstań. Musimy pamiętać, że w 1920 rokuodradzające się państwo polskie objęło część Górnego Śląska. Myślę, że towydarzenie miało znaczący wpływ na odbudowę Polski po zaborach” – powiedziaładyrektor Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach Halina Bieda.
Jak wyjaśniła zastępczyni prezesa Gdańskich Autobusów iTramwajów Danuta Gierdziejewska, „tramwaj powstańczy” będzie kursowałpo Gdańsku popołudniami od 20 do 25 sierpnia. Dodała, że szczegółowy rozkładjazdy dostępny będzie na stronie internetowej GAiT.
„Tramwaje powstańcze dla Niepodległej” będąjeździły również w innych miastach w Polsce – Krakowie, Poznaniu, Warszawieoraz Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.
Organizatorem akcji jest Muzeum Powstań Śląskich wŚwiętochłowicach w partnerstwie z oddziałem IPN w Katowicach, InstytutemHistorii Uniwersytetu Śląskiego, Związkiem Harcerstwa Rzeczypospolitej iChorągwią Śląską ZHP. Dofinansowanie zapewnił Program Wieloletni Niepodległa nalata 2017-2022.
II Powstanie Śląskie, w przeciwieństwie do pierwszego, którerok wcześniej wybuchło spontanicznie, było zorganizowanym zrywem. Powstanieogłosiły Dowództwo Główne Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska orazPolski Komisariat Plebiscytowy. Tłem II powstania były przygotowania doplebiscytu (odbył się w marcu 1921 r.), który miał przesądzić o przynależnościpaństwowej Śląska. Powstanie wybuchło w nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 roku wwyniku prób zbrojnego opanowania terenu plebiscytowego przez bojówki niemieckiei napadów na polskie lokale.
Głównym celem drugiej walki zbrojnej Ślązaków było wyparcieniemieckiej Policji Bezpieczeństwa z obszaru plebiscytowego i zastąpienie jejstrażą obywatelską, a następnie – nowo utworzoną policją plebiscytową.Powstańcy opanowali powiaty: katowicki i bytomski oraz większośćtarnogórskiego, rybnickiego, zabrzańskiego i lublinieckiego. Akcja zakończyłasię 25 sierpnia na rozkaz jej dowódców. W wyniku powstania niemiecką policjęplebiscytową zastąpiono mieszaną – polsko-niemiecką.24 sierpnia 1920 r.Międzysojusznicza Komisja Plebiscytowa ogłosiła rozwiązanie niemieckiej policjii powołała Policję Górnego Śląska o polsko-niemieckim składzie. Powstańcyuzyskali również zapewnienie ukarania przywódców antypolskich ekscesów iusunięcie z obszaru objętego plebiscytem osób, które przybyły tu po 1 sierpnia1919 r.
Z wydarzeniami poprzedzającymi wybuch II Powstania Śląskiegowiąże się postać doktora Andrzeja Mielęckiego, którego imię nosi kilka szpitalii ulic na Śląsku. 17 sierpnia 1920 r. w Katowicach doszło do zamieszek.Francuscy żołnierze patrolujący miasto oddali strzały do bojówek demolującychpolskie sklepy. Kiedy doktor Mielęcki chciał udzielić pomocy rannym Niemcom,zaatakowali go niemieccy bojówkarze. Potem, już rannego, wyciągnęli z ambulansuwiozącego go do szpitala. Skatowane ciało wrzucili do rzeki Rawy. Tragicznaśmierć lekarza przyśpieszyła wybuch II powstania.
20 marca 1921 roku na Górnym Śląsku odbył się plebiscyt.Uczestniczyło w nim 96,5 proc. osób z obszaru plebiscytowego. W głosowaniumogły wziąć udział również osoby, które wyemigrowały ze Śląska. Przyjechało 182tys. emigrantów z Niemiec, z Polski – 10 tys. (PAP)
„
