Sprzedaż nowych pojazdów szynowych do pasażerskich przewozów miejskich w pierwszej połowie roku 2008

Niedawno minęło półrocze, więc czas przyjrzeć się dostawom nowego taboru szynowego do przewozów miejskich. Wraz z tym zestawieniem mija pierwszy rok prowadzenia tych statystyk, co pozwala po raz pierwszy na dokonanie odniesień do pierwszego półrocza roku ubiegłego.

 

Badaniem zostały objęte wszystkie fabrycznie nowe pojazdy szynowe przeznaczone do ruchu miejskiego. Na rynek ten składają się tramwaje, kolejki miejskie i dojazdowe (w tym WKD) oraz pociągi metra. W zestawieniu ujęto wszystkie pojazdy, które w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca zostały odebrane przez odbiorcę. Na rynek szynowych pojazdów miejskich składają się trzy segmenty. Pierwszy to najliczniejsze tramwaje, drugi stanowią kolejki miejskie i dojazdowe, gdzie zaliczamy również WKD, natomiast segment trzeci stanowią pojazdy metra. Wielkość tych segmentów jest różna. Pierwszy z nich, czyli tramwajowy, obejmuje około 3300 wagonów tramwajowych. Zakładając 30 letni okres ich eksploatacji rocznie powinno się wymieniać 110 tramwajów, czyli na pół roku powinno zostać zakupionych 55 tramwajów. Oczywiście większość obecnie kursujących pojazdów to tramwaje 105N i pochodne, natomiast nowe tramwaje mają różną długość. Dlatego czasami jeden tramwaj może zastąpić dwa starsze. W segmencie kolejek miejskich i dojazdowych ocena zapotrzebowania jest nieco bardziej skomplikowana. Sieci wąskotorówek dojazdowych praktycznie przestały istnieć, a pojedyncze funkcjonujące jeszcze nie stwarzają licznego rynku. Jedynym liczącym się tutaj odbiorcą jest warszawska WKD, której potrzeby roczne można szacować na poziomie 1 –2 pojazdy przy założeniu 30 letniej eksploatacji. Tak więc w tym segmencie zamówienia będą miały raczej charakter jednorazowy na kilka lat. Podobnie wygląda sprawa w segmencie metra, gdzie o wyglądzie rynku decydują zamówienia Metra Warszawskiego, które jednak ma stosunkowo nowy tabor, a nowe zamówienia są związane jedynie z rozbudową linii. Jednak jak naprawdę kształtowała się sprzedaż?

 

Tablica 1: Udział producentów w rynku nowego szynowego taboru miejskiego.

Wykres 1: Udział w rynku nowych jednostek miejskich pojazdów szynowych.

 

Wykres 2: Udział w rynku nowych miejskich pojazdów szynowych pod względem długości.

 

 

Łącznie w badanym okresie dostarczono 41 szynowych pojazdów miejskich, o 11,81% więcej niż w zeszłym roku. Największy udział w rynku zdobył Bombardier w ramach konsorcjum Bombardier Kiepe Solaris, który dostarczył w pierwszej połowie roku 18 tramwajów (44%) do Krakowa kończąc w ten sposób zawarty kontrakt na dostawę 24 tramwajów NGT6. W porównaniu z zeszłym rokiem jest to 100% wzrost w pierwszym półroczu, ponieważ w tym samym okresie 2007 roku Bombardier nie prowadził dostaw.

Na drugim miejscu uplasował się Protram z udziałem 29,27%. Oznacza to wzrost dostaw od tego producenta o 26,57%. Na trzecim miejscu uplasowała się Pesa osiągając udział w rynku na poziomie 26,83%. Również tutaj producent zakończył zakontraktowane dostawy. W efekcie udział Pesy w rynku w porównaniu z pierwszym półroczem 2007 wzrósł o 95%. Pozostali udziałowcy rynku w pierwszym kwartale 2007 roku zanotowali w tym samym okresie roku 2008 100% spadek. Taki wynik odnotowały Škoda, FPS oraz Metrowagonmash. Te dane należy także przeliczyć w stosunku do długości taboru. Wówczas zmienia się układ sił na rynku. Na pierwszym miejscu nadal pozostaje Bombardier z wynikiem 45,57% (100% więcej). Na drugie miejsce wskakuje Pesa z wynikiem 33,84% (wzrost o 30%), a na trzecim znajduje się Protram z udziałem 20,89% (wzrost o 17,44%). W pierwszym półroczu dostawy odbywały się wyłącznie w segmencie tramwajów, podczas gdy w segmencie pojazdów metra dalej oczekiwana jest dostawa nowych wagonów metra z Wagonmash, natomiast w segmencie kolejek miejskich nadal oczekujemy na ogłoszenie przetargu na dostawy nowych składów.

 

Jak już zostało wyżej wspomniane dostawy w pierwszej połowie roku 2008 obejmowały wyłącznie nowe tramwaje, stąd wykresy z ogólnego udziału w rynku przenoszą się bezpośrednio na ten segment. W efekcie tego znaczna część danych z ogólnego rynku przekłada się na ten segment. Główne różnice to zmiany procentowe. W pierwszej połowie roku 2007 dostarczono łącznie 25 nowych tramwajów, podczas gdy w 2008 roku było to 41 pojazdów. Przekłada się to na imponujący wzrost o 64% w porównaniu w tym samym okresem zeszłego roku. Imponujące są również zmiany w obszarze długości tramwajów, gdzie dostawy w pierwszej połowie 2008 roku były większe aż o 109,68%. Zmiany procentowe w stosunku do pierwszego półrocza 2007 to Bombardier +100%, Pesa +19% w jednostkach i +25,8% w długościach, Protram + 24,66% w jednostkach i + 15,15% w długościach. Pozostali dostawcy z zeszłego roku jak FPS oraz Škoda odnotowali 100%-towy spadek.

 

Tablica 2: Wykaz dostarczonych typów i ilości taboru

 

Po bardzo dobrym dla dostaw nowego taboru roku 2007 ten stan uległ znacznej poprawie w bieżącym roku. Znacznie większe dostawy nowych tramwajów pozwalają w końcu na zastąpienie wyeksploatowanych już pojazdów. Z 41 dostarczonych jednostek zaledwie 8 to krótkie tramwaje jednoczłonowe. Pozostałe 33 są pojazdami dłuższymi pozwalającymi zastąpić dwa tramwaje, więc w efekcie dostawy można odnieść do 74 pojazdów jednoczęściowych, które muszą zostać zastąpione. Wobec zapotrzebowania na poziomie 55 jednostek możemy mówić o dostawach przewyższających zapotrzebowanie wynikające z naturalnego procesu wymiany. Jednak na tym optymizm się kończy, ponieważ większość kontraktów na nowy tabor została już zrealizowana. W zasadzie do końca roku jedynie Wrocław ma zakontraktowane dostawy, co może spowodować, że do końca roku uda się osiągnąć poziom dostaw pokrywający jedynie bieżące zapotrzebowanie. Jednak najgorzej przedstawia się sytuacja rynku w przyszłym roku, ponieważ jedynie Wrocław złożył zamówienie na nowe tramwaje w Protramie. Drugi większy przetarg został unieważniony. Nic nie krystalizuje się na froncie warszawskim, gdzie z olbrzymiego przetargu na 150 nowych tramwajów na razie nic nie wychodzi. Pewnym zwiastunem pozytywnych zmian może być przyznanie Tramwajom Śląskim funduszy na zakup 20 nowych tramwajów wysokopodłogowych oraz takiej samej ilości niskopodłogowych. Jednak nadal brak jest nowych zamówień. W efekcie tego już możemy uznać za pewne, że rok 2009 będzie oznaczał powrót bessy na rynku. Podobnie niekorzystny trend panuje również w obszarze kolejek miejskich, gdzie WKD nadal nie zamawia nowych pojazdów. Jedynie rynek pojazdów metra jest dojrzały i dostawy pokrywają bieżące zapotrzebowanie zgłaszane jedynie przez Metro Warszawskie.