Rozbudowa tramwajów w Dreźnie

Efekty niedawnego podziału Niemiec na wschodnie i zachodnie będzie można „podziwiać”jeszcze przez wiele lat. W przeszłości Drezno nie miało zbyt wiele szczęścia, najpierw zostało całkowicie zniszczone w trakcie II Wojny Światowej a później dzieła dopełniła socjalistyczna urbanistyka. Choć istnienie socjalizmu w dawnych Niemczech Wschodnich miało również swoje zalety a jedną z nich było pozostawienie tradycyjnych sieci tramwajowych, które w Niemczech Zachodnich były przebudowywane na kolejki miejskie. Pierwsza linia tramwaju konnego w Dreźnie została otwarta w 1872 roku, natomiast w 1894 roku wybudowano pierwszą linię tramwaju elektrycznego i w przeciągu 10 lat cała sieć została zelektryfikowana. Kolejne lata upływały pod znakiem wykupu poszczególnych linii z rąk prywatnych i jednolicenia ich w jeden system co obejmowało również zmianę rozstawu tras wąskotorowych na szerokość 1450 mm. Prowadzono również rozbudowę, jednak tą „sielankę“powstrzymały naloty w dniu 13 i 14 lutego 1945 roku, kiedy miasto zostało niemal całkowicie zrównane z ziemią. Oczywistością były również uszkodzenia w sieci tramwajowej, które obejmowały 75 % sieci trakcyjnej oraz szereg torowisk. Pomimo olbrzymich zniszczeń wojennych już w dniu 12 maja 1945 roku przywrócono ograniczone kursowanie tramwajów, choć przywracanie przejezdności sieci w centrum miasta trwało do końca lata 1945 roku, natomiast szereg linii bocznych było do 1950 roku rozbieranych w celu pozyskania materiałów na główne trasy. Jednak odbudowa miasta według „nowoczesnych”socjalistycznych zasad urbanistycznych zmieniła całkowicie jego oblicze gdzie bloki zastąpiły kamienice a tramwaje kursują w głównej mierze środkowym pasem szerokich ulic, ewentualnie ich bokiem.

 

Jednak pomijając te zmiany bezsprzecznym faktem jest, że tramwaje nie tylko przetrwały ale były przez lata rozwijane w bardzo wydajny system transportowy. Obecnie system składa się z 12 linii kursujących po torach o rozstawie szyn 1450 mm i łącznej długości 292 km toru pojedynczego włącznie z zajezdniami, z tego infrastruktura liniowa stanowi 131,4 km. System swoim zasięgiem obejmuje nie tylko Drezno ale również najbliższą okolicę. Najdłuższa jest linia numer 4, która liczy aż 29 km. W dniu 29 maja 2011 roku miała miejsce inauguracja przedłużenia linii tramwajowej numer 10. Nowy odcinek o długości 1,3 km zaczyna się na dawnej końcówce Friedrichstadt przemianowanej na Vorwerkstraße i prowadzi do centrum wystawowego. Na tym odcinku znajdują się cztery przystanki. Inwestycja kosztowała 16 milionów €i była finansowana z budżetu Landu Saksonia (8,8 miliona €), miejskiego (5 milionów €) oraz w pozostałej kwocie z budżetu federalnego. Budowa trwała dwa lata i pozwoli znacznie poprawić komunikację z terenami targowymi, które dotychczas były obsługiwane autobusami. Jednak na tym nie koniec rozwoju tramwajów w Dreźnie, które według ambitnego programu Stadtbahn 2020 mają zastąpić obecne linie autobusowe 61 i 62. Realizacja programu ma kosztować 223 miliony €i obejmuje budowę 14,9 km nowych torów oraz modernizację 1,3 km istniejących tras tramwajowych. W ramach tej inwestycji powstanie 38 bezbarierowych przystanków tramwajowych oraz 7 nowych podstacji zasilających. Ta inwestycja ma przyciągnąć dodatkowe 2 miliony pasażerów rocznie przy zastąpieniu 30 autobusów przez zaledwie 4 dodatkowe pociągi tramwajowe. Taki efekt będzie możliwy dzięki optymalizacji przebiegu linii w centrum.

 

Tak rozległa sieć transportowa musi być obsługiwana dużą liczbą taboru, która obejmuje 166 tramwajów różnych generacji. Jeszcze do niedawna trzonem floty były tramwaje Tatra, które były dostarczane od 1964 roku niemal do 1984 roku. Już w nowych realiach politycznych przewoźnik znalazł się w sytuacji w której posiadał nowe lecz nie nowoczesne pojazdy, dlatego w latach 1992-97 przeprowadzono ich kompleksowe modernizacje. Jednak bardzo szybko podjęto działania w celu zastąpienia eksploatowanych pojazdów przez tramwaje niskopodłogowe. Polityka ta była sumiennie prowadzona od 1994 roku i doprowadziła do momentu w którym w maju 2010 roku przewoźnik posiadał już wyłącznie niskopodłogowe wagony liniowe. Tabor eksploatowany w Dreźnie przedstawialiśmy szerzej tutaj. Jednak tramwaje Tatra nie zakończyły jeszcze całkowicie swojej roli, ponieważ w 2000 roku na bazie dawnych pojazdów zbudowano tramwaj towarowy znany jako CarGoTram. Pojazdy tego typu powstały w celu transportowania materiałów do fabryki VW, która w owym czasie powstała w Dreźnie. Ponieważ fabryka nie posiadała połączenia z siecią kolejową, więc miastu groziła kawalkada tirów, jednak tą groźbę zażegnał tramwaj towarowy. W związku z tym projektem przebudowano 5 wagonów na sterownicze oraz 7 na wagony środkowe, co pozwala stworzyć dwa pociągi oraz ewentualną rezerwę. Typowy pociąg składa się z dwóch wagonów sterowniczych (mających również przestrzeń ładunkową) oraz wstawionych między nimi trzema wagonami środkowymi. Taki pociąg ma 60 metrów długości, wszystkie osie napędne i pozwala zastąpić trzy samochody ciężarowe. Zamykana przestrzeń ładunkowa została zaprojektowana tak aby mieściła typowe w przemyśle motoryzacyjnym ładunki w „otwartych kontenerach”. Jak łatwo można obliczyć rezerwę stanowi jeden wagon sterowniczy oraz jeden wagon środkowy. Tramwaje towarowe kursują w zależności od zapotrzebowania fabryki, jednak stara się unikać ich eksploatacji w godzinach szczytu, ponieważ przy długości 60 metrów tramwaj nie tylko zabiera cenną przestrzeń dla pojazdów liniowych ale również może na dłużej przyblokować skrzyżowanie. Właśnie dlatego jego prowadzenie wymaga odpowiedniego przeszkolenia a motorniczy musi przewidywać rozwój sytuacji drogowej aby uniknąć zablokowania ruchu i ewentualnych zatorów.

Socjalizm jest często krytykowany, jednak w zakresie transportu zbiorowego nie ma do tego podstaw. Zwłaszcza gdy mówimy o systemach tramwajowych, które nie tylko przetrwały ten okres ale były również rozwijane. Właśnie takim przykładem jest Drezno, które ma bardzo rozbudowany i wydajny system transportowy a wszystko dzięki umiejętnie rozbudowanym tramwajom, których znaczenie dzięki dalszym inwestycjom ciągle wzrasta.