Nowe pojazdy szynowe do pasażerskich przewozów miejskich w 2009 roku

Rok 2009 roku w obszarze szynowych środków transportu miejskiego można by uznać za stracony, gdyby nie dostawa dodatkowych dwóch sześciowagonowych składów metra oraz dwóch tramwajów 205WrAs. Jednak znacznie lepiej wygląda sytuacja w zakresie zamówień, gdzie pomimo szeregów protestów zawierane są kolejne umowy.

W przeciągu roku 2009 dostarczono łącznie 26 pojazdów szynowych przeznaczonych do wykonywania pasażerskich przewozów miejskich. W stosunku do roku 2008, gdzie dostarczono 62 pojazdy możemy odnotować spadek o przeszło 58%. Niestety w tym roku dostawy obejmowały w głównej mierze nowe wagony metra, przy nikłych dostawach w segmencie metra. Dlatego wskaźnik przeliczany pod względem długości prezentuje się jeszcze gorzej. W 2009 dostarczono tabor o łącznej długości 513,8 metra, natomiast w 2008 było to 1464,2 metra. Oznacza to mniejsze dostawy aż o 64,9 %. Pod względem udziału producentów w rynku można odnotować bezsprzeczne zwycięstwo firmy Wagonmasz, która dostarczając 24 pojazdy zyskuje udział 92,3 % w ujęciu jednostek lub 89,68 licząc w ujęciu długości.

 

Wykaz dostarczonych typów i ilości taboru miejskiego w 2009 roku.

 

 

Segmentem z największym potencjałem oczekiwanych dostaw są tramwaje. Sprowadzając zapotrzebowanie na pojazdy tego typu do wymiarów najpopularniejszego tramwaju typu 105N możemy oceniać, że w Polsce eksploatowanych jest obecnie 4203 jednostek, co przy założeniu 30 letniego okresu ich eksploatacji oznacza konieczność wymiany 140 pojazdów rocznie. Niestety również w tym roku dostawy będą znacznie poniżej koniecznych, bowiem dostarczone dwa tramwaje typu 205WrAs można przyrównać do czterech „stopiątek”. Oznacza to odnowę taboru na katastrofalnym poziomie 2,86%! Również w porównaniu do roku ubiegłego mamy drastyczny spadek wynoszący 96,12% liczony w jednostkach (2 w 2009, 52 w 2008) oraz 92,26 % liczony w ujęciu długości (53 w 2009, 1118,6 w 2008). Oczywiście jak już wskaźniki ekonomiczne pokazały w Polsce nie ma kryzysu gospodarczego, a jedynie spowolnienie gospodarki, do czego przyczynił się również segment tramwajowy. Zawiniły oczywiście duże opóźnienia w przetargach oraz nieustanne protesty w postępowaniach mających wyłonić tegorocznych dostawców. Ostatecznie dostawy sześciu tramwajów do Szczecina odchodzą w dal wraz z kolejnymi protestami FPS, choć szczęśliwie we Wrocławiu udało się wyłonić wykonawcę 16 tramwajów (8 typ 204 WrAs i 8 typ 205 WrAs), co zaowocowało dostawami w bieżącym roku.

Rok 2009 przyniósł również dostawy nowych wagonów metra, gdzie został odnotowany wzrost w stosunku do ubiegłego. Wówczas konkurencyjny Metrowagonmasz dostarczył 18 wagonów metra, co wobec tegorocznych 24 pojazdów Wagonmasz oznacza wzrost o 33,33 %. Oczywiście jedynym odbiorcą taboru metra jest spółka Metro Warszawskie, która ma stosunkowo nowy tabor i w najbliższym okresie nie będzie potrzebowała nowego taboru. Wobec tego w przyszłym roku można oczekiwać spadku dostaw w tym segmencie do zerowego poziomu, natomiast ponowne jego „odrodzenie: nastanie wraz z budową drugiej linii metra.

Wobec zerowych dostaw w segmencie tramwajów oraz kolejek miejskich (WKD) bardzo pozytywnym sygnałem są kolejne postępowania przetargowe na dostawy nowego taboru. W stosunku do raportu z III kwartału można odnotować podpisanie umowy pomiędzy Solarisem a MPK Poznań na dostawę 40 tramwajów Tramino, oraz pomiędzy MPK Wrocław a Protramem na dostawę 16 nowych tramwajów. Z tego ostatniego zamówienia dwa pojazdy wyjechały na tory pod koniec 2009 roku, stając się w ten sposób jedynymi tramwajami dostarczonymi w 2009 roku. Ogółem w 2009 roku udało się podpisać kontrakty na dostawy łącznie 305 nowych tramwajów, z czego większość obejmuje dłuższe pojazdy z duży m udziałem niskiej podłogi. Niestety wojna o zamówienie na sześć tramwajów dla spółki Tramwaje Szczecińskie trwa w najlepsze. W dwóch postępowaniach mamy już trzech wygranych i choć najnowsze rozstrzygnięcia przyznają zamówienie Pesie, to jednak FPS zamierza dalej składać odwołania w sądzie, co dalej przedłuża niemiłosiernie proces przetargowy. Dla przypomnienia w pierwotnym wariancie pojazdy z tego zamówienia miały wyjechać na tory jeszcze w 2009 roku!

Rok 2009 to również aktywny okres przetargowy dla WKD. W pierwszym postępowaniu na dostawę 14 EZT wyłoniono ofertę Pesy, która jednak przekraczała zdolności finansowe przewoźnika i przetarg anulowano. Później postępowanie zostało powtórzone, jednak z bliżej nieokreślonych przyczyn zmieniono wymagania dotyczące przyszłych pojazdów. Zamiast składów zbliżonych do EN95 zdecydowano się zamówić pojazdy zbliżone do tramwajów Tango produkcji Stadlera. Oczywiście po takiej zachęcie Stadler złożył swoją propozycję, jednak oferta Pesy ponownie okazała się niższa. Dodatkowo Stadler zaoferował pojazdy powyżej zakładanej wartości zamówienia, natomiast oferta Pesy spełnia te wymagania. Dlatego najbardziej prawdopodobnym zakończeniem będzie podpisanie umowy właśnie z tym dostawcą, choć na podpisanie kontraktu zapewne przyjedzie jeszcze poczekać.

 

Zestawienie obecnych kontraktów na dostawy szynowego taboru miejskiego

 

Oprócz już rozstrzygniętych, bądź znajdujących się na finiszu postępowań trwają również kolejne, niestety i te grzęzną w problemach protestowych. Jednym z takich jest przetarg na 24 tramwaje dla MPK Kraków, gdzie po długotrwałych protestach udało się przynajmniej wyłonić firmy, które zaproszono do złożenia ostatecznych ofert. Drugim z aktualnie trwających postępowań jest przetarg na 8 nowych trzyczęściowych tramwajów z jednym członem niskopodłogowym, który ogłosiło MPK Wrocław. Niestety kolejne miasta z listy nadal znajdują się „w poczekalni”zapowiadając własne przetargi, które miejmy nadzieję pojawią się w 2010 roku.

 

Przetargi w toku i oczekiwane

 

Rok 2009 można już oficjalnie uznać za stracony dla odnowy wiekowego już szynowego parku taborowego, który jest wykorzystywany przez polskich przewoźników miejskich. Jedynie w segmencie metra mamy do czynienia ze zdrową sytuacją, w pozostałych można mówić o poważnych problemach. WKD miejmy nadzieję wyłoni dostawcę 14 nowych EZT i w najbliższej przyszłości przystąpi do postępowania na sześć składów, dzięki czemu obecny tabor zostanie w całości wymieniony na nowy. Nieco optymizmu pojawiło się także w segmencie tramwajów, gdzie zakontraktowane 305 pojazdów, co uwzględniając długość pozwoli zastąpić ponad 600 „stopiątek”. Licząc roczne zapotrzebowanie na poziomie 140 jednostek i fakt realizacji zamówień do 2013 roku możemy stwierdzić iż przez najbliższe trzy lata dostawy będą na tyle wystarczające, że zaspokoją bieżące zapotrzebowanie oraz pozwolą odrobić około 2 lata zaległości w tym zakresie. Oczywiście to potencjalne zapotrzebowanie zostało obliczone bez powiązania z obecnym wiekiem eksploatowanych pojazdów w Polsce, stąd wiadomo, że faktyczne potrzeby są znacznie większe dlatego ważne jest aby nie tracić czasu na zbędne protestowanie, lub zwlekanie z ogłoszeniem postępowania.