Nowe pojazdy szynowe do pasażerskich przewozów miejskich do III kw. 2008 roku

Po zakończeniu III kwartału 2008 roku czas powrócić do analizy dostaw taboru szynowego do przewozów miejskich w 2008 roku.

 

Badaniem zostały objęte wszystkie fabrycznie nowe pojazdy szynowe przeznaczone do ruchu miejskiego. Na rynek ten składają się tramwaje, kolejki miejskie i dojazdowe (w tym WKD) oraz pociągi metra. W zestawieniu ujęto wszystkie pojazdy, które w okresie od 1 stycznia do 30 września zostały odebrane przez odbiorcę. Na rynek szynowych pojazdów miejskich składają się trzy segmenty. Pierwszy to najliczniejsze tramwaje, drugi stanowią kolejki miejskie i dojazdowe, gdzie zaliczamy również WKD, natomiast segment trzeci stanowią pojazdy metra. Wielkość tych segmentów jest różna. Pierwszy z nich, czyli tramwajowy, obejmuje około 3300 wagonów tramwajowych. Zakładając 30 letni okres ich eksploatacji rocznie powinno się wymieniać 110 tramwajów, czyli na trzy kwartały powinno zostać zakupionych 82-83 tramwaje. Oczywiście większość obecnie kursujących pojazdów to generacja 105N i pochodne, natomiast nowe tramwaje mają różną długość. Dlatego czasami jeden tramwaj może zastąpić dwa starsze. W segmencie kolejek miejskich i dojazdowych ocena zapotrzebowania jest nieco bardziej skomplikowana. Sieci wąskotorówek dojazdowych praktycznie przestały istnieć, a pojedyncze jeszcze funkcjonujące nie stwarzają licznego rynku. Jedynym liczącym się tutaj odbiorcą jest warszawska WKD, której potrzeby roczne, przy założeniu 30 letniej eksploatacji, można szacować na poziomie 1 –2 pojazdy. Tak więc w tym segmencie zamówienia będą miały raczej charakter jednorazowy na kilka lat. Podobnie wygląda sprawa w segmencie metra, gdzie o wyglądzie rynku decydują zamówienia Metra Warszawskiego, które jednak ma stosunkowo nowy tabor, a nowe zamówienia są związane jedynie z rozbudową linii. Jednak jak naprawdę kształtowała się sprzedaż?

 

Tablica 1: Udział producentów w rynku nowego szynowego taboru miejskiego po III kw. 2008 r.

 

Wykres 1: Udział w rynku nowych jednostek miejskich pojazdów szynowych.

 

Wykres 2: Udział w rynku nowych miejskich pojazdów szynowych pod względem długości.

Łącznie w badanym okresie dostarczono 47 szynowych pojazdów miejskich, o 27,7% mniej niż w tym samym okresie 2007 roku. Największy udział w rynku zdobyło konsorcjum Bombardier/ Kiepe/ Solaris, które dostarczając 18 tramwajów zyskało udział w rynku na poziomie 38,3%. Oznacza to wzrost o 36,72% w stosunku do tego samego okresu zeszłego roku. Na drugim miejscu uplasował się Protram, który dostarczając łącznie 12 nowych tramwajów uzyskał udział w rynku na poziomie 25,53%. Również tutaj producent zanotował znaczny wzrost sprzedaży o 23,99%. Na trzecim miejscu uplasowała się Pesa z udziałem 23,4%, co odzwierciedla dostawę 11 tramwajów. W porównaniu do tego samego okresu zeszłego roku udział dostawcy w rynku wzrósł o 14,17%. Na ostatnim miejscu znalazł się Wagonmash St. Petersburg, który dostarczył pierwszy z pięciu zamówionych sześciowagonowy skład metra. Oznacza to powrót tego dostawcy na polski rynek i zwiększenie udziału w rynku o 12,77% (z zera). W przeciwieństwie do tych wzrostów pozostali dostawcy jak FPS, Škoda i Metrowagonmash zanotowali całkowite spadki z powodu braku dostaw nowego taboru w tym okresie.

Jednak oczywistym jest, że dostarczony tabor różni się długością, która jednoznacznie przekłada się na wartość zamówienia oraz konieczny wkład pracy. Dlatego bardziej adekwatny obraz rynku przedstawia obliczanie udziału w długościach. Pod tym względem dostarczono łącznie 1149 metrów taboru. Oznacza to spadek dostaw o 13,06% (z łącznej długości 1321,7 m). Pierwsze miejsce utrzymuje nadal koncern Bombardier/ Kiepe/ Solaris z udziałem 40,73% (wzrost o 38,75%), na drugie miejsce wysuwa się Pesa z udziałem 30,44% (wzrost o 16%), na trzecie z udziałem 18,8% spada Protram (wzrost o 16,82%) co jest efektem dostawy dużej ilości krótszych tramwajów. Stawkę zamyka Wagonmash z udziałem 10,03% dzięki dostawie składu metra. Jedyne wyjątki to firmy, które całkowicie straciły udział w rynku.

 

Wykres 3: Udział w segmencie dostarczonych jednostek tramwajowych.

 

Wykres 4: Udział w segmencie tramwajów pod względem długości

 

W segmencie tramwajów zaczęła się stagnacja po tym jak zrealizowano główne dostawy na ten rok. W zasadzie ilość dostarczonych tramwajów w III kwartale wynosi 0. Stąd udziały poszczególnych dostawców są takie same jak w pierwszym półroczu. Porównując dostawy w badanym okresie w 2007 roku do tego zanotowano spadek o 32,9% (z 65 jednostek do 41).

Największy udział w rynku (43,9%) zdobył Bombardier w ramach konsorcjum Bombardier Kiepe Solaris, który dostarczył 18 tramwajów. W porównaniu z tym samym okresem zeszłego roku jest to wzrost o 41,86%. Na drugim miejscu uplasował się Protram z udziałem 29,27%.  Oznacza to wzrost dostaw od tego producenta o 27,14%. Na trzecim miejscu uplasowała się Pesa osiągając udział w rynku na poziomie 26,83%. Również tutaj producent zakończył zakontraktowane dostawy. W efekcie udział Pesy w rynku w porównaniu z pierwszym półroczem 2007 wzrósł o 14,07%. Pozostali udziałowcy rynku w pierwszym kwartale 2007 roku zanotowali w tym samym okresie roku 2008 całkowite spadki związane z zakończeniem dostaw i braku kolejnych kontraktów.

Te dane należy także przeliczyć w stosunku do długości taboru, ponieważ wówczas zmienia się układ sił na rynku. Na pierwszym miejscu nadal pozostaje Bombardier z wynikiem 45,27% (wzrost o 42,61%). Na drugie miejsce wskakuje Pesa z wynikiem 33,84% (wzrost o 14,29%), a na trzecim znajduje się Protram z udziałem 20,89% (wzrost o 18,18%). Biorąc pod uwagę konieczność zastąpienia wysłużonego taboru szacowanego w tym okresie na 82-83 tramwaje odpowiadające generacji 105N można stwierdzić, że z 41 dostarczonych pojazdów reprezentuje tą rodzinę, natomiast pozostałe 33 przedstawia pojazdy nowej generacji zastępujące po dwa starsze tramwaje. W efekcie łączne dostawy tym okresie możemy odnieść do 74 jednostek, co oznacza ponowny okres z niepełną wymianą taboru nie mówiąc już o konieczności uzupełnienia braków dostaw z poprzednich lat.

W segmencie kolejek dojazdowych nadal występuje brak zamówień. Natomiast w segmencie metra na nasz rynek powrócił Wagonmash z St. Petersburga, dzięki dostawie pierwszego z zakontraktowanych pięciu nowych składów metra, czym ten dostawca w tym segmencie zapewnił sobie 100% udziału i zastąpił całkowity udział jaki w zeszłym roku miał Metrowagonmash, który dostarczył 18 wagonów. Przekłada się to na spadek dostaw o 50%, jednak w żadnym przypadku nie świadczy to o załamaniu w tym segmencie, a jedynie o jego specyfice.

 

Tablica 2: Wykaz dostarczonych typów i ilości taboru miejskiego do III kw. 2008 roku.

 

 

Niestety zapowiadana już w zeszłym roku ponowna stagnacja rynku staje się powoli faktem. W zasadzie jedynie Protram posiada nowe kontrakty. Dostawy realizuje również Modertrans, jednak pomimo faktu, iż są to pojazdy prawie całkowicie nowe (nowe pudło), są one oficjalnie dostarczane jako modernizacje stąd nie znajdują się w zestawieniu. Pozytywnym sygnałem jest za to ogłoszenie przetargu na dostawę 186 nowych tramwajów dla Tramwajów Warszawskich, postępowania przetargowe prowadzi również Wrocław, a zagwarantowane pieniądze na 20+20 nowych tramwajów mają Tramwaje Śląskie, gdzie również spodziewane jest ogłoszenie przetargu. Jednak mimo tego dostawy w przyszłym roku będą należały raczej do skromnych i na pewno nie pozwolą pokryć rocznego zapotrzebowania na wymianę taboru.