Historia elektrycznego transportu miejskiego w Stachanowie (cz. 2)
Historia elektrycznego transportu miejskiego w Stachanowie (cz. 2)
Przełom lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego wieku to początek „złotego okresu”elektrycznego transportu miejskiego w Stachanowie. Zdecydowane zwiększenie tempa dostaw nowych wozów pozwoliło na poprawę częstotliwości kursów. W inwentarzu pojawiły się takie rodzynki jak M1 (używany z Kijowa) oraz MTB-82. Były to co prawda pojedyncze sztuki ale i tak urozmaiciły tramwajowy tabor w mieście. W 1962 roku pojawiły się pierwsze pociągi KTM/KTP-2. Podstawowym problemem okazały się natomiast wąskie gardła związane z małą przepustowością odcinków jednotorowych, oraz brak nowoczesnej zajezdni.
Pierwszym krokiem w udrożnieniu ruchu tramwajowego było wybudowanie w 1963 roku drugiego toru do Donenergo. Całkowicie dwutorowa linia Centrum –Donenergo pozwoliła na wprowadzenie nowej niespotykanej dotychczas w Stachanowie częstotliwości kursowania tramwaju w godzinach szczytu –5 pociągów –10 minut.
Kolejnym etapem rozwoju było zakończenie (w 1965 roku) budowy nowoczesnej i dużej zajezdni przystosowanej do obsługi 50 wozów. Dziś już wiemy, iż zajezdnia nigdy nie była całkowicie wykorzystana. Maksymalna ilość wozów na stanie przedsiębiorstwa to 49 sztuk w końcu lat sześćdziesiątych. W kolejnych latach liczba wozów spadała, by w połowie lat siedemdziesiątych osiągnąć poziom 30 sztuk.
Spadek liczby wozów tramwajowych był bezpośrednio powiązany z pojawieniem się w Stachanowie nowego środka transportu. W 1968 roku rada miejska podjęła decyzję o uzupełnieniu linii tramwajowych trolejbusowymi. Założenie było bardzo proste i zarazem całkowicie słuszne. Trolejbusy miały połączyć centralną część miasta z rejonami, do których nie udało się doprowadzić tramwaju.
Jakby na potwierdzenie, iż nikt nie planuje wycofania z miasta ruchu tramwajowego, kontynuowano budowę drugich torów. W pierwszej kolejności w latach 1968-69 dobudowano drugi tor na linii do Almaznej. Modernizację linii przeprowadzono z rozmachem, budując w jej ciągu wiadukt (przeznaczony wyłącznie dla ruch tramwajowego) nad torami kolejowymi.
1 marca 1970 roku oddano do eksploatacji pierwszy odcinek trakcji trolejbusowej. Linia biegła wzdłuż głównej arterii miasta (Prospekt Lenina), na której pokrywała się z trasą tramwajową do Almaznej. Następnie od Centrum odbijała na północ w ul. Chmielnickiego i dalej ul. Telmana i ul. Libknechta docierała do pętli Budmiasteczko. Do obsługi linii z Kijowa sprowadzono wozy K-6 a także najbardziej popularne w tamtym okresie ZIU-5. Linii nadano nr 1. W 1973 roku linię przedłużono do Ul. Festiwalowej.
W 1972 roku rozpoczęto budowę drugiego toru na linii do Irmino. Budowy nigdy nie dokończono. Zarówno przy pętli w Irmino jak i w pobliżu Centrum pozostały odcinki jednotorowe. W przypadku centralnego odcinka pozostawienie jednotoru spowodowane było krzyżówką z torami kolejowymi. Tory tramwajowe krzyżowały się z kolejowymi w jednym poziomie. Ruch sterowany był przez dróżnika przy użyciu szlabanów. W tym samym roku w mieście pojawiły się pierwsze wozy KTM-5. Podobnie jak w wielu innych miastach również w Stachanowie pojawienie się wozów tego typu spowodowało kasację pozostałych. W tym wypadku był to rok 1978.
W 1977 roku w mieście pojawiły się pierwsze egzemplarze trolejbusów ZIU-9. Kolejny rok przyniósł pierwszą rozbudowę sieci trolejbusowej. W listopadzie otwarto nowy odcinek sieci od Prospektu Lenina do zakładu Techwęgiel –długość 1,3km.
Rok 1989 był szczytowym rokiem rozwoju elektrycznego transportu miejskiego w Stachanowie. W listopadzie otwarto trasę do Osiedla Czterdziestolecia. Trasa zakończona była kryterium ulicznym (długość 2,3 km).
Po zakończeniu tej inwestycji stan był następujący:
Tramwaje
23 wagony KTM-5
Długość torów –32km
Trzy w zdecydowanej większości dwutorowe linie tramwajowe (1. Centrum –Irmino, 2. Centrum –Almazna, 3. Centrum –Donenergo)
Trolejbusy
33 wozy ZIU-9
Długość trakcji -32km
Trzy linie trolejbusowe (1. Festiwalowa –Czajkowskiego, 2. Festiwalowa –Techwęgiel, 3. Festiwalowa –Osiedle Czterdziestolecia).
Niestety okres świetności nie trwał długo. W 1989 roku dostarczono ostatnie nowe wozy KTM-5. Załoga nieprzyzwyczajona do odpowiedniego traktowania taboru, likwidowała kolejne wozy licząc na nowe dostawy. Tego typu postawa doprowadziła do szybkiej degradacji całego przedsiębiorstwa. Już w marcu 1991 roku ze względu na brak wystarczającej ilości taboru wstrzymano ruch na linii Nr 3 do Donenergo. Kolejne miesiące przyniosły dalsze likwidacje. W lipcu zawieszono linię nr 2 do Almaznej. Tym razem powodem był zły stan torowiska, a szczególności wiaduktu tramwajowego. Fatalny stan infrastruktury tramwajowej ratowano jednak rozwojem taboru oraz sieci trolejbusowej. W 1992 roku, w marcu uruchomiono trolejbus na linii do Almaznej. Trasa trolejbusu nr 4 praktycznie pokrywała się z trasą (zawieszonego) tramwaju. Zakupiono kolejne wozy, a stan taboru trolejbusowego uzyskał maksymalny poziom –42 sztuki ZIU-9.
Kolejne lata, to stagnacja z powolną dewastacją taboru i infrastruktury technicznej. W ciągu 13 lat od 1992 do 2004 roku stan taborowy zmienił się następująco: tramwaje z 23 do 4 wozów, trolejbusy z 42 do 19 wozów.
W związku z brakami taborowymi w 2004 roku zlikwidowano linię trolejbusową Nr 2 do Techwęgla. Kolejnym ciosem była całkowita likwidacja przewozów tramwajowych. Informacja początkowo przekazywana była jako czasowe wstrzymanie ruchu. Dziś jednak już wiemy, iż 11.11.2007 był ostatnim dniem tramwaju w Stachanowie. Niecały rok później 11.09.2008 wstrzymano ruch trolejbusów. Co prawda pojawiła się nadzieja ponieważ 15.07.2010 wznowiono ruch trolejbusów na dwóch liniach: 3. Festiwalowa –Czterdziestolecia Zwycięstwa, 4. Festiwalowa –Almazna. Na linie wyjechały cztery trolejbusy. Szczęście trwało 13 miesięcy. 31.08.2011 ruch trolejbusów wstrzymano kolejny raz. Niestety szanse na kolejne wznowienie ruchu tramwajów i trolejbusów spadły blisko zera. Tory tramwajowe na zakonserwowanej linii do Irmino prawdopodobnie zostaną sprzedane na złom (na zakup nowych autobusów). Natomiast 1 grudnia rozpoczęto demontaż trakcji trolejbusowej na odcinku Almazna –Czajkowskiego. Oficjalnie ze względu na częste kradzieże.
Stachanow jest pierwszym miastem na Ukrainie, z tak dużą siecią elektrycznego transportu miejskiego, które całkowicie ten transport zlikwidowało. Mam nadzieję, iż jest to ostatni tego typu przypadek.
