Fiat Cityway

Będąc jeszcze we włoskich klimatach warto wspomnieć o pewnej serii udanych tramwajów, które choć już nieprodukowane nadal są interesującą konstrukcją. Mowa o tramwajach Fiat Ferroviaria typu Cityway.

Za wyjątkiem gospodarek centralnie sterowanych obraz rynku gospodarki kapitalistycznej zmienia się dynamicznie. W przypadku taboru zmiany te przekładają się bezpośrednio na codzienny wygląd naszego otoczenia. Bowiem regularnie kursujący autobus miejski, trolejbus czy tramwaj staje się nieodłącznym obrazem miejsca niejednokrotnie uchwyconym na fotografii. Pod względem sieci tramwajowych Włochy przez wiele lat nie mogły zdecydować się nad ich przyszłością. Szereg mniejszych systemów zostało zlikwidowanych, jednocześnie w dużych miastach tramwaje pozostały i przez wiele lat wegetowały aż do czasu, gdy tramwaje stały się ponownie modne. Obecnie można obserwować etap rozwoju, choć nie tak aktywnego jak we Francji to mimo wszystko zauważalnego. Jednak zanim to nastało istniejące systemy stanęły przed koniecznością modernizacji i wymiany przestarzałego taboru. Ponieważ był to już okres pierwszych konstrukcji niskopodłogowych, więc i w tym kraju postanowiono pójść tą drogą rozwoju. Jednym z liczących się włoskich producentów taboru kolejowego jeszcze do niedawna był Fiat Ferroviaria. Szynowy oddział koncernu Fiat działał w branży od lat 1930-tych, i odniósł duże sukcesy, głównie w sektorze kolejowym, gdzie największym były pociągi z wychylnym pudłem typu Pendolino. Jednak w 2002 roku Fiat postanowił sprzedać dział kolejowy, który został zakupiony przez Alstom Transport i stał się Alstom Ferroviaria. Jednak jeszcze zanim to nastało Fiat Ferroviaria wprowadziło na rynek bardzo ciekawą serię tramwajów Cityway.

Pomimo skupiania się na dostawach taboru kolejowego Fiat Ferroviaria miał również epizody tramwajowe. Za pierwszą współczesną generację można uznać serię 5000 dostarczoną w liczbie 54 sztuk do Turynu. Częściowo niskopodłogowe pojazdy dostarczone w latach 1989-92 jak na okres powstania były w pełni nowoczesne, choć szybki postęp techniki wymusił dalsze prace konstrukcyjne. Na bazie zdobytych doświadczeń opracowano przyszłą generację pojazdów znanych pod nazwą Cityway. Pierwsze pojazdy tej generacji to w zasadzie konglomerat tramwajów klasycznych i wieloprzegubowych. Człony skrajne posiadają na końcach obrotowe wózki napędowe, natomiast z drugiej strony są zawieszone na krótkich członach z wózkami, między którymi znajduje się dłuższy człon wiszący. Jak można zauważyć tramwaj jest dwukierunkowy, dwustronny, w członach skrajnych posiada po jednej parze drzwi na stronę, natomiast w członie środkowym dwie pary. Pierwotnie kontrakt obejmował dostawę opcjonalnych składów, jednak ostatecznie z nich zrezygnowano i zamówiono drugą generację, tym razem tramwajów wieloprzegubowych.

Cityway Roma II ma aż 7 członów, choć długość zaledwie 33 metrów osiąganą obecnie przez tramwaje pięcioczłonowe. Jednak w przypadku tramwaju Roma II zastosowanie krótkich członów pozwoliło zmniejszyć naciski na oś, oraz zaoferować mniejszy promień skrętu tak cenny w centrum historycznych miast. Pomimo zmiany typu tramwaju zachowano zbliżony układ drzwi, gdzie pierwszy i ostatni człon są ich pozbawione, człony 2 i 6 mają po jednej parze, natomiast człon środkowy ma dwie pary. W roku 2000 wyprodukowano dwa prototypowe 9 członowe tramwaje, jednak ostatecznie zrezygnowano z tego rozwiązania i pojazdy przerobiono na siedmioczłonowe. Roma II w stosunku do pierwszej generacji to także zmiana układu napędowego, który przeniesiono z wózków skrajnych do wózków środkowych. Zrezygnowano przy tym z osi, natomiast zabudowane z boku silniki napędzały oba znajdujące się w ich pobliżu koła.

W późniejszym okresie Fiat pozyskał dwa kontrakty na tramwaje z Mesyny i Turynu. Jednak w tym przypadku zmiany były znaczne, nie tylko za sprawą zupełnie odmiennego wyglądu ściany czołowej. Dużą zmianą było wydłużenie pierwszego członu, gdzie przed wózkiem zastosowano jednoskrzydłowe drzwi. Dodatkowo tramwaje dla Mesyny mają znacznie krótsze człony wiszące. To w połączeniu z układem siedzeń 1+1 w członach wiszących oraz siedzeniami bokiem nad wózkami daje małą liczbę miejsc siedzących. W tramwajach dla tych miast postanowiono całkowicie zmienić sposób napędzania, gdzie duże silniki zastąpiono poprzez małe synchroniczne silniki napędzające poszczególne koła w pojeździe. W efekcie tramwaj dla Mesyny ma 8 silników, natomiast dla Turynu aż 12. Za wyjątkiem pięciu jednokierunkowych tramwajów w Turynie wszystkie pozostałe są dwukierunkowe, dwustronne. Warto również podkreślić, iż tramwaje Cityway cechują się zastosowaniem aluminiowych pudeł oraz pneumatycznego usprężynowania. Pierwszy z czynników zapewnia niską masę pudła, natomiast drugi daje wysoki komfort podróżowania, choć nie obyło się bez problemów technicznych, które musiał usunąć już koncern Alstom. Pojazdy Cityway cechują się również interesującą stylistyką opracowaną przez biuro Giugiaro.

Porównanie tramwajów Cityway