Estetyka francuskich linii tramwajowych

Ostatnie lata przyniosły szereg tramwajowych inwestycji we Francji. Nowe trasy łączyło jedno –w każdym wypadku szczególny nacisk położono na estetyczne wkomponowanie trasy w tkankę miejską. Wszystkie elementy składowe inwestycji, traktowane w Polsce po prostu jako przemysłowe prefabrykaty budowlane, potraktowano jako części harmonijnej całości.

Pierwszym elementem, do którego we Francji przykłada się szczególną uwagę, jest wygląd torowiska. Linie wytyczane są w ramach już zagospodarowanej zabudowy, stąd popularne są torowiska poprowadzone w jezdni. Wówczas są one pokrywane kostką lub betonem z płytkimi wyżłobieniami. W wypadku przebiegu linii przez deptak, torowisko jest na równym poziomie z sąsiadującym chodnikiem lub placem, a gdy sąsiaduje z jezdnią, to oddziela je niski, ale zauważalny krawężnik. Nie mniej jednak wszędzie, gdzie to tylko możliwe, podkłady lub podbudowę bezpodsypkową zakrywa się starannie utrzymaną zieloną darnią. Wyasfaltowane są przystanki, nie mniej jednak trawiaste torowisko znajduje zastosowanie wszędzie, gdzie to tylko możliwe.

Kwestią, która w Polsce jest ignorowana, a we Francji ma ogromną wagę, jest sposób podwieszenia sieci trakcyjnej. Słup trakcyjny traktuje się jako element estetyki i stylu ulicy. Stąd też bardzo popularne są proste i smukłe konstrukcje, o przekroju rurowym lub dwuteowym. Cienkie słupy ustawiane są tak rzadko, jak to tylko możliwe. Tam, gdzie zapewni to odpowiedni efekt wizualny, odsuwa się je daleko od jezdni, ustawia pomiędzy drzewami, bądź umiejscawia w pasie międzytorza. Bardzo popularne są wysięgniki, obowiązkowo pojedyncze, zapewniające minimalizację liczby słupów. W wypadku, gdy sieć może być zamocowana do ścian budynków, rezygnuje się ze słupów. Widocznie kotwy ścienne nie wywołują we Francji panicznej reakcji mieszkańców.

Aby zminimalizować „efekt pajęczyny”, sieć trakcyjna jest płaska, bez kompensacji. Ilość przewodów i linek rozwieszona w powietrzu jest tak mała, jak to tylko możliwe. Wszystko po to, aby nie zasłaniać elewacji budynków. Jeśli jednak obiekty budowlane w sąsiedztwie torowiska mają ponadprzeciętne walory architektoniczne, to z sieci trakcyjnej rezygnuje się w ogóle, a system zasilania umieszczany jest w torowisku. To flagowy przykład tego, jak we Francji estetykę miejską przedkłada się nad przesadną minimalizację kosztów budowy. Za istotniejsze od kilku-kilkunastoprocentowej oszczędności uznaje się zachowanie oryginalnych walorów wizualnych miasta.

Ważnym aspektem francuskich linii tramwajowych jest zastosowanie niestandardowych rozwiązań architektonicznych w obrębie miejsc zatrzymania pojazdów. Projekty wiat przystankowych są niejednokrotnie zindywidualizowane i zrealizowane w nowoczesnym stylu, ze szkła i stali, obowiązkowo w szarej lub srebrnej kolorystyce, bez barwnych udziwnień. Popularnym elementem architektonicznym są też łuki i portale, nadające przystankom oryginalności i specyficznej formy przestrzennej.

Wszystkie elementy dotyczące torowiska, słupów, sieci trakcyjnej i zasilania z torowiska uzupełnione są oryginalnym designem tramwajów, dzięki czemu każde z miast posiada swoje, niepowtarzalne pojazdy. Schematy malowań są również różnorodne –od rudego, metalicznego lakieru, poprzez żółty z ukośnymi, czerwonymi pasami dodającymi dynamizmu, aż do bieli cieniowanej szarymi plamkami.

W rezultacie, linia tramwajowa we Francji staje się ze zwykłego środka transportu, doskonale wkomponowanym w sieć uliczną i tkankę miejską szkieletem systemu transportowego, przyjaznym zarówno dla pasażera, jak i dla ludzkiego oka.