Zakup 25 wagonów przez PKP Intercity a ekonomia i trendy europejskie

W związku z ogłoszeniem przetargu na zakup 25 wagonów przez PKP Intercity, warto przyjrzeć się, jakie trendy zakupowe w segmencie przewozów kolejowych międzymiastowych występują w innych państwach Unii Europejskiej.

Na bazie szacunkowej wartości zamówienia –153 mln zł netto – można wywnioskować, iż cenę jednego wagonu oszacowano na 6 mln zł. Dla porównania, cena EZT produkcji zachodnioeuropejskiej to 20-23 mln zł za sztukę, a cena krajowego EZT –17-21 mln zł. Lokomotywa osiągająca prędkość maksymalną 160 km/h to zaś wydatek rzędu 14 mln zł. Nie sposób nie podjąć się porównania cen nowego składu wagonowego i EZT. Nowy EZT stanowi wydatek rzędu 20 mln zł, przy czym 4-członowy zespół posiada około 200 miejsc siedzących. Wagon drugiej klasy kosztuje około 6 mln zł, przy czym posiada 9 przedziałów po 6 miejsc każdy –łącznie 54 miejsca. Trzy wagony posiadają łącznie 162 miejsca, przy czym ich cena to 18 mln zł. Wagony wymagają jeszcze lokomotywy, której możliwości trakcyjne przy kilkuwagonowym składzie będą wykorzystane w niewielkim stopniu. Tym samym, efektywniejszy jest zakup EZT niż lokomotyw i wagonów oddzielnie. Zaletą składów wagonowych jest możliwość konfiguracji i indywidualnego dostosowania składu do połączenia kolejowego, jednak EZT również można łączyć w składy (np. PESA Elf maksymalnie do 3 EZT).

Dla porównania z obecnymi zakupami warto przywołać poprzedni zakup PKP Intercity – 17 wagonów z HCP Cegielski. Umowę podpisano w lipcu 2009 i opiewała ona na ponad 100 mln zł, co oznaczało cenę 6 mln zł za jeden wagon.

Tab. 1. Ceny EZT krajowej produkcji.

Źródło: opracowanie zespołu pod kierownictwem dra Michała Wolańskiego

Dosyć dyskusyjne są niektóre wymogi techniczne dotyczące wyposażenia składów. Z jednej strony, wymaga się toalet o zamkniętym obiegu i magnetycznego hamulca szynowego, a z drugiej strony dopuszczone są wózki umożliwiające osiąganie prędkości 160 km/h, podczas gdy standardem powinno być 200 km/h –zwłaszcza w świetle planowanej modernizacji CMK na tę lub większą prędkość.

Oferenci muszą wykazać się wykonaniem w ciągu ostatnich 3 lat naprawą lub dostawą 8 wagonów lub członów zespołów trakcyjnych. Tak sformułowany wymóg dopuszcza do postępowania producentów, którzy produkowali dotychczas jedynie zespoły trakcyjne.

Tłem do zakupu wagonów przez PKP Intercity są ostatnie zakupy przewoźników europejskich. Umownym progiem jest prędkość maksymalna 250 km/h, uznawana za granicę kolei dużych prędkości. W ostatnim okresie europejscy przewoźnicy praktycznie nie kupowali żadnych wagonów jednopoziomowych. Prym w zakupach wiodły EZT oraz wagony piętrowe.

Koleje czeskie ČD w ostatnich latach kupiły wagony sypialne oraz zestawy wagonowe Railjet. W 2005 roku zakupione zostało 12 wagonów sypialnych Siemensa z 36 łóżkami każdy. Kontrakt na kwotę 26,5 mln euro podpisano w czerwcu 2005 roku, a wagony dostarczono w roku 2006. Cena w przeliczeniu na jeden wagon wyniosła aż 9,25 mln zł. We wrześniu 2011 podpisano natomiast umowę na zakup 16 siedmiowagonowych składów Railjet, gdzie cena za wagon wyniosła w przeliczeniu 7,89 mln zł. Jeden skład posiada 400 miejsc. Należy jednak mieć na uwadze, że składy te wykonano na prędkość maksymalną 230 km/h.

W Wielkiej Brytanii zakupiono w ostatnim okresie EZT produkcji Hitachi, oznaczone jako Class 395. Ich prędkość maksymalna to 225 km/h lub 160 km/h, w zależności od rodzaju zasilania. Zespoły są 6-członowe i posiadają 340 miejsc. Kontrakt zawarty z CTRL na dostawę 28 zespołów opiewał na wartość 250 mln zł, stąd cena składu wyniosła 45 mln zł.

Ostatnio zakupywane we Francji EZT to Alstom Coradia –typ TER 2N NG, seria Z 24500 / Z26500. Prędkość maksymalna zespołów to 160 km/h, a liczba miejsc zależy od liczby członów –występują zespoły składające się z od 2 do 5 członów, dwuklasowe, o liczbie miejsc od 219 do 570. Od 2009 roku zakupywane są też zespoły Bombardiera serii Z 50000, 7- i 8-członowe, z 407 i 503 miejscami siedzącymi.

W Niemczech w ostatnim okresie zamawiane były wagony piętrowe z Goerlitz, wykorzystywane w systemie push&pull, znane w Polsce z Kolei Mazowieckich. 30 marca 2012 roku zamówiono kolejne 16 pociągów, składających się z 4 wagonów piętrowych.

Zakup wagonów jednopoziomowych przez PKP Intercity pozostaje ewenementem w skali europejskiej, gdyż współcześnie z reguły za bardziej ekonomiczny uznaje się EZT lub wagonów piętrowych.