Wstępna ocena bezpieczeństwa ruchu kolejowego w Polsce w 2007 roku

Urząd Transportu Kolejowego opublikował wstępny raport dotyczący bezpieczeństwa w ruchu kolejowym w 2007 roku, którego treść prezentujemy poniżej.

Wstępna ocena bezpieczeństwa ruchu w 2007 r. oparta została o działalność Urzędu Transportu Kolejowego w zakresie nadzoru technicznego nad eksploatacją linii i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz nadzoru nad bezpieczeństwem przewozu koleją towarów niebezpiecznych.

Ocena ostateczna bezpieczeństwa ruchu kolejowego –zgodnie z art. 33 ust. 7 ustawy o transporcie kolejowym –będzie przedstawiona w lipcu br. w oparciu o raporty w sprawie bezpieczeństwa, które zgodnie z art. 17 ust. 4 ustawy zarządcy i przewoźnicy kolejowi zobowiązani są przesłać w terminie do końca drugiego kwartału.

Podstawowymi elementami mającymi wpływ na stan bezpieczeństwa ruchu kolejowego są:

Ocena stanu bezpieczeństwa wynika z zaistniałych wypadków, ich przyczyn, skutków oraz występujących zagrożeń.

Wypadkiem kolejowym jest niezamierzone nagłe zdarzenie lub ciąg takich zdarzeń z udziałem pojazdu kolejowego, powodujące negatywne konsekwencje dla zdrowia ludzkiego, mienia lub środowiska.

Do wypadków zalicza się w szczególności: kolizje, wykolejenia, zdarzenia z udziałem osób spowodowane przez pojazd kolejowy będący w ruchu, pożar pojazdu kolejowego oraz zdarzenia na przejazdach kolejowych.

Liczba wypadków kolejowych jest pochodną wielkości wykonywanych przewozów, intensywności ruchu kolejowego i sprawności eksploatowanej sieci kolejowej. Obiektywny poziom bezpieczeństwa ruchu kolejowego określa miernik wypadków, czyli liczba wypadków przypadająca na 1 mln poc.-km.

Liczba wypadków pociągowych zmalała z 433 w roku 2006 do 428 w roku 2007, tj. o 1,2%. Z ogólnej liczby wypadków z pociągami:

Liczba wypadków na przejazdach kolejowych w 2007 r., w porównaniu do 2006 r., wzrosła z 279 do 295. Wypadki te stanowią ok. 70% ogółu wypadków kolejowych i powodują znaczne liczby zabitych i rannych.

        Stan techniczny nawierzchni kolejowej będącej w dyspozycji PKP PLK S.A. nadal ulega dekapitalizacji z uwagi na niedostateczną, w stosunku do potrzeb, ilość wykonywanych robót utrzymaniowo –naprawczych.

Wynikające z cykli naprawczych roczne potrzeby napraw głównych torów wynoszą ok. 1390 km, natomiast w 2007 roku wykonano ich 642,7 km (w roku 2006 –380 km). Potrzeby roczne wymian rozjazdów wynoszą ok. 2490 szt., natomiast w roku 2007 wymieniono 446 rozjazdów (w roku 2006 tylko 242 rozjazdy).

Ogółem w Polsce znajduje się ponad 31 200 budowli inżynieryjnych (mosty, wiadukty, tunele, przepusty i ściany oporowe), w tym na liniach czynnych 26 117. Stan tych obiektów jest ważnym czynnikiem wpływającym na ogólny stan linii kolejowych.

Dla zapewnienia właściwej eksploatacji, co roku robotami zapobiegawczymi powinno być objętych 25% wszystkich obiektów, natomiast konserwacją około 55%. W przypadku braku możliwości wykonania wymaganych robót, dla zachowania bezpieczeństwa ruchu, wprowadzane są ograniczenia prędkości, które zmniejszają oddziaływania dynamiczne.

Łącznie na sieci kolejowej na koniec 2007 r. obowiązywało 5238 ograniczeń, co w stosunku do 4855 notowanych w końcu 2006 roku oznacza wzrost o 383 ograniczenia.

W 2007 r. wdrożono szereg działań w zakresie poprawy bezpieczeństwa ruchu kolejowego pod względem sprawności taboru. W stosunku do roku poprzedniego zanotowano zmniejszenie liczby wypadków pociągowych z 26 do 18 z powodu wad technicznych lokomotyw oraz spadek liczby wypadków –z 19 do 16 –z powodu usterek technicznych wagonów.

Nadal poważnym problemem jest znaczne wyeksploatowanie pojazdów trakcyjnych, o czym świadczy średni wiek eksploatacji, który dla lokomotyw elektrycznych i spalinowych przekracza 30 lat, a dla wagonów towarowych 25 lat. Ponadto tabor w większości posiada przestarzałe rozwiązania techniczne.

W taborze pasażerskim średni wiek w eksploatacji wynosi:

W 2007 r. liczba przejazdów u zarządcy infrastruktury PKP PLK S.A. na liniach eksploatowanych nie uległa zmianie, natomiast nastąpiła zmiana kategorii:

Liczba wypadków na przejazdach kolejowych w 2007 r. wzrosła o 5,7%. Wypadki te w około 98% są zawinione przez użytkowników dróg.

W 2007 r. w wypadkach tych zginęły 43 osoby (w 2006 roku – 32) i 86 osób zostało rannych (w 2006 roku – 91).

Analiza tych wypadków wykazała ponad 2–krotnie większą częstotliwość wypadków (liczba wypadków na 100 przejazdów danej kategorii) na przejazdach z czynnym zabezpieczeniem (kategoria „B”–automatyczne półrogatki i sygnalizacja świetlna oraz kategoria „C”–sygnalizacja świetlna) w stosunku do przejazdów niestrzeżonych –kategoria „D”, co świadczy o rażącym nieprzestrzeganiu przepisów o ruchu drogowym przez kierowców.

Poprawa bezpieczeństwa ruchu na przejazdach kolejowych wymaga podjęcia m. in. następujących działań:

Rocznie na liniach kolejowych w Polsce przewożonych jest około 20 mln ton towarów niebezpiecznych. W 2007 r. odnotowano 38 zdarzeń bez poważnych skutków z taborem załadowanym towarami niebezpiecznymi, w roku poprzednim – 40. Stan bezpieczeństwa tych przewozów należy ocenić jako zadowalający. Jeden wypadek podczas przewozu koleją towarów niebezpiecznych miał miejsce w dniu 1 grudnia 2007 r. na stacji Inowrocław. Rewident taboru dokonujący oględzin technicznych składu pociągu stwierdził wyciek kwasu chlorowodorowego (kwas ten nie jest zaliczany do grupy towarów szczególnie niebezpiecznych). Z wagonu cysterny wyciekło około 200 litrów kwasu, a powodem tego była nieszczelność zaworu w dolnej części zbiornika.

W roku 2007 pracownicy Urzędu Transportu Kolejowego w ramach sprawowanego nadzoru nad eksploatacją i utrzymaniem linii kolejowych i pojazdów kolejowych oraz bezpieczeństwem ruchu kolejowego przeprowadzili łącznie 471 kontroli na terenie zarządców infrastruktury, u przewoźników kolejowych oraz u użytkowników bocznic kolejowych, co stanowi znaczny wzrost ilości tych kontroli w stosunku do 2006 roku.

Stan bezpieczeństwa ruchu kolejowego w 2007 roku wskazuje na konieczność podjęcia szerokich działań profilaktycznych zmierzających do likwidacji różnych potencjalnych zagrożeń.