Vectron – nowa platforma lokomotyw Siemens

W przeciągu ostatniego roku Siemens silnie zaznaczył swoją pozycję na rynku lokomotyw w Polsce. Wraz z dostawą maszyn ES64U4 zakontraktowanych przez PKP IC oraz ES64F4 przekazywanych przez spółki leasingowe kolej w Polsce zaczyna przechodzić przemiany. Jednak to co w Polsce stanowi nowość na zachodzie jest już znane od wielu lat, dlatego Siemens zdecydował się na zaprezentowanie nowej platformy lokomotyw, która jest określana handlową nazwą Vectron.

Współczesna gama lokomotyw koncernu Siemens składa się z serii lokomotyw elektrycznych EuroSprinter (ES) oraz lokomotyw spalinowych z przekładnią elektryczną EuroRunner (ER). Lokomotywy serii ES zostały zaprojektowane na zlecenie kolei niemieckich DB, gdzie dostawa wariantów jednosystemowych (15 kV 16,7 Hz) odbywała się na przełomie lat 1996-2001. Dopiero od 2003 roku rozpoczęto produkcję wariantu czterosystemowego znanego pod oznaczeniem ES64F4. Maszyny tego typu stały się niedawno bardzo popularne w Polsce. W międzyczasie koleje austriackie ÖBB zamówiły dużą partię lokomotyw uniwersalnych znanych pod nazwą Taurus. Pierwotnie były to maszyny jednosystemowe 15 kV 16,7 Hz AC, jednak w dalszej kolejności zamówiono wersję dwusystemową obsługującą również napięcie 25 kV 50 Hz AC. Ostatnim wariantem była lokomotywa czterosystemowa. Jednak pomimo przynależności do tej samej rodziny poszczególne rodzaje odróżniały się od siebie. Główna różnica pomiędzy wariantem towarowym a uniwersalnym polegała na innych wózkach i co ważniejsze innym przeniesieniu napędu. Dodatkowo wersje jedno i dwunapięciowe mają inną konstrukcję i większe pudła niż wariant czteronapięciowy (wymogi skrajni we Włoszech). W efekcie maszyny serii ES64U4 stanowią połączenie techniki ES64F4 z nieco zmodyfikowanym pudłem zbliżonym wyglądem do Taurusa oraz wózkami z serii uniwersalnej. Bardzo udana seria ES pozwoliła na stworzenie z wykorzystaniem niektórych komponentów gamy lokomotyw spalinowych ER, która jest dostępna na rynku od 2002 roku. Jednak mimo tego lokomotywy spalinowe nie cieszą się takim powodzeniem co maszyny elektryczne. Jak więc widać gama lokomotyw ES jest dostępna prawie 14 lat, natomiast wersja spalinowa ER od 8 lat, czyli mniej więcej na tyle aby dokonać kompleksowej zmiany w oferowanej gamie, a tą ma być nowa seria maszyn określanych jako Vectron.

Na pierwszy rzut oka widać bardzo duże podobieństwo maszyn Vectron do zaprezentowanej dwa lata temu serii lokomotyw HLE 18, które w liczbie 60 sztuk mają zostać dostarczone do kolei belgijskich SNCB/NMBS. Wówczas maszyny określano jako nową generację ES, jednak obecnie zdecydowano się na wprowadzenie nowej nazwy rodziny pojazdów Vectron. Pierwotnie gama ma obejmować wyłącznie maszyny elektryczne, choć planowana jest możliwość jej rozszerzenia o pojazdy spalinowe, tak jak ma to miejsce w przypadku konkurencyjnych maszyn Traxx Bombardiera. Vectron jest od początku projektowany jako maszyna wielosystemowa, którą będzie można eksploatować na terenie całej normalnotorowej europy (za wyjątkiem Wielkiej Brytanii), na co pozwala budowa pudła według skrajni UIC 505-1 oraz zastosowanie czterech systemów zasilania. Maszyna taka będzie miała nacisk na oś 21,5 tony. Lokomotywy będą dostępne w dwóch wariantach wykonania –towarowym o prędkości maksymalnej 160 km/h oraz pasażerskim o prędkości 200 km/h. Ponieważ maszyny wielosystemowe są droższe od jednosystemowych, więc producent już na wstępie przewiduje możliwość zamówienia lokomotyw na prąd przemienny lub na prąd stały. W wariancie na prąd przemienny możemy zamówić lokomotywy w dwóch wariantach mocy –6,4 oraz słabszym 5,2 MW, natomiast w wersji na prąd stały maszyna występuje jedynie w słabszej wersji. W przypadku lokomotyw na prąd przemienny przewidywane jest zastosowanie standardowo dwóch napięć (15 kV i 25 kV), ponieważ takie połączenie nie sprawia większych problemów technicznych i nie wymaga zbyt dużych zmian konstrukcyjnych. Natomiast wariant na prąd stały ma być dostępny jedynie dla zasilania 3 kV, ponieważ sieci 1,5 kV są tak ograniczone i przewiduje się ich zastąpienie przez zasilanie 25 kV 50 Hz, więc w tym przypadku konieczne będzie zamawianie maszyn wielosystemowych. Oczywiście przedstawione zestawienia mają bardziej charakter poglądowy, ponieważ ostateczne wykonanie maszyn będzie zależne od zamawiającego. Warto również zauważyć jak wprost proporcjonalnie do zmniejszania liczby systemów zasilania maleje masa lokomotyw, która w przypadku zasilania 3 kV DC daje nacisk na oś jedynie 20 ton umożliwiając eksploatację mocnych maszyn na praktycznie całej sieci kolejowej w Polsce.

Vectron podstawowe dane techniczne

 

Nowoczesne lokomotywy dotarły do Polski znacznie później, niż miało to miejsce wśród „zachodnich”sąsiadów, dlatego premiera nowej generacji lokomotyw może budzić zdziwienie. Jednak upływający czas oraz postęp techniczny wymagają zmian w oferowanej gamie produktów, natomiast tą okoliczność Siemens wykorzystał w celu stworzenia nowej platformy lokomotyw elektrycznych oraz spalinowych. Kwestią otwartą pozostaje czy dotychczasowa gama ES będzie jeszcze przez pewien czas dostępna na rynku, czy też producent zdecyduje się na kompleksowe przejście do rodziny Vectron. Niezależnie jakie będą decyzje, prędzej czy później maszyny te raczej pojawią się na polskich torach, choć w jakiej formie nie da się jeszcze odpowiedzieć.