Tłuczeń kolejowy

Podróżni rzadko zwracają uwagę na torowisko i na kamieniste podłoże, na którym zwykle ułożone są tory. Tymczasem, warstwa tłucznia –podsypki, w której umieszcza się podkłady, musi spełnić szereg wymagań technicznych, nim trafi pod szyny i podkłady.

Standardy jakościowe podsypki są ustalone w instrukcjach zarządców infrastruktury kolejowej. W wypadku PKP PLK, zagadnienia związane z podsypką poruszane są w:

• standardach technicznych linii kolejowych [pełna nazwa dokumentu: Standardy techniczne – szczegółowe warunki techniczne dla modernizacji lub budowy linii kolejowych do prędkości Vmax ≤200 km/h (dla taboru konwencjonalnego) / 250 km/h (dla taboru z wychylnym pudłem), Tom I, Droga szynowa, Wersja 1.1]
• instrukcjach dotyczących budowy linii kolejowych [pełna nazwa dokumentu: Załącznik do zarządzenia Nr 14/2005 Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S. A. z dnia 18 maja 2005 r. Warunki techniczne nawierzchni na liniach kolejowych. Id-1]

Podsypka to element nawierzchni kolejowej, którego zadaniem jest sprężyste przejęcie nacisków kół pojazdów przekazywanych poprzez szyny i podkłady oraz przeniesienie ich na podtorze. Dodatkowe zadania to utrzymanie właściwego położenia toru oraz odprowadzenie wody.

Ziarna podsypki to tłuczony kamień. Do zastosowań kolejowych dopuszczane są: skały magmowe, przeobrażone i osadowe o lepiszczu krzemionkowym. Potłuczone kruszywo musi charakteryzować się odpowiednimi parametrami, definiującymi klasę podsypki. Są to: wysoka wytrzymałością na ściskanie (160 MPa dla linii magistralnych), niska ścieralność (w bębnie Devela nie większą niż 5,6%), niewielka nasiąkliwość (do 1,5%) oraz mrozoodporność (do 1,5% ubytku masy). Limitowana jest również zawartość ziaren o nieodpowiednich wymiarach –zbyt dużych i zbyt małych. Udział ziaren mniejszych niż 2 mm powinien stanowić poniżej 2%. Popularnie stosowane kruszywo kolejowe określa się oznaczeniem 31,5/50, gdzie 31,5 i 50 to wymiary dolnego i górnego sita w mm. Pożądane uziarnienie kruszywa kolejowego to 20-63 mm.

Konkretnym przykładem źródła tłucznia jest granit z kamieniołomu Glensanda w Szkocji oraz gnejs z kamieniołomu Halsvik w Norwegii. Kruszywo 31,5/50 otrzymuje się poprzez rozdrabnianie kamienia w kruszarce, przykładowo w maszynie Extec C-12 napędzanej silnikiem Caterpillar C-9 o mocy 350 KM, kruszącej kamień mechanicznie za pośrednictwem szczęk. Inni producenci kruszywa to m. in. Sjenit, Lafarge, PPG Strzegom, TESM.

Objaśnienia: (N) –podsypka nowa, (R) –podsypka z recyklingu. Źródło tabeli: wytyczne PKP PLK

Dla wyjaśnienia, typ linii P250 to droga, na której dopuszczalna jest prędkość maksymalna 230 km/h przy nacisku na oś dla lokomotywy 22,5 t, a na oś wagonu lub zespołu trakcyjnego –18,0 t. Typ T40 określa zaś linię o prędkości dopuszczalnej 40 km/h i nacisku na oś lokomotywy –20 t. Typy linii zestawione są w tablicy 1 tomu I standardów technicznych PKP PLK.

Zastosowanie podsypki z recyklingu jest dopuszczalne dla prędkości maksymalnych toru do 120 km/h. Przy prędkościach wyższych, ale do 160 km/h, możliwe jest jej zastosowanie jedynie w najniższej warstwie pryzmy.

Niższe klasy podsypki odróżniają się gorszymi parametrami technicznymi i mechanicznymi. Niższe gatunki charakteryzuje natomiast większa zawartość procentowa ziaren o niepożądanych wymiarach.

/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable{„”line-height:115%;font-size:11.0pt;”Calibri”,”sans-serif””Times New Roman”}table.MsoTableGrid{„Tabela – Siatka”border:solid windowtext 1.0pt;font-size:11.0pt;”Calibri”,”sans-serif””Times New Roman”}