Start połączeń UBB do Świnoujścia

Po latach od czasu zlikwidowania linii kolejowej w Świnoujściu oraz latach prób odbudowy w końcu w dniu 21 września do nowej stacji Świnoujście Centrum dotarły pierwsze pociągi Usedomer Bader Bahn (UBB). Z tej okazji prezentujemy po krótce historię UBB

Linia kolejowa na wyspę Uznam, na której leży Świnoujście została otwarta w 1876 roku na odcinku Ducherow-Świnoujście. Dzięki temu miasto stało się znanym centrum uzdrowiskowym, oraz miejscem handlu, gdzie znaczna część towarów była przeładowywana ze statków na kolej lub odwrotnie. Linię ze Świnoujścia do Heringsdorf otwarto w 1882 roku. Wówczas dworzec znajdował się w miejscu dość odległym zarówno od centrum jak i prężnie rozwijającej się dzielnicy wypoczynkowej. To wymusiło budowę w 1906 roku stacji Świnoujście Kąpielisko zlokalizowanej w pobliżu dzielnicy wypoczynkowej. Ostatecznie budowa kolei na wyspie została zakończona w 1911 roku wraz z budową odcinka Heringsdorf-Wolgaster Fähre. Wraz z rosnącym ruchem pociągów konieczne stało się przebudowanie linii na dwutorową, które nastąpiło w 1908 roku. Piaszczyste plaże oraz niedaleka odległość od Berlina spowodowały, że wyspa stała się ulubionym miejscem do odpoczynku, co z kolei przełożyło się na zwiększenie przewozów. Dodatkowo dawne ułożenie torów umożliwiało prowadzenie bezpośrednich pociągów na wyspę ze Szczecina. Przewozy zostały dodatkowo wzmocnione wraz z budową na Peenemünde w 1936 roku kompleksu doświadczalnego dla rakiet, który od 1941 roku został połączony z istniejącą linią za pomocą nowej zelektryfikowanej linii, na której kursowały specjalnie dostosowane EZT bazujące na pojazdach kursujących w S-Bahn Berlin.

W dniu 28 kwietnia 1945 roku wysadzono w powietrze most w Karninie, co spowodowało rozerwanie spójnej dotąd sieci kolejowej. Na podstawie postanowień Konferencji Poczdamskiej Świnoujście przypadło w udziale Polsce, jednak jeszcze do maja 1946 roku pracowali tam niemieccy kolejarze. Linia kolejowa z Ducherow do Seebad Heringsdorf została przecięta w centralnej części przez Granicę z Polską. Przewozy realizowano jeszcze kilka lat aż w 1948 roku ostatecznie został zamknięty dla ruchu polski odcinek z Ahlbeck do Garz. W eksploatacji pozostała jedynie część linii na terenie Niemiec, a połączenie z lądem zapewniał prom z 1890 roku kursujący w Wolgast. Jednak niedostosowana do dużych obciążeń trasa Züssow –Wolgast ulegała szybkiej degradacji. Wraz z odbudową mostu drogowego w Wolfgast pasażerowie musieli pokonywać 1 km pieszo, mimo tego ilość urlopowiczów stale wzrastała zapewniając byt kolei na wyspie. W 1977 roku, po licznych remontach torowiska na odcinku Wolgaster Fähre – Seebad Ahlbeck wprowadzono prędkość szlakową 60 km/h. Dzięki zwiększeniu prędkości stało się możliwe wprowadzenie taktu godzinnego pociągów. Prace modernizacyjne przeprowadzono również na odcinku Zinnowitz – Peenemünde, które od 1980 roku pozwoliły na skrócenie rozkładowych czasów jazdy. W roku 1989 DR zelektryfikowało również odcinek pomiędzy Züssow i Wolgast (dojazdowy do wyspy), co było efektem ubocznym elektryfikacji trasy Pasewalk –Stralsund, jednak po 10 latach istnienia trakcji została ona zdjęta.

Jednak lata 1990-te spowodowały załamanie przewozów kolejowych wraz z gwałtownym wzrostem motoryzacji indywidualnej. W związku z tym oraz koniecznością dokonania kolejnego remontu planowano linię kolejową na wyspie Uznam zamknąć. Stosowny wniosek już w 1992 roku wydała RBD Schwerin. Jednak już 1 kwietnia 1993 roku powstał ofensywny „Projekt wyspy Uznam”jako zwiastun utworzenia UBB. Zaproponowano wówczas alternatywne prowadzenie ruchu z wprowadzeniem permanentnego cyklicznego (co godzinę) rozkładu jazdy między godzinami 5:00 a 22:00 z zagwarantowaniem połączenia w Zinnowitz i Wolgast. Zdecydowano wówczas zastąpić nieekonomiczne składy wagonowe ciągnięte lokomotywą za pomocą starych acz zmodernizowanych lekkich dwuosiowych wagonów motorowych LVT 771/971. Pasażerowie bardzo dobrze przyjęli nowe ułożenie ruchu, a w latach 1992-95 ilość przewożonych osób wzrosła o 150 %. Bardzo duże znaczenie miało przywrócenie promu kolejowego Stralsund.

W dniu 21 grudnia 1994 roku założono spółkę Usedomer Bader Bahn GmbH –UBB (Uznamska Kolej Uzdrowiskowa). Spółka ta została utworzona jako 100% własność Deutsche Bahn A.G. Pociągi markowane jako UBB ruszyły 1 czerwca 1995 roku, kiedy to spółka przejęła trasy Seebad Ahlbeck –Zinnowitz –Wolgaster Fähre oraz Zinnowitz –Peenemünde, które stanowiły sieć kolejową o długości 54 km. Dla celów przewozów odziedziczono spalinowe wagony motorowe serii 771/971 mające już 32 lata. Program modernizacyjny linii wystartował już w 1994 roku i zakładał całkowitą odnowę nawierzchni torowej mające na celu zwiększenie prędkości maksymalnej z 60 km/h (50 km/h na odcinku Zinnowitz-Peenemünde Dorf) do prędkości 80 km/h. W okresie od 1995 do 1997 roku UBB zainwestowała około 47 milionów marek w modernizację infrastruktury. Modernizacja oznaczała kompleksową wymianę nawierzchni wraz z przejazdami drogowymi na których zamontowano półszlabany. Wymieniano również nawierzchnię peronów, a w 1996 roku w Zinnowitz wybudowano trzeci peron umożliwiający bardziej dogodne przesiadki. Również przystanek Schmollensee został przebudowany tak aby dawał większy komfort podczas przesiadki na autobus, poprzez przeniesienie peronów na łuk wewnętrzny. W pobliżu granicy z Polską wybudowano nowy przystanek Ahlbeck Grenze, natomiast w dalszej kolejności powstały przystanki Neuhof i Stubbenfelde.

W roku 1999 UBB przejęło odcinek Züssow –Wolgast Hafen, czym uzyskało dostęp do sieci kolei krajowej DB. Rok później ukończono budowę zwodzonego mostu kolejowo- drogowego w Wolgast, czym wyspa uzyskała połączenie z lądem po 55 latach od jego przerwania. Rok 2000 oznaczał również wprowadzenie do eksploatacji nowych wagonów motorowych serii GTW 2/6. Pierwotna liczba 14 została w 2003 roku zwiększona do 23, czym zastąpiono starsze eksploatowane pojazdy dwuosiowe z lat 1962 – 1964. GTW 2/6 posiada 123 miejsca siedzące, toaletę z obiegiem zamkniętym, oraz obniżoną podłogę na 70% długości. Także w 2000 roku otwarto w Heringsdorf nowy zakład taboru pozwalający utrzymywać tabor we właściwym stanie technicznym. UBB postanowiło dokonać również modernizacji przejętego odcinka z  Wolgast do Züssow, dzięki czemu udało się wprowadzić tam prędkość maksymalną 100 km/h.

Pierwsze plany odbudowy linii do Świnoujścia przedstawiono już 5 listopada 1999 roku. Ówczesne projekty zakładały odbudowę brakującego odcinka kolei na terenie Polski z Ahlbeck przez Świnoujście do Garz. Ponieważ od tego czasu Świnoujście zostało znacznie rozbudowane, więc prowadzenie kolei dawnym śladem było niemożliwe. Z drugiej strony miasto stanowi bardzo atrakcyjny punkt docelowy dla pociągów spółki. Dlatego też postanowiono wykonać w Świnoujściu nową stację czołową, na której pociągi zmieniałyby kierunek jazdy. Projekt podzielono na dwa etapy, gdzie pierwszy zakładał budowę połączenia do nowej stacji Świnoujście Centrum, a drugi odbudowę linii w kierunku Garz z portem lotniczym. Pierwsze porozumienie w sprawie budowy zostało sporządzone dnia 26 czerwca 1999 roku w Świnoujściu między Deutsche Bahn AG, Polskimi Kolejami Państwowymi i miastem Świnoujście. Zgodnie z życzeniem PKP i DB AG trasa ta została wpisana do wykazu niemiecko-polskich kolejowych przejść granicznych (Załącznik do niemiecko-polskiego traktatu o przejściach granicznych i rodzajach ruchu granicznego z dnia 19 listopada 1992 roku). Jednak od tego czasu sprawa utknęła w miejscu. Dopiero od maja 2004 roku byłe połączenie kolejowe między Seebad Heringsdorf, Świnoujście i Ducherow uwzględnione zostało jako projekt międzynarodowy w planie szlaków komunikacyjnych Federacji. Krok ten ma umożliwić przyszłe odbudowanie całej linii (Berlin-Pasewalk) – Ducherow – Karnin –Świnoujście do Seebad Heringsdorf. Połączenie to pozwoliłoby skrócić czas jazdy między Berlinem a wyspą Uznam o prawie 2 godziny. Jednak zanim tak duża inwestycja w odbudowę linii miałaby miejsce należało najpierw pokonać najbardziej skomplikowany prawnie odcinek trasy przez terytorium polski.

 

Najpierw przeciągające się rozmowy sprawiły, że UBB zdecydowało się zbudować połączenie ze Świnoujściem dopiero po wejściu polski do UE. Jednak nawet to nie zakończyło problemów. Spór odnośnie wykupu gruntów pod linię kolejową spowodował, że budowa została ponownie odłożona aż do czasu, gdy Polska weszła do strefy Schengen. Ta zwłoka pozwoliła na zaoszczędzenie kosztów związanych z budową pomieszczeń dla straży granicznej. Dopiero początkiem 2007 roku prace torowe ruszyły, a w 2008 roku udało się przezwyciężyć wszystkie bariery prawne i ułożyć tory do nowej stacji czołowej Świnoujście Centrum. Pierwotnie planowane otwarcie szlaku przed sezonem turystycznym uległo ponownym opóźnieniom związanym z uzyskaniem homologacji dla nowoczesnych wagonów motorowych, których właścicielem jest UBB. Z tego powodu kolej ruszyła dopiero 21 września 2008 roku. Nowa stacja składa się z jednego peronu dwukrawędziowego. Za peronem tor kończy się zwrotnicą, a odcinek do Ahlbeck Grenze jest jednotorowy. W efekcie tego skromnego rozrostu sieci kolejowej UBB polska zyskała kolejnego przewoźnika oraz nowy dworzec kolejowy. Jest to pierwszy obiekt tego typu powstały od czasu zmiany systemowej w 1989 roku.

  

Więcej szczegółów związanych z koleją na wyspie uznam można odnaleźć na stronie przewoźnika: http://www.ubb-online.com/pl/geschichte.html