Sprzedaż nowych pojazdów kolejowych do ruchu pasażerskiego w pierwszej połowie roku 2007

Portal InfoBus już od kilku lat śledzi rynek nowych autobusów w Polsce. Jednak dotąd rynek kolejowych pojazdów do ruchu pasażerskiego pozostawał niewiadomą. Chcąc wypełnić tę lukę prezentujemy czytelnikom wyniki sprzedaży z pierwszego półrocza 2007 roku.

Badaniem zostały objęte wszystkie fabrycznie nowe spalinowe oraz elektryczne wagony i zespoły trakcyjne, nowe wagony pasażerskie oraz lokomotywy elektryczne i spalinowe przeznaczone do ruchu pasażerskiego dostarczone w pierwszym półroczu bieżącego roku. W zestawieniu ujęto wszystkie pojazdy kolejowe, które w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca zostały odebrane przez odbiorcę. Z tych przyczyn ED74-001 oraz SA133-006 nie zostały ujęte w tym zestawieniu i zostaną wpisane do następnego półrocza. Na rynek kolejowych pojazdów szynowych przeznaczonych do ruchu pasażerskiego składają się cztery segmenty. Pierwszym jest segment spalinowych wagonów i zespołów trakcyjnych, drugim jest segment elektrycznych wagonów i zespołów trakcyjnych. Trzeci to wagony kolejowe, natomiast na czwarty składają się lokomotywy do przewozów pasażerskich. Są to dosyć duże segmenty, ponieważ do wymiany kwalifikuje się już prawie 90% taboru pasażerskiego będącego w posiadaniu grupy PKP. Jest to około 1500 elektrycznych zespołów trakcyjnych, 500 lokomotyw elektrycznych, 200 lokomotyw spalinowych oraz 2500 wagonów. Biorąc pod uwagę, że okres eksploatacji taboru wynosi 30 lat, więc rocznie należałoby wymieniać 50 elektrycznych zespołów trakcyjnych, 17 lokomotyw elektrycznych, 7 lokomotyw spalinowych oraz 84 wagony. Czyli w badanym okresie liczby te powinny się kształtować na poziomie 25 EZT, 8-9 lokomotyw elektrycznych, 3-4 lokomotyw spalinowych oraz 42 wagonów pasażerskich. Przy czym większa ilość EZT oraz spalinowych wagonów i zespołów trakcyjnych może zmniejszyć zapotrzebowanie na wagony oraz lokomotywy. Jednak jak naprawdę kształtowała się sprzedaż?

 

Tablica 1: Udział producentów w rynku nowego pasażerskiego taboru kolejowego.

 

 

Wykres 1: Udział w rynku nowych pojazdów szynowych do przewozów pasażerskich.

Łącznie w badanym okresie dostarczono 18 pojazdów szynowych do ruchu pasażerskiego. Gdzie prawie cały rynek został zdominowany przez Pesę, która ma 94,45% udział. Drugi z podmiotów to ZNTK Poznań, który dostarczając jeden autobus szynowy osiągnął udział na poziomie 5,55%. Jednak są to udziały w ilości dostarczonych jednostek, a jak wiadomo długości pojazdów są różne. Dlatego dla celów porównawczych został oceniony również udział w długości taboru. Nie ma to większego znaczenia w obecnym półroczu, lecz w następnym będzie już odgrywało znaczenie, ponieważ pojawią się długie EZT. Wiadomym jest, że budowa dłuższego pojazdu wymaga większego zaangażowania środków, materiałów i przestrzeni. Oznacza również większe zyski. Dlatego udział w długościach taboru ma dosyć istotne znaczenie i może być porównywalny. Uwzględniając ten czynnik udział Pesy spada do poziomu 93,88%, natomiast ZNTK Poznań rośnie do 6,12%.

 

Wykres 2: Udział w segmencie spalinowych wagonów i zespołów trakcyjnych

 

W segmencie spalinowych wagonów i zespołów trakcyjnych sytuacja wygląda podobnie, jak ogólny udział w rynku. Jedynie ilość procentowa się zmienia na korzyść ZNTK Poznań (dokładne dane tablica 1). Wynika to z faktu, że Pesa dostarczyła również elektryczne wagony trakcyjne, gdzie osiągnęła 100% udział w rynku. W segmencie wagonów oraz lokomotyw w pierwszym półroczu nie było dostaw.

 

Tablica 2: Wykaz dostarczonych typów i ilości taboru

 

 

Najwięcej dostarczono spalinowych wagonów i zespołów trakcyjnych określanych popularnie jako autobusy szynowe. Łącznie przekazano 14 sztuk, co w zasadzie pokrywa popyt na te pojazdy uwzględniając wymianę taboru na poziomie 30 lat. Eliminuje to również konieczność zakupu nowych lokomotyw spalinowych. W segmencie elektrycznych wagonów i zespołów trakcyjnych dostarczono zaledwie cztery pojazdy. Jest to zastraszająco nisko w porównaniu z potrzebami na poziomie 25 EZT w okresie półrocznym. Jeszcze gorzej wygląda sytuacja w obszarze lokomotyw elektrycznych, gdzie nie dostarczono żadnego pojazdu trakcyjnego. Również niedobrze kształtuje się sytuacja w obszarze wagonów. Uwzględniając zakupy autobusów szynowych i ich długości można uznać, że zastąpiono 21 wagonów, co przekłada się na deficyt dostaw na poziomie 21 wagonów. Oznacza to, że proces wymiany taboru, choć nabrał dynamiki, to jednak nadal tak naprawdę nie pokrywa zapotrzebowania.

Odzwierciedla się to w zwiększonej ilości dokonywanych modernizacji starych wagonów i zespołów trakcyjnych. Producenci w pierwszym półroczu kończyli dostawy zmodernizowanych zespołów trakcyjnych EN57 oraz wagonów. Jednak w drugim półroczu możemy się spodziewać znacznej poprawy, a to za sprawą spodziewanych dostaw elektrycznych zespołów trakcyjnych z Pesy, Stadlera oraz fabryki Newag. Mają się pojawić również pierwsze wagony piętrowe zamówione przez Koleje Mazowieckie. Dostawy te znacząco poprawią obraz rynku.

Tabor kolejowy do przewozów pasażerskich dzieli się również według przeznaczenia na aglomeracyjny, lokalny (lub regionalny) oraz dalekobieżny. W pierwszej połowie roku 2007 dostarczane były wyłącznie pojazdy przeznaczone do ruchu lokalnego. Jednak w drugiej połowie obraz ten ulegnie zmianie wraz z dalekobieżnymi ED74 oraz aglomeracyjnymi pociągami dla SKM Warszawa.

Reasumując rynek kolejowy w Polsce powoli zaczyna wychodzić z zapaści. Widać to zwłaszcza w obszarze spalinowych zespołów trakcyjnych, gdzie ilość dostaw z uwzględnieniem 30 letniego okresu eksploatacji była właściwa. Jednak pozostałe segmenty rynku obrazują nadal głęboką zapaść. Głównie dotyczy to elektrycznych zespołów trakcyjnych oraz wagonów. W tych segmentach pojazdy dochodzą już do kresu swojej eksploatacji, a największy kryzys może nastać wraz z Euro 2012. Jeżeli nie zostanie zwiększona ilość zakupów nowego taboru poprostu nie będzie czym przewieźć kibiców, ponieważ większość taboru przekroczy już 40 lat. Dlatego należy mieć nadzieję na zwiększenie zamówień. Jednak w najbliższej perspektywie kolejnego półrocza sytuacja wygląda korzystnie. Spodziewane są dostawy tym razem elektrycznych zespołów trakcyjnych, które pozwolą zastąpić część starszych EN57.