Różnice pomiędzy parametrami modernizowanych EZT a fabrycznie nowym taborem

Przewoźnicy regionalni w ostatnich latach rozpoczęli modernizować posiadane EZT serii EN57. Parametry tych pojazdów odstają od współczesnych możliwości techniki, stąd też zakres napraw wzrastał, tak by poprawić jakość oferowanych usług. Zakres pierwszej modernizacji o znacznym zakresie – dokonanej w 2006 roku dla Przewozów Regionalnych – obejmował przede wszystkim wygląd nadwozia i wystrój przestrzeni pasażerskiej. W trakcie kolejnych napraw, realizowanych dla Kolei Mazowieckich, podjęto się poprawy parametrów układu napędowego.

Od 2009 roku EN57 są modernizowane do standardu EN57 AKM, gdzie podstawową zmianą jest zabudowa napędu asynchronicznego, celem poprawy podstawowych parametrów technicznych zespołu. Ulepszeniu polega wygląd zewnętrzny, na nowo urządzone jest wnętrze, a skład przybiera na estetyce. Rozruch oporowy zostaje zastąpiony napędem asynchronicznym. Miejsce wałka kułakowego i oporników zastępują elektroniczne sterowane falowniki Medcomu typu FT-500-300-UF, wykonane w technologii IGBT. Silniki szeregowe prądu stałego LK450 o mocy 145 kW zostają zastąpione silnikami trójfazowymi asynchronicznymi Emit Żychlin STDa315 X6EN o mocy 250 kW, zamontowanymi w tych samych kadłubach. Tym samym, moc ciągła wzrasta z 608 kW do 1000 kW. Niezmieniona zostaje przekładnia główna o przełożeniu 70:19. Układ hamulcowy Oerlikon zostaje zastąpiony systemem IPS Tabor. Przetwornicę maszynową LKPa 330 zastępuje przetwornica statyczna Medcom PSM-26NS.

Dzięki modernizacji, przyspieszenie EN57 w zakresie 0-40 km/h wzrasta dwukrotnie, prędkość maksymalna zwiększa się ze 110 km/h do 120 km/h, a czas rozpędzania do 100 km/h maleje ze 120 do 42 s. Wyeliminowano też straty energii w opornikach rozruchowym poprzez zastosowanie rozruchu impulsowego. Niezmieniona pozostała masa własna zespołu – 125 t. Wyeliminowane zostaje szarpnięcie przy ruszaniu, a rozruch staje się płynny. Podstawowym elementem układu sterowania jest system nadzorujący Train Control and Monitoring System –TCMS, umożliwiający sterowanie, diagnostykę i komunikację.

Tabela 1.

 

W tabeli 1 zestawiono porównanie podstawowych parametrów EZT oraz dwóch współczesnych EZT –Stadler Flirt oraz 4-członowego PESA ELF. Pojazdy charakteryzują się podobną pojemnością pasażerską. Najbardziej oczywistym parametrem, którego wartość ustępuje współczesnym pojazdom, to prędkość maksymalna. Nie będzie ona ograniczeniem przy wykorzystaniu na krótkich liniach aglomeracyjnych, ale stanie się barierą w wypadku obsługi połączeń regionalnych lub pociągów ekspresowych na liniach zmodernizowanych. Dalsze zwiększenie prędkości EN57 AKM nie jest możliwe nie tyle ze względu na moc, co na konstrukcję wózków i układ biegowy. Bardzo istotna jest różnica wielkości mas jednostkowych zespołów. Jest ona w wypadku EN57 AKM o 7% większa niż dla Elfa i aż 20% większa niż dla Flirta. Większa masa przekłada się zaś bezpośrednio na zużycie energii, co ma istotne znaczenie przy analizie kosztów całkowitej eksploatacji (LCC, Life Cycle Cost). Dodatkowym niekorzystnym parametrem EN57 AKM jest mechaniczny drugi stopień odsprężynowania, w przeciwieństwie do resorowania pneumatycznego we współczesnych zespołach.

Nie mniej istotne są parametry, które nie są ujmowane w oficjalnych folderach. Przede wszystkim, zespół EN57 nawet po modernizacji pozostaje stosunkowo hałaśliwy. W członie rozrządczym pozostaje uciążliwa emisja dźwięku z przekładni. Dodatkowo, rozwiązania układu biegowego i odsprężynowania przyczyniają się do występowania wężykowania. Ruch współczesnych EZT jest tymczasem dużo spokojniejszy, a wyciszenie –bardzo dobre. Ma to szczególne wyposażenie dla pasażerów odbywających dłuższe podróże. Dodatkowo, wnętrze EN57 nawet po likwidacji ścian oddzielających przedsionki nie daje się zrealizować jako jednoprzestrzenne, ze względu na starą konstrukcję połączeń międzywagonowych.

W rezultacie, o ile więc jest możliwa wyraźna poprawa parametrów dynamicznych starych zespołów, to w kwestii komfortu, prędkości maksymalnej i zużycia energii nie uzyskają one takich parametrów, jak współczesne EZT.