Rosyjskim eksterytorialnym korytarzem kolejowym przez Ukrainę

Wszelakiego rodzaju granice od zawsze stanowiły formalną barierę sprawiającą wiele problemów. Temat ten jest drażliwy zwłaszcza w Polsce, gdzie najpierw Niemcy a później Rosjanie żądali dostępu do Królewca / Kalingradu. Jednak po podziale ZSRR takie eksterytorialne korytarze stały się dla Rosji sprawą powszednią i obejmują również 'flagową’ linię Moskwa – Adler, czyli połączenie do Soczi.

Jak bardzo dobrze wiadomo położone nad Morzem Czarnym miasto Soczi zostało wybrane jako organizator Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2014 roku, natomiast w 2018 roku miasto będzie gościło Mistrzostwa Świata w piłce nożnej. O realizowanej budowie SKM w tym mieście informowaliśmy już szerzej tutaj, składy dla tej linii były przedstawiane tutaj, natomiast między Moskwą a stacją Adler mają kurować nowe piętrowe wagony sypialne o których szerzej pisaliśmy tutaj. Jednak zasadniczym problemem dla Rosji w realizacji szybkich pociągów między tymi miastami jest Ukraina, a w zasadzie dosyć mało zrozumiałe wytyczenie granicy na jej północno – wschodnim krańcu. Co prawda RŻD w ramach przygotowań do Mistrzostw Świata w piłce nożnej chce osiągnąć na korytarzu Moskwa – Charków – Rostów nad Donem – Adler prędkości 160 / 200 km/h, jednak jak można zauważyć ten korytarz przebiega przez terytorium Ukrainy a ta z kolei wcale nie musi chcieć modernizować torów na potrzeby Rosji a dodatkowo występuje problem z przekraczaniem granicy. Jednak pociągi łączące Moskwę ze stacją Adler mogą korzystać również z innej trasy poprowadzonej eksterytorialnym korytarzem.

  

Mowa tutaj o odcinku między stacjami Kaнтemиpoвкa(Kantemirowka) po północnej stronie i Шeпtyxoвкa(Szeptuchowka). Na tym odcinku o długości około 70 km linia kolejowa przekracza granicę aż sześciokrotnie (różne mapy dają różne wyniki) a oprócz tego w znacznej części granica jest poprowadzona wzdłuż torów. Bez zagłębiania się we współczesną historię nie uda się wyjaśnić dlaczego akurat tak poprowadzono granicę ale bezsprzecznym faktem jest, że czy to podczas budowy linii w 1869 roku jeszcze za panowania Imperium Rosyjskiego czy to w późniejszym okresie ZSRR granice praktycznie nie istniały. Linia jest w pełni dwutorowa natomiast w 1962 roku została zelektryfikowana napięciem 25 kV 50 Hz AC. Sam odcinek przebiega przez raczej słabo zamieszkałe tereny, natomiast największą jest stacja Чертково(Czertkowo), która faktycznie leży na środku granicy aczkolwiek jest uznawana za terytorium rosyjskie i obsługuje miejscowość o tej samej nazwie mającą nieco ponad 11 tysięcy obywateli. Po drugiej stronie stacji znajduje się już Ukraina i zamieszkana przez około 5 tysięcy obywateli miejscowość Мілове(Milowe). Oczywiście jak w każdym sztucznie podzielonym miejscu również tutaj są częste napięcia, którym sprzyja raczej średnio wykonane odgrodzenie obu krajów. Podział samego miasta sugeruje, iż współczesna historia tego regionu jest dosyć burzliwa, bo pomijając ważną dla Rosji linię tranzytową region ten ma niskie znaczenie gospodarcze i przy woli z obu stron Rosja z Ukrainą mogłyby uzgodnić inny przebieg granicy. Zwłaszcza, że owa linia kolejowa nawet na terytorium Ukrainy jest w gestii kolei rosyjskich RŻD a dokładniej od północy do wjazdu do stacji Чертково(Czertkowo) jest to dyrekcja Юго-Восточная_железная_дорога(Jugo-Wostocznaja żeleznaja doroga – Południowo-Wschodnia droga żelazna) natomiast sama stacja i dalej na południe jest Северо-Кавказская_железная_дорога(Sewero-Kawkazskaja żeleznaja doroga – Północno Kaukaska droga żelazna). Pierwsza z wymienionych ma pod swoją kuratelą 4189 km linii kolejowych natomiast druga 6311,4 km.

  

Pomijając inne relacje według wyszukiwarki połączeń na stronie RŻD trasę Moskwa – Adler można przebyć trzema pociągami przejeżdżającymi przez wzmiankowany odcinek. Najszybszy pociąg łączący oba miasta numer 102M wyrusza ze stacji Moskwa Kazańska o godzinie 10:10 i przybywa do stacji Adler w następny dzień o godzinie 11:45. Czas podróży to 25 godzin i 35 minut a wspomniany odcinek pokonuje w okolicach godziny 22-23 w nocy. Drugi pociąg 104M wyrusza także z dworca kazańskiego lecz znacznie wcześniej o godzinie 08:20 a do celu dojeżdża w dniu następnym o godzinie 11:30 z czasem jazdy 27 godzin i 10 minut. Dłuższy czas jazdy wynika z większej liczby postojów, natomiast odcinek eksterytorialny pokonuje o godzinę wcześniej. Natomiast trzeci pociąg 075C wyrusza ze stacji Moskwa Pawelecka o godzinie 17:20 i do celu dociera dwa dni później o godzinie 07:24. Czas jazdy wynosi 38 godzin i 4 minuty i jest związany z dużą liczbą stacji pośrednich. Pociąg ten staje również na owej podzielonej stacji Чертково(Czertkowo), gdzie 'melduje się’ o godzinie 12:30 (w dzień po wyruszeniu z Moskwy) i odjeżdża 2 minuty później.

W wyniku takiego a nie innego poprowadzenia granic niegdyś jednolita linia została kilkakrotnie przecięta tą samą granicą stwarzając problem dla jednej strony oraz narzędzie wpływu dla drugiej. Jednak choć już od dłuższego czasu słychać, iż jest to problematyczne rozwiązanie, to jednak jego utrzymywanie jest tańsze niż budowa obejścia spornego odcinka. Takie sytuacje są typowe dla Europy, gdzie granice zmieniały się szybciej niż infrastruktura kolejowa, jednak dla dawnego ZSRR było to dosyć spore wyzwanie, z którym mimo wszystko udało się dojść do porozumienia.