RegioShuttle RS-1 dla ČD

Największą sensację podczas Czech Raildays 2011 wzbudziła prezentacja pierwszego składu RegioShuttle RS-1 wyprodukowanego dla ČD. W niniejszym artykule przedstawiamy nieco więcej szczegółów dotyczących tych pojazdów.

Spalinowe wagony motorowe typu RegioShuttle RS-1 istnieją w ofercie już bardzo długo i wszystko wskazuje, że jeszcze będą w produkcji. Jednak pomimo częstych wzmianek o tych pojazdach, tak naprawdę nigdy nie zostały one szerzej opisane na łamach inforail.pl, co też 'nadrabiamy’ w niniejszym artykule przy sposobności prezentacji pierwszego wagonu tego typu dla kolei czeskich ČD. Prace konstrukcyjne nad pojazdami tego typu zainicjowano na początku lat 90. XX wieku jeszcze przez firmę ABB Henschel Waggon Union, które zleciło opracowanie pudła czeskiemu ośrodkowi badawczemu VÚKV (odpowiednik polskiego Instytutu Kolejnictwa). Jednak zanim ukończono prace konstrukcyjne firma została przejęta przez AD Tranz i to właśnie z logo tego producenta wyjechały w 1996 roku pierwsze pojazdy RegioShuttle RS-1, które zostały wyprodukowane jeszcze w zakładzie Waggon Union w Berlińskiej dzielnicy Tegel, jednak produkcja szybko została przeniesiona do nowych zakładów AD Tranz w pod berlińskim mieście Hennigsdorf. Produkcja tych pojazdów postępowała, jednak w maju 2001 roku koncern AD Tranz został przejęty przez Bombardier. Ponieważ to przejęcie mogło zachwiać równowagę konkurencyjną na rynku taboru, więc jednym z warunków dopuszczających tą fuzję była sprzedaż większej części zakładów w Hennigsdorf, wraz z prawami do produkcji pojazdów RS-1. Z możliwości zakupu zakładu skorzystało Stadler Rail, które stworzyło jedną z najbardziej dynamicznych swoich filii a mianowicie Stadler Pankow, gdzie kontynuowano produkcję pojazdów RegioShuttle RS-1. Jeszcze do niedawna pojazdy tego typu były dostarczane wyłącznie do niemieckich odbiorców w głównej mierze prywatnych przewoźników, choć dużą partię tych składów zamówiły również koleje niemieckie DB. Tak było do czasu kontraktu z ČD o którym szerzej napiszemy w dalszej części artykułu. Oczywiście w trakcie produkcji wprowadzano różne modyfikacje, jednak ogólna koncepcja pojazdu pozostała niezmieniona. W przeciągu lat zamówienia na RS-1 sięgnęły liczby 495 pojazdów, z czego większość została już dostarczona. Warto również zaznaczyć, że RS-1 powstaje wyłącznie w wariancie jednowagonowym, natomiast bliźniacze pojazdy dwu i trójczłonowe produkuje Bombardier pod nazwą Itino. Pojazdy te produkowane od 2002 roku znalazły jednego odbiorcę na ternie Niemiec (DB), jednak największą popularność zyskały w Szwecji.

  

Koleje czeskie ČD zawarły ze Stadler Pankow w dniu 20 kwietnia 2010 roku kontrakt na dostawę 33 wagonów motorowych typu RS-1, z czego 16 składów ma kursować w okolicach Liberca, natomiast pozostałe 17 w okolicach Jihlavy. Ponieważ okolice Liberca obfitują w szlaki o górskich parametrach a zwłaszcza szlak Tanvald – Harrachow jest najbardziej stromy w Czechach, więc pojazdy dla tego regionu zostały specjalnie dostosowane, gdzie zmiany dotyczą głównie zastosowania przekładni o krótszych przełożeniach dających większą moc kosztem niższej prędkości maksymalnej. Ostrożne podejście ČD do tej linii jest uzasadnione, ponieważ linia ta od lat wymagała stosowania specjalnie dostosowanych pojazdów spalinowych, natomiast specjalnie dla tej linii zbudowane pojazdy Regionova Trio okazały się porażką, ponieważ skład nie był w stanie pokonać założonej trasy. Co ciekawe bez żadnych problemów i modyfikacji na tej trasie są eksploatowane pojazdy z Pesy, które z niektórymi pociągami docierały z Polski. Jednak należy zauważyć, że dotyczyło to jedynie pojazdów dwuczłonowych o odpowiedniej mocy i napędzie na 4 z 6 osi w składzie. Biorąc to pod uwagę można uznać, że RS-1 pokona tą linię bez większych przeszkód. To właśnie w takiej 'wolniejszej’ wersji został zaprezentowany pierwszy RS-1 w barwach ČD, który nosi oznaczenie 840. Kolejne 17 pojazdów dla regionu Jihlavy zostanie dostarczonych w standardowym wykonaniu z prędkością maksymalną 120 km/h, które zostaną oznaczone serią 841. Jednak będąc jeszcze w strefie przetargów warto zaznaczyć, że ČD jest bliskie finalizacji jeszcze jednego postępowania na 9 jednoczłonowych wagonów motorowych, w którym wyłoniono ponownie ofertę Stadler Pankow i będą to kolejne pojazdy serii 841.

  

Ogólnie konstrukcja RS-1 jest ciekawa i dla większości owa indywidualność dotyczy w głównej mierze nietypowych okien o kształcie trapezu. Ogólnie wygląda to ciekawie a stosunkowo cienkie słupki dają dosyć dobrą widoczność na zewnątrz, więc w porównaniu z innych 'ciemnymi’ SZT można dać RS-1 duży plus. Jednak innowacyjność tej konstrukcji nie kończy się na nietypowym kształcie okien. Bardzo interesujące rozwiązania zastosowano w układzie napędowym, gdzie pojazd posiada po dwa silniki spalinowe (MAN lub Iveco) zabudowane pod kabinami maszynisty, które za pomocą przekładni hydromechanicznych Voith przenoszą napęd na obie osie wózka. W efekcie tego pojazd ma wszystkie osie napędne a dzięki łącznej mocy 530 kW wagon daje bardzo dobre parametry trakcyjne zbliżone do pociągów elektrycznych. Wystarczy jedna przejażdżka tym pojazdem po niemieckich trasach aby docenić nie tylko przyspieszenie ale również prędkość maksymalną oferowaną przez ten pojazd. Z racji zabudowy silników na zwisach końcowych przestrzeń między wózkami została uwolniona, co umożliwiło zabudowę między nimi części niskopodłogowej o wysokości 600 mm nad główką szyny, natomiast nad wózkami podłoga wznosi się do 1000 mm nad główką szyny. Niska podłoga stanowi 65 % długości składu i na jej przestrzeni znajdują się oba przedsionki wejściowe, przedział WC przystosowany do osób niepełnosprawnych jak również przestrzeń wielofunkcyjna. Z racji założenia dużej przestrzeni dla osób niepełnosprawnych, wózków i rowerów w wagonie znajduje się stosunkowo mało stałych miejsc siedzących oraz duża miejsc rozkładanych. Więcej szczegółów można zauważyć na zamieszczonym poniżej schemacie wnętrza oraz w tabeli zawierającej podstawowe dane techniczne. W celach porównawczych w tabeli przedstawiono również podstawowe dane techniczne dwuczłonowego składu Regionova (niska podłoga na wysokości 570 mm nad główką szyny, wysoka 1140 mm), których ČD odbierze łącznie 137 a dodatkowe 26 powstało w wariancie trójwagonowym (Regionova Trio). Cena jednego składu serii 841 ma wynieść 51,76 miliona koron czeskich, pojazdu serii 840 – 56,25 miliona koron czeskich, natomiast jedna Regionova (cena z ostatniego kontraktu) kosztuje 34,5 miliona koron czeskich. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że zmodernizowany skład ma połowiczną żywotność nowego, to widać bardzo wyraźnie, że zakup nowego pojazdu jest w dłuższej perspektywie bardziej efektywny od modernizacji.

Podstawowe dane techniczneRS-1 w porównaniu ze składami Regionova

 

Seria	840	841	814+914
Długość całkowita (m)	25,5	25,5	28,44
Szerokość (m)	2,9	2,9	3,073
Maksymalna wysokość (m)	4,041	4,041	3,42
Rozstaw szyn (mm)	1 435	1 435	1 435
Układ osi	B’B’	B’B’	A’1’+1’1′
Typ silnika	2 x Iveco Cursor 8	2 x Iveco Cursor 8	Tedom M 1,2C ML 640 SE lub Tedom TD 242 RH TA25
Moc (kW)	2 ×265	2 ×265	242
Przekładnia	hydromechaniczna	hydromechaniczna	hydromechaniczna
Typ przekładni	Voith DIWA D 864.5	Voith DIWA D 864.3E	Voith Diwa 864.3E
Prędkość maksymalna (km/h)	100	120	80
Masa własna (t)	43	43	39,6
Liczba stałych miejsc siedzących	51	51	75
Liczba rozkładanych siedzisk	20	20	9
Liczba miejsc stojących	97	97	105

 

Składy RS-1 przyniosły wiele nowego na kolejach w Czechach. Był to pierwszy przetarg w którym wygrał pojazd nieprodukowany w tym kraju i dodatkowo producenta nie mającego żadnych konotacji z Czechami. Mówiąc innymi słowy był to pierwszy w pełni otwarty przetarg w historii ČD i dzięki temu uzyskano nowoczesny pojazd w atrakcyjnej cenie. Dodatkowo na jego dostawę nie trzeba było czekać latami jak to ma obecnie miejsce w przemyśle czeskim, dzięki czemu już w rok od podpisania kontraktu pierwszy pojazd został dostarczony i patrząc na zainteresowanie zwiedzających podczas targów, jak również medialny szum można uznać, że wagony te mają szansę przynieść dosyć dużą zmianę w jakości podróżowania w niektórych regionach Czech.