Raport ZDG TOR o sytuacji ekonomicznej spółek grupy PKP

W najnowszym wydaniu zamieściliśmy stanowisko Zarządu PKP SA dotyczące ,,Opinii na temat aktualnej sytuacji ekonomicznej w spółkach Grupy PKP i wpływu tej sytuacji na otoczenie rynkowe’’, wykonanej na prośbę Przewodniczącego Sejmowej Komisji Infrastruktury przez ZDG TOR. Wychodząc z założenia, iż prawda zawsze leży gdzieś pośrodku, oraz chcąc zachować obiektywność prezentujemy streszczenie wyżej wymienionego Raportu.

Problem zadłużenia PKP S.A.
•Obecna, trudna sytuacja finansowa w Grupie PKP oraz przekazanej samorządom spółce PKP Przewozy Regionalne omówiona bliżej w dalszej części, spowodowana jest głównie wieloletnim odraczaniem decyzji restrukturyzacyjnych oraz dodatkowo – pojawieniem się ogólnoświatowego kryzysu finansowego.
•W kwietniu 2007 roku została przyjęta przez Rząd „Strategia dla transportu kolejowego”opracowana przez Ministerstwo Infrastruktury. Obecnie dobiega końca drugi rok realizacji tejże strategii przez PKP S.A. oraz instytucje państwowe związane z koleją.
•Z przeprowadzonej analizy wynika, iż Grupa PKP w niewielkim stopniu realizuje założenia Strategii dla transportu kolejowego z kwietnia 2007 roku.
•Następuje spadek przewozów towarowych oraz zwiększają się koszty wykonywania pasażerskich przewozów regionalnych, co powoduje, iż samorządy województw nie dysponują kwotami wystarczającymi na ich sfinansowanie.
•Konsekwencją są opóźnienia w płatnościach za korzystanie z infrastruktury kolejowej, zarówno ze strony PKP Cargo jak i PKP Przewozy Regionalne.
•„Strategia dla Transportu Kolejowego do roku 2013”bardzo zasadniczo traktuje problem zadłużenia i wskazuje dwa podstawowe źródła pozyskania przez PKP S.A. środków na jego spłatę: prywatyzację i zagospodarowanie nieruchomości. W roku 2009 wymagalne stają się zobowiązania w wysokości1,5 mld zł (kredyt, obligacje pierwszej emisji, odsetki), zaś w latach 2010-11–w wysokości minimum 2,7 mld.
•W związku z trudnościami w realizacji planów prywatyzacyjnych i planów zagospodarowania nieruchomości, w 2009 r. PKP S.A. będzie miało problemy z obsługą zadłużenia w kwocie ok. 650-900 mln zł, zaś w latach 2010-2011z kwotą 1-1,5 mld zł
•Strategia zakładała podjęcie działań prywatyzacyjnych w dwóch spółkach przewozowych: PKP IC oraz PKP Cargo.
•Obecnie należy stwierdzić, iż PKP S.A. ciągle nie ma precyzyjnych planów prywatyzacji spółek z Grupy. Nie określono harmonogramu prywatyzacji, sposobu, nie zbadano dobrych i złych stron prywatyzacji poszczególnych podmiotów. W związku z tym, jako niemożliwe do osiągnięcia należy uznać przychody: o 400 mln ze sprzedaży akcji PKP IC w 2009 r. o 800 mln z debiutu giełdowego PKP Cargo w 2010 r.
•Ogromne opóźnienia w realizacji planów inwestycyjnych bądź zupełny brak ich realizacji, związane z zapaścią na rynku nieruchomości, powodują, iż w niewielkim stopniu mogą być w dotychczasowej formie realizowane zakładane na lata 2009-2011 wpływy z nieruchomości strategicznych.
•Problem historycznych zatorów płatniczych został rozwiązany głównie dzięki realizacji założonego w Strategii dofinansowania spółki PKP Przewozy Regionalne z Funduszu Kolejowego. Niestety, już wyraźnie widać, iż kolejne przekształcenia tejże spółki prowadzą do pojawienia się nowych zatorów płatniczych, które mogą mieć bardzo negatywny wpływ na działanie PKP PLK. Również raptownie pogarszająca się sytuacja ekonomiczna PKP Cargo może spowodować nowe zatory.
•Analiza wyników finansowych spółek Grupy PKP i ich porównanie z wynikami założonymi w strategii wskazuje na znaczny spadek efektywności gospodarowania w spółkach. Sytuację tę jeszcze dodatkowo pogarsza od połowy trzeciego kwartału 2008 kryzys gospodarczy, którego skutki najbardziej dotknęły przewoźników towarowych.

PKP PLK
•Spółce PKP PLK grozi zmniejszenie planowanych wpływów od przewoźników z tytułu opłat za korzystanie z infrastruktury kolejowej oraz wydłużenie terminów płacenia należności przez PKP CARGO i PKP Przewozy Regionalne. PKP PLK musi się liczyć z tegorocznym spadkiem przychodów, w związku ze zmniejszaniem pracy przewozowej PKP Cargo, nawet o 500 mln zł.
•W związku z powyższym mogą nastąpić poważne ograniczenia w nakładach na inwestycje w infrastrukturę kolejową jak również problem płynności na bieżącą działalność.
•Przy braku możliwości zapewnienia odpowiednich środków na utrzymanie sieci kolejowej zarządzanej przez PKP PLK, postawić trzeba będzie pytanie o celowość zachowania obecnej długości linii kolejowych.

PKP Cargo
•Sytuacja państwowego przewoźnika towarowego pogarsza się tak szybko, że najpóźniej w połowie roku może nastąpić utrata płynności finansowej. Aby utrzymać płynność finansową niezbędne jest natychmiastowe ograniczenie kosztów operacyjnych o ok. 600 mln zł w skali roku.

PKP Intercity
•Wynik finansowy PKP IC za rok 2008 wykazuje stratę, co jest niekorzystne z perspektywy planu wprowadzenia spółki na giełdę.
•Drugim niekorzystnym zdarzeniem z punktu widzenia debiutu giełdowego PKP IC było przeniesienie przewozów międzywojewódzkich z PKP Przewozy Regionalne do PKP IC. Docelowo przejęcie to pociągnie za sobą konieczność modernizacji ok. 1900 wagonów, z których aż 700 wymaga natychmiastowych napraw okresowych. Nakłady na taki program modernizacji taboru przekraczają obecne możliwości finansowe spółki. Przy wycenie metodą zdyskontowanych przepływów netto, często stosowanej przez inwestorów, znacznie obniży się wartość spółki z tego powodu.

PKP Przewozy Regionalne
•Przeprowadzone w 2008 roku przekształcenia organizacyjne w PKP PR, przed przekazaniem udziałów samorządom, spowodują w przyszłości konieczność dofinansowania przewozów regionalnych na znacznie wyższym poziomie niż miałoby to miejsce bez tychże przekształceń. Odpowiedzialność za to dofinansowanie została, co prawda, w całości przeniesiona na budżety województw, ale z drugiej strony potrzebne będzie zaangażowanie środków publicznych na wyższym poziomie, niż w latach ubiegłych.
•Spółka PKP Przewozy Regionalne już obecnie ma bardzo poważne problemy płatnicze. Środki finansowe zaplanowane w ramach funduszu kolejowego na zakup, modernizację i naprawy pojazdów kolejowych, przewidziane do wydatkowania przez organizatorów przewozów regionalnych praktycznie nie poprawiają tej sytuacji w zasadniczy sposób.
•Obecne tempo zaawansowania prac nad nowymi projektami taborowymi w spółce PKP Przewozy Regionalne, która powinna być kluczowym beneficjentem tych środków, stawia pod znakiem zapytania realność przyjętych założeń wykorzystania środków pomocowych na inwestycje w pasażerskim taborze kolejowym.

Zaplecze infrastruktury i taboru
•Skutkiem przyjętej przez spółkę PKP Cargo praktyki kierowania napraw okresowych taboru do własnych jednostek naprawczo – remontowych oraz praktycznie całkowitym wstrzymaniem zleceń przez PKP Przewozy Regionalne, z dnia na dzień zakłady naprawcze taboru kolejowego stanęły w sytuacji zmniejszenia zamówień o ponad 50 proc. Na chwilę obecną występuje zagrożenie zwolnienia połowy z 18 tys. zatrudnionych w zakładach taborowych.
•Znaczna część z tych firm należy do największych pracodawców w swoich regionach, tak więc ich kłopoty mogą spowodować bardzo duże wzrosty wskaźników bezrobocia w poszczególnych częściach kraju.
•Zahamowanie procesu wymiany oraz modernizacji taboru, podobnie jak spowolnienie modernizacji infrastruktury, odbije się negatywnie na realizacji polityki transportowej państwa.
•Spowolnienie i ograniczenie zakresu inwestycji, nie tylko pogorszy konkurencyjność transportu kolejowego, wydłuży okres co najmniej przywrócenia parametrów technicznych linii kolejowych, ale i pogorszy sytuację finansową przedsiębiorstw działających w tym obszarze.

Wnioski do realizacji
•Ze względu na brak szansy realizacji aktualnie obowiązującej „Strategii dla transportu kolejowego”należy dokonać jej poważnej zmiany.
•W związku z cięgle nieopanowaną trudną sytuacją finansową w Grupie PKP, należy naszym zdaniem przeanalizować i zweryfikować model zarządzania i nadzoru właścicielskiego nad PKP S.A.
•Planowane duże zwolnienia w PKP Cargo będą konsumowały znaczne środki finansowe. Należy rozważyć notyfikację pomocy publicznej dla PKP Cargo, przeznaczonej na redukcję zatrudnienia, ograniczenie działalności i wzmocnienie inwestycji.
•W związku z tworzeniem przez zarządy województw modelu zarządzania
spółką PKP Przewozy Regionalne, a także biorąc pod uwagę zwiększenie potrzeb inwestycyjnych w PKP IC w związku z przejęciem połączeń międzywojewódzkich, należy rozpatrzyć sposoby wsparcia Państwa dla realizacji inwestycji taborowych, zwłaszcza zakładanych w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko.