Polskie szynobusy spalinowe – podsumowanie roku 2005

Po polskich szlakach kolejowych kursuje coraz więcej szynobusów. Są one przeważnie własnością poszczególnych Urzędów Wojewódzkich, które przekazują je w użytkowanie spółce PKP Przewozy Regionalne. Poniżej chcielibyśmy zaprezentować pokrótce pojazdy, które zostały zakupione w roku 2005, pomijając jednak używane, niemieckie szynobusy, o których pisaliśmy w ubiegłym miesiącu.

 

 

 

Trzy dni przed Sylwestrem`2004 pracę na opolskich torach rozpoczął autobus szynowy SA109 –008. Kursuje on na takich trasach jak Nysa –Kędzierzyn, Kędzierzyn –Kamieniec, Kamieniec –Nysa, Opole –Nysa czy Opole –Kluczbork. W 2005 roku takie szynobusy zakupiły również władze województw małopolskiego (SA109 –009) oraz podkarpackiego (SA109 –010). Krakowski autobus szynowy kursuje na trasie Nowy Sącz –Chabówka, rzeszowski natomiast na liniach Tarnobrzeg – Dębica, Horyniec –Jarosław. Pojazdy różnią się między sobą w zasadzie jedynie malowaniem. SA109 –008 jest żółto –niebieski, SA109 –009 pomalowany został tak jak wszystkie małopolskie szynobusy, a więc na biało –żółto –czerwono, SA109 –010 natomiast na żółto –czerwono –żółto.

 

Dane techniczne

 

Szynobusy 212M –PKP SA109 produkowane były przez firmę Kolzam z Raciborza. To pojazdy dwuczłonowe, przystosowane do dwukierunkowej jazdy, również w trakcji ukrotnionej.

 

Szerokość – 2910 mm

Długość –26810 mm

Wysokość –3752 mm

Liczba miejsc –170

V max –120 km/h

Silniki –2 RABA D10;moc 190 kW –każdy

Hamulce –tarczowe

Zapas paliwa –2 x 500 l

Masa –45 t

 

SA103 

 

W dniu 6 czerwca 2005 roku bydgoska fabryka PESA przekazała władzom województwa podkarpackiego dwa pierwsze szynobusy SA103 –001 i 002 (214Ma). W uroczystości tej wzięli udział m.in. Marszałek Województwa, Prezes PKP PR i wielu innych gości. Świadczy to o tym, iż przybycie nowych pojazdów było ważnym wydarzeniem w kolejowym życiu regionu rzeszowskiego. Nowe pojazdy kursują na trasach Jasło –Rzeszów i Jasło –Zagórz.

Dwa kolejne pojazdy SA103 – 003 i 004 zostały przekazane Zarządowi Województwa Opolskiego w dniu 21 czerwca 2005 r. Po przybyciu do swojej macierzystej jednostki rozpoczęły one kursowanie na trasach do/z Nysy, Kamieńca i Kędzierzyna, zastępując składy wagonowe.

Również województwo lubelskie wzbogaciło się w 2005 roku o dwa szynobusy SA103 –005 i 007. Wożą one podróżnych, razem z zakupionymi wcześniej SA107 –001 i 002 oraz znacznie starszymi SN81, na trasie Lublin –Rzeczyca –Rozwadów.

W międzyczasie szynobus SA103 –006 powędrował na Pomorze, gdzie rozpoczął kursowanie na trasie Gdynia –Kościerzyna.

Wrzesień 2005 roku to czas dostaw SA103 dla województwa zachodniopomorskiego. Przekazanie nowych pojazdów odbyło się w Kołobrzegu, podobnie jak we wcześniejszych uroczystościach związanych z zakupem autobusów szynowych, także i tu pojawili się przedstawiciele władz samorządowych, producenta i PKP PR. Województwo Zachodniopomorskie zakupiło trzy szynobusy SA103 –008, 009 i 010. Kursują one m.in. na trasach Kołobrzeg –Goleniów –Szczecin i Darłowo –Sławno.

Ostatni wyprodukowany do tej pory pojazd SA103 – 011 został przekazany województwu pomorskiemu. Podobnie jak wcześniej zakupiony pojazd SA103 –006 kursuje on m.in. na trasie Gdynia –Kościerzyna.  

 

Dane techniczne

 

Producent – PESA Bydgoszcz S.A.

Długość –24500 mm

Masa własna/masa służbowa –43,5 t / 46 t

V max –120 km/h

Wyposażenie: monitoring wnętrza, tempomat, aluminiowe poszycie, poduszki pneumatyczne

 

Warto wspomnieć jeszcze o barwach szynobusów. Każde województwo ma bowiem własny schemat malowania, który wyróżnia poszczególne pojazdy. I tak:

Różne są także schematy malowania, szczegóły można zobaczyć na zamieszczonych w niniejszym tekście zdjęciach pojazdów.

 

 

Dwa dni przed końcem roku 2005 odbyło się przekazanie władzom województwa kujawsko –pomorskiego dwóch ostatnich z ośmiu zamówionych szynobusów SA106(214M) –012 i 013. Oprócz wspomnianych wyżej pojazdów po województwie tym jeżdżą jeszcze SA106 –001, 002, 004, 005, 006 i 010. Cztery kolejne tego typu autobusy szynowe przekazane zostały województwu warmińsko –mazurskiemu, jeden trafił na Dolny Śląsk. Kujawsko –pomorskie szynobusy pomalowane zostały na pomarańczowo –zielono. Produkcja tego typu pojazdów rozpoczęła się w roku 2001 –wówczas to na szlaku pojawił się pierwszy polski niskopodłogowy szynobus SA106 –001. Ich konstrukcja oparta jest parametrach technicznych wagonu typu 120A. Produkowane są, podobnie jak SA103, w bydgoskiej fabryce PESA.

 

Dane techniczne

 

Długość –24500 mm

Masa służbowa –42000 kg

Średnica kół –840 mm

Moc –500 kW

V max –120 km/h

Liczba miejsc siedzących –58

 

 

 

W 2005 roku na polskich szlakach kolejowych pojawiły się również trzy szynobusy SA 105 (213M), wyprodukowane przez ZNTK Poznań. SA105 –103 został zakupiony prze władze województwa podlaskiego i obecnie kursuje na trasie Siedlce –Hajnówka. Dwa kolejne pojazdy –104 i –105 przybyły na ziemię lubuską. Łącznie województwo to jest właścicielem czterech takich pojazdów, wcześniej zakupione zostały także szynobusy SA105 –101 i –102. Jeżdżą one na trasach Zbąszynek – Gorzów Wielkopolski / Czerwieńsk, Zielona Góra –Żagań. Bardzo prawdopodobne jest to, iż w najbliższym czasie pojawią się tu jeszcze takie dwa szynobusy. 

 

Dane techniczne

 

Długość –17720 mm

Szerokość –2900 mm

Wysokość –3800 mm

Rozstaw osi –9000 mm

Moc silnika –257 kW

Liczba miejsc –90

V max –100 km/h

 

 

 

Szynobusy SA108 to, najogólniej rzecz ujmując, dwuczłonowa odmiana opisanego powyżej pojazdu SA 105. W ostatnim czasie na zakup takich właśnie autobusów szynowych zdecydowały się województwa lubuskie (SA108 –006) i podlaskie (SA108 –007). Wszystkie cztery wcześniej wyprodukowane pojazdy SA108 (215M) zostały zakupione przez władze Wielkopolski.

 

Dane techniczne

 

Długość –34400 mm

Szerokość –2900 mm

Wysokość –3800 mm

Rozstaw osi –9000 mm

Moc silnika –2 x 257 kW

Liczba miejsc –195 w tym 94 siedzące

V max –100 km/h

 

 

 

W 2005 roku w zakładach PESA Bydgoszcz wyprodukowano jeden egzemplarz SA131 –001 (218M). Od grudnia kursuje on po niezelektryfikowanych trasach województwa pomorskiego takich jak Gdynia –Hel czy Gdynia –Kościerzyna. Jest to pojazd dwuczłonowy, mogący przewozić 118 pasażerów na miejscach siedzących. Nowy pojazd chwalą sobie przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego. Do jego zalet zaliczają chociażby:

– niższe koszty eksploatacji w porównaniu do pociągu klasycznego (lokomotywa + wagony);

– dostępność dla osób niepełnosprawnych;

– WC pracujące w obiegu zamkniętym;

– ekologiczny silnik;

– nowoczesne rozwiązania elektroniczne;

– monitoring przedziału pasażerskiego;

– system schładzania powietrza, zapewniający większy komfort podróżowania.

 

Oprócz opisanego wyżej autobusu szynowego SA131 bydgoska fabryka PESA wyprodukowała również dwa pojazdy SA132 (218Ma). Obie te konstrukcje nie różnią się od siebie w jakiś szczególny sposób. Pojazd SA132 –001 trafił do Wielkopolski, – 002 z kolei jeździł będzie po województwie dolnośląskim. Zanim jednak trafił do miejsca swojego przeznaczenia w dniach 17 –25 lutego brał udział w akcji promocyjnej fabryki PESA, pojawiając się m.in. w Krakowie, na Górnym Śląsku czy w Toruniu.

 

Dane techniczne SA131/SA132

 

Długość –41700 mm

Szerokość –2890 mm

Wysokość –4135 mm

Masa służbowa –75 t / 77,5 t

Ilość miejsc –170, w tym 120 siedzących / 164, w tym 136 siedzących

Moc silników –500 kW / 700 kW

Pojazd dwuczłonowy, przystosowany do przewozu osób niepełnosprawnych

 

O autobusach szynowych pisaliśmy już wcześniej: http://infobus.com.pl/text.php?id=3445 . W ubiegłym miesiącu pojawiły się również artykuły na temat sprowadzonych z Niemiec pojazdów SA110/112, które jeżdżą po województwie zachodniopomorskim, jak również o zakupionych przez Koleje Mazowieckie szynobusach –VT627 i VT628. Jeżeli dodamy do tego cztery elektryczne autobusy szynowe EN81 otrzymamy pełne zestawienie pojazdów zakupionych przez poszczególne województwa w ostatnim czasie. Warto w tym miejscu przytoczyć definicję: „autobus szynowy, szynobus”(niem. Schienenbus, fr.motorrail, ang. railbus) –lekki wagon silnikowy lub zespół trakcyjny o napędzie spalinowym, służący do obsługi ruchu pasażerskiego na liniach o niewielkich potokach podróżnych. W porównaniu z tradycyjnym pociągiem (lokomotywa + 1-2 wagon(y)) o podobnej pojemności charakteryzuje się większymi przyśpieszeniami, mniejszym zużyciem paliwa i większymi prędkościami osiąganymi na tych samych –zwykle drugorzędnych –szlakach. Cechy te uzyskuje się odciążając konstrukcję w porównaniu z klasycznym taborem kolejowym: stosuje się szeroko elementy wykonane z tworzyw sztucznych i typowe podzespoły produkowane masowo w przemyśle samochodowym, rezygnuje się z typowych, masywnych urządzeń sprzęgowych (lub stosuje się sprzęgi i zderzaki o lżejszej konstrukcji).

Szynobus może być jedno-, dwu- lub wieloczłonowy, czasem o dającej się zmieniać ilości członów. W przypadku gdy szynobus posiada typowe sprzęgi i system hamulca powietrznego, może także ciągnąć pojedyncze wagony osobowe, bagażowe lub towarowe”(źródło: Wikipedia). Przyszłość polskiej kolei regionalnej należeć powinien do takich właśnie pojazdów. To właśnie one są jedynym ratunkiem dla linii zagrożonych likwidacją, takich, na których nie występują olbrzymie potoki pasażerskie. Ciesząc się tym, iż na polskich szlakach pojawia się coraz więcej autobusów szynowych oczekujmy na kolejne zamówienia urzędów marszałkowskich.