OLT Express – groźny konkurent dla kolei

Od 1 kwietnia 2012 roku rozpoczęła działalność nowa firma, będąca groźnym konkurentem kolei. Tego dnia OLT Express uruchomił sieć krajowych połączeń lotniczych. Dzięki szeroko prowadzonej akcji marketingowej, oferta szybko spotkała się z uznaniem klientów. Od połowy lutego do połowy kwietnia sprzedano 150 000 biletów, a w pierwszych tygodniach kwietnia przewieziono 12 600 pasażerów. Przedsiębiorstwo planuje do końca roku osiągnąć wielkość przewozów rzędu 1,3 mln pasażerów.

Ze względu na zbliżone relacje do obsługiwanych przez PKP Intercity, a także wysoką dostępność biletów podyktowaną relatywnie niskimi cenami, oferta OLT Express jest suplementarna do oferty kolei.

Na wstępie krótkiego omówienia wymagają kolejne etapy podróży samolotem. Na początku pasażer dokonuje zakupu biletu, co jest możliwe poprzez linię telefoniczną call center, bądź poprzez stronę internetową przewoźnika (http://www.oltexpress.com/). Następnie, pasażer przechodzi odprawę, którą może odbyć na lotnisku lub zrealizować on-line. W pierwszym wypadku należy stawić się w terminalu co najmniej 40 minut przed odlotem. Klient na podstawie biletu dopuszczany jest do strefy odlotów. W międzyczasie, przeprowadzana jest kontrola bezpieczeństwa, gdzie należy udostępnić do przeskanowania bagaż podręczny, a także zdjąć wszystkie metalowe przedmioty. W wypadku występowania większego bagażu, jest on przewożony jako rejestrowany. W kolejnym etapie pasażer oczekuje w strefie odlotów, gdzie powinien skierować się do odpowiedniej bramy (gate). Tam, na kilkanaście minut przed godziną odlotu, rozpoczyna się kontrola biletów i pasażer wchodzi na pokład, gdzie wita go obsługa, proponując odświeżające chusteczki. W samolocie jest przeprowadzona rutynowa prezentacja z bezpieczeństwa, w języku polskim i angielskim.

Procedury związane z odprawą są czynnikiem wydłużającym podróż samolotem w zestawieniu z podróżą koleją, gdzie oczekiwanie jest możliwe jedynie w kolejce do kasy biletowej, gdy pasażer nie korzysta z możliwości zakupu biletu on-line. Stąd też całkowity czas podróży samolotem jest z reguły dłuższy o godzinę niż sam czas lotu.

Należy nadmienić, iż na stronie internetowej OLT Express znajduje się obecnie informacja, iż odprawa on-line jest tymczasowo niemożliwa [dostęp: 2012-04-13 14:31]. Do trudności pierwszych dni funkcjonowania należy zaliczyć też fakt, iż połowa rejsów była opóźniona. W ciągu pierwszych 10 dni 29% rejsów było opóźnione o więcej niż 15 minut, a dalsze 21% o mniej niż 15. Przedsiębiorstwo tłumaczy to faktem, iż uruchomienie rejsów spowodowało duży wzrost operacji na większości lotnisk, wywołując zwiększone obciążenie obsługi oraz terminali.

OLT Express uruchomił połączenia na licznych trasach krajowych. Do obsługiwanych miast należą: Gdańsk, Katowice, Kraków, Łódź, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Warszawa, Wrocław. Loty są realizowane w relacjach przedstawionych w tabeli 1. Na dzień 13 kwietnia 2012 roku jest to 14 połączeń w dwóch kierunkach, zaś od maja planowane jest uruchomienie kolejnych rejsów. Zawieszone zostaną natomiast loty z Poznania do Wrocławia i z Wrocławia do Krakowa, co tłumaczone jest brakiem popytu na podróże lotnicze w tych relacjach.

Tab. 1. Relacje obsługiwane przez OLT Express

Uzupełnieniem tabeli 1 jest fakt, iż część lotów jest realizowana tylko w wybrane dni lub z pominięciem jednego lub dwóch dni weekendu. Tymczasem, w transporcie kolejowym pociągi z reguły kursują codziennie.

Dla porównania oferty PKP Intercity oraz OLT Express, w tabeli 2 zestawiono czasy i ceny podróży koleją i samolotem w pięciu relacjach. Tabela wymaga kilku objaśnień. Czas podróży samolotem w kolumnie drugiej obejmuje godzinę czasu na odprawę oraz czas przelotu. Czas podróży koleją pochodzi z internetowego rozkładu jazdy i przedstawia najkrótszy oraz najdłuższy czas przejazdy w poniedziałek 16 kwietnia 2012 roku. Cena biletu OLT zależy od dostępności biletów na dany lot, stąd przedstawiono pełen zakres cen na loty w dniu 16 kwietnia 2012 roku [dostęp: 2012-04-13 15:55]. Zakres ceny w kolumnie dotyczącej biletów PKP Intercity to cena na najtańszy pociąg w klasie drugiej i najdroższy w klasie pierwszej. W liczbie pociągów uwzględniano tylko połączenia bezpośrednie.

Tab. 2. Porównanie oferty PKP Intercity i OLT Express

* tylko bezpośrednie, z 1 przesiadką –co najmniej 14 połączeń

** tylko bezpośrednie, z 1 przesiadką –co najmniej 19 połączeń

*** tylko bezpośrednie, z 1 przesiadką –co najmniej 7 połączeń

Na wzajemnie suplementarnych połączeniach największymi różnicami charakteryzują się czasy podróży. Przy najdalszych relacjach, czas podróży z wykorzystaniem transportu lotniczego jest 4-krotnie krótszy. Stwarza to możliwość całodniowej wizyty w mieście w drugiej części Polski, co nie jest możliwe do zrealizowania z wykorzystaniem transportu kolejowego, ani też z wykorzystaniem transportu drogowego i prywatnego lub służbowego samochodu.

Porównanie ofert pod kątem ceny stwarza pewne komplikacje. Taryfa biletowa OLT Express ma charakter dynamiczny. Ceny ulegają zmianie w zależności od zapełnienia lotów, oscylując pomiędzy 99 zł a 249 zł. Szczególnie duży rozrzut występuje na najbardziej obleganych połączeniach. Bazując na obserwacji wyszukiwarki cenowej w piątek 13 kwietnia, można odnotować, iż bilety na piątkowy lot wieczorny o 19:00 z Warszawy do Gdańska są dostępne za 299 zł, na lot w tej samej relacji o 20:15 –za 249 zł, a na loty niedzielne –za 199 zł. Podobna różnorodność występuje w wypadku cen lotów w poniedziałek, gdzie w porze popołudniowej są dostępne bilety za 99 zł, natomiast w porze porannej i wieczornej –już tylko za odpowiednio 249 i 149 zł. Podobny system wyceny biletów stosuje nowy ubiegłoroczny gracz na rynku krajowych przewozów –Polskibus, wzorujący się zresztą na rozwiązaniach stosowanych w transporcie lotniczym.

Dodatkowo, w taryfie OLT Express dostępne są w szerokim zakresie zniżki. W okresie od kwietnia do końca maja przewidziano bilety za 50 zł dla studentów i seniorów. Podobnie, zniżki dotyczą też osób niepełnoletnich, grup dziecięcych i grup rodzinnych. Dla klientów wymagających zmiany terminu lotu dostępne są bilety w Taryfie Elastycznej i Taryfie Biznes, odpowiednio o 100 i 200 zł droższe.

Należy mieć na uwadze, iż loty krajowe realizował już wcześniej LOT, jednakże nie były one prowadzone w tak szerokiej skali, a ceny przelotów były wyższe. Przykładowo, na omawiany przypadek poniedziałku 16 kwietnia, w sobotę rano były dostępne bilety za 282,08 zł, w najniższej taryfie Economy Saver. W wypadku wybranego dnia stanowi to podobny poziom cenowy jak w wypadku OLT Express, jednakże na kolejne dni bilety w OLT dostępne były za znacznie niższe ceny, a w wypadku LOTu pozostawały na poziomie 282 zł.

Flota OLT Express to obecnie 10 statków powietrznych. Przewoźnik eksploatuje samoloty odrzutowe Airbus A320 (6 sztuk) oraz turbośmigłowe ATR-72 i ATR-42 (4 sztuki). Do czerwca flotę wzbogaci 6 dalszych airbusów i 6 ATR.

We wnętrzu Airbusa A320 siedzenia są rozmieszczone w układzie 3+3. Celem maksymalizacji liczby rzędów, odstęp pomiędzy fotelami jest bardzo niewielki, co może stwarzać dyskomfort dla pasażerów o dużym wzroście. W przedziałowych wagonach Intercity ilość miejsca na nogi jest wyraźnie większa. Istotnym jest też fakt, iż w pociągach możliwy jest przewóz dużej ilości bagażu, tymczasem w samolocie przewóz torby podróżnej od 8 do 16 kg wymaga dodatkowych czynności związanych z rejestracją i odbioru bagażu, a dodatkowo pasażer nie może mieć swojego bagażu w polu obserwacji wzrokowej. W wypadku porównania wnętrza kabiny samolotu odrzutowego i wnętrza starego wagonu, poziom hałasu we wnętrzu jest zbliżony. Wnętrze wagonów nowych jest zaś dużo cichsze. Najgorzej pod kątem hałasu wypadają kabiny samolotów turbośmigłowych ATR. Trudne do porównania są natomiast widoki z porównywanych środków transportu. W wypadku wylosowania miejsca przy małym oknie, przy względnie dobrej pogodzie, widoki z okna samolotu są nieporównywalne z czymkolwiek innym. W wagonach kolejowych okna są natomiast dużo większe, przez co wnętrze nie sprawia klaustrofobicznego wrażenia, a warunki do obserwacji otoczenia są dużo lepsze.

Ze względu na relatywnie niskie ceny, zniżki dla studentów i seniorów, atrakcyjny czas podróży oraz dużą liczbę lotów, OLT Express już na początku działalności stał się poważnym konkurentem dla kolei. Konkurencja z transportem lotniczym będzie wymagała od przewoźników kolejowych poprawy standardu wagonów, utrzymania niskiego poziomu cen oraz skrócenia czasu podróży. Pojawienie się OLT Express i Polskiegobusa postawiło przed koleją duże wyzwania, a umiejętność dostosowania się do nowych warunków zadecyduje o przyszłości dotychczas funkcjonujących przewoźników.