Nowe piętrowe zespoły trakcyjne dla BLS

Szwajcarska spółka kolejowa BLS w środę poinformowała o zamówieniu w Stadler Rail nowych piętrowych EZT, które będą obsługiwały S-Bahn Bern. Dzięki temu zakupowi spółka zastąpi znaczną część używanego obecnie taboru.

Spółka kolejowa Bern –Lötschberg – Simplon (BLS) została założona w 1906 roku i jest drugą największą normalnotorową spółką kolejową w Szwajcarii, zaraz po kolejach narodowych SBB-CFF-FFS. BLS jest bardzo popularne, ponieważ jest właścicielem i operatorem ważnej dwutorowej linii kolejowej z Bern przez Spiez, tunel Lötschberg do Birg, gdzie łączy się z torami SBB prowadzącymi przez tunel Simplon do Włoch. Bardzo widowiskowa trasa przyciągała szereg turystów oraz podróżujących do Włoch. W związku z tym trasa szybko została rozbudowana do dwutorowej oraz zelektryfikowana napięciem 15 kV 16,7 Hz. Znaczenie tej trasy była na tyle istotne, iż spółka BLS jako druga po SBB znalazła się na liście projektów nowych głębokich tuneli pod Alpami. Głęboki tunel pod Lötschberg został otwarty 15 czerwca 2007 roku. Inwestycja ta znacznie podniosła rangę spółki kolejowej BLS. Na tej głównej trasie spółka prowadzi przewozy pasażerskie jak i towarowe, natomiast mało znaną częścią działalności są pociągi S-Bahn w okolicach Berna. Właścicielem BLS jest w 55,8 % kanton Bern, w 21,7 % Konfederacja Szwajcarska, natomiast pozostałe 22,5 % należy do innych kantonów i osób prywatnych.

W latach 2004-2009 liczba pasażerów w S-Bahn Bern wzrosła o 43,5 %, natomiast do roku 2025 ma wzrosnąć o kolejne 60 %. Obecnie BLS nie jest przygotowana na sprostanie tak dużym przewozom, gdzie główną bolączką jest stary i mało pojemny eksploatowany tabor. W związku z tym spółka zdecydowała się na ogłoszenie największego w jej historii jednorazowego przetargu na zakup taboru. Postępowanie przetargowe zostało zainaugurowane 4 czerwca 2009 roku i obejmowało pojazdy elektryczne o dużej pojemności (piętrowe), z możliwością eksploatacji w trakcji ukrotnionej (jednak bez kompatybilności ze starszymi pojazdami) oraz wyposażone w wejścia w strefie niskiej podłogi w celu szybkiej wymiany pasażerów. Dodatkowo składy mają być wyposażone w udogodnienia dla osób niepełnosprawnych, rodziców z wózkami dziecięcymi jak również przystosowane do przewozu rowerów. Ostatecznie w dniu 25 marca 2010 roku wybrano ofertę złożoną przez Stadler Rail. Producent dostarczy 28 piętrowych EZT za łączną sumę 493,7 milionów franków szwajcarskich. Pociągi mają być dostarczane w latach 2012-2014.

 

Każdy zespół będzie miał po cztery wagony, z czego wagony skrajne będą jednocześnie sterownicze i silnikowe, natomiast wagony środkowe będą pozbawione napędu. Jeden EZT będzie miał 102 metry długości i zaoferuje 336 miejsc siedzących (z tego 62 w klasie pierwszej) oraz 110 stojących przy założeniu 3 osób na metr kwadratowy. Prędkość maksymalna pociągów to 160 km/h, moc 4 MW, masa składu 216 t, natomiast podczas jazdy hałas ma nie przekraczać wartości 68 dB (A). Pudła wagonów zostaną wykonane z aluminium. Pojazdy będą wykorzystywane na liniach S1 (Freiburg –Bern –Thun), S3 (Biel –Bern –Belp) oraz S6 (Schwarzenburg –Bern), gdzie pozwolą na zwiększenie pojemności składów o 30%. Wprowadzenie wagonów piętrowych będzie wymagało między innymi dostosowania tunelu Donnerbühl, przebudowę trasy Bern –Schwarzenburg oraz szereg prac dostosowawczych związanych z peronami, które wynikają z przekroczenia skrajni w dolnej jej części.

Zakup nowych zespołów jest również częścią długofalowego programu odnowy taboru spółki, która obecnie eksploatuje 130 składów pasażerskich siedmiu różnych typów. Zakup 28 nowych składów piętrowych ma zwiększyć ich liczbę do 133 przy jednoczesnym zmniejszeniu ilości typów do sześciu. Drugim etapem programu będzie rok 2019, kiedy BLS planuje zakupić 27 jednopokładowych EZT za 350 milionów franków szwajcarskich, co ponownie zwiększy liczbę składów do 149, przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby eksploatowanych typów do pięciu. Trzeci etap zaplanowany na rok 2025 zakłada zakup również 27 jednopokładowych składów za 350 milionów franków szwajcarskich. Tutaj ma nastąpić zmniejszenie liczby jednostek do 141 oraz zmniejszenie liczby eksploatowanych typów do czterech. Dokładny program z podziałem na poszczególne typy przedstawia poniższa tabela.

Plany taborowe BLS

Źródło: BLS

Pierwszy etap programu zakłada zakup 28 piętrowych EZT, które pozwolą na wycofanie z eksploatacji: 4 składów wagonowych złożonych z wagonów pierwszej generacji dostarczonych w roku 1957;8 EZT serii RBDe 566 z lat 1973-74;jak również 13 EZT serii RABe526 typu GTW wyprodukowanych w latach 2003-2004, które zostaną sprzedane do SBB. W ten sposób zostaną osiągnięte założenia planu mówiące o wzroście liczby składów o 3 przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby typów o 1. Patrząc na tabelę można zauważyć, iż po roku 2014 BLS będzie posiadało jeszcze dwa składy wagonowe pierwszej generacji, jednak według danych spółki będą one służyły jako tabor zapasowy.

Przedstawione w artykule plany odnowy taboru BLS mogą w swojej ostatecznej formie ulec zmianie wraz ze zmianą wykonywanej pracy przewozowej oraz wystąpieniem innych zjawisk jak chociażby uszkodzenia pojazdów wymagające ich wymiany. Patrząc na ten długofalowy plan można wysnuć dwa zasadnicze wnioski dla polskich przedsiębiorstw. Po pierwsze żadna z obecnych firm przewozowych nie ma długofalowych planów swojej działalności, tudzież nie istnieją szczegółowe plany odnowy taboru. Dodajmy plany, które pozwoliłyby określić ramy czasowe w których przestarzały tabor zostanie wymieniony. Drugim ważnym czynnikiem jest wiek eksploatowanego taboru. Jak nie trudno zauważyć dopiero w 2012 roku zostaną zastąpione wagony pasażerskie z roku 1957, które w 1992 roku przeszły ostatnią modernizację. Oznacza to przeszło 50 lat eksploatacji. W roku 2014 z torów znikną również składy wyprodukowane w latach 1973-74, kończąc 40 letni okres ich użytkowania. Do 2014 roku BLS rozstanie się również ze stosunkowo nowymi aczkolwiek nietypowymi EZT typu GTW. Pojazdy te zostaną sprzedane SBB, która wykorzysta je na mniej obciążonych liniach, podczas gdy BLS zastąpi je znacznie bardziej pojemnymi zespołami. Kiedy w Polsce program wymiany taboru będzie równie kompleksowy jak ten opracowany przez BLS pozostaje pytaniem retorycznym.