NIK: Zakup Pendolino nieuzasadniony ekonomicznie

NIK negatywnie oceniła zarówno organizację, jak ifunkcjonowanie Grupy PKP w latach 2010-2012 i pierwszym półroczu 2013. Jednym zzarzutów jest brak skoordynowanych działań przy zakupie Pendolino.

W ocenie NIK brak dostatecznego nadzoru nad działalnościąholdingu ze strony PKP S.A, doprowadził do wdrażania przez spółki Grupy PKPniespójnych przedsięwzięć gospodarczych związanych z zakupem składówzespolonych Pendolino. Pomimo przeprowadzenia przez PKP Intercity S.A.przetargu na dostawę pociągów dużych prędkości w 2008 r. i dokonania ich zakupuw 2011 r., PKP PLK S.A. i PKP Energetyka S.A. do połowy 2012 r. nieprzeprowadzały modernizacji linii kolejowych, umożliwiających wykorzystanieprędkości tych pociągów i nie realizowały zadań związanych z prowadzeniemstosownych modernizacji linii kolejowych, na wyznaczonych dla nich trasach.Ustalono również, że zarządca infrastruktury nie przewiduje dostosowania dotakich parametrów większości linii kolejowych. Stan ten uniemożliwia, w najbliższychlatach, poruszanie się składów zespolonych ?Pendolino? ze wskazaną wyżejprędkością, na większości odcinków linii kolejowych, po których mają kursowaćte pociągi.

Zakup Pendolinonieuzasadniony ekonomicznie

Ponadto sposób finansowania tej inwestycji wykluczawykorzystywanie pozyskanego taboru wyłącznie do celów biznesowych,umożliwiających pasażerom znaczne skrócenie czasu podróży. W tej sytuacji zakupskładów zespolonych Pendolino, których cena jest znacznie wyższa, od cenypociągów poruszających się z prędkością do 200 km/godz., w ocenie NajwyższejIzby Kontroli był nieuzasadniony ekonomicznie. Negatywnie na możliwośćefektywnego wykorzystywania pociągów Pendolino wpływa również wstrzymanie przezPKP PLK S.A. prac związanych z realizacją założeń rządowego ?Programu budowy iuruchomienia przewozów Kolejami Dużych Prędkości w Polsce? w tym budowy nowychlinii kolejowych, po których pociągi mogłyby kursować z prędkością przekraczającą200 km/godz.

Więcej szczegółów

Dokonany przez PKP Intercity S.A. zakup pociągów Pendolino, dlaktórych maksymalna prędkość eksploatacyjna wynosi od 220 do 250 km/godz., był wocenie NIK działaniem niecelowym i niegospodarnym. Ocena ta wynika z dokonaniazakupu pociągów o ww. parametrach, pomimo nieprzystosowania infrastrukturykolejowej – w przeważającej mierze – do uzyskiwania prędkości powyżej 200km/godz. Działania Zarządu Spółki, podejmowane w latach 2010 ? 2013 r., wzakresie wdrożenia do eksploatacji nowoczesnego taboru kolejowego, zdeterminowanebyły jednak przyjętymi w 2008 r. założeniami i wypracowaną na tej podstawieSpecyfikacją Istotnych Warunków Zamówienia oraz wynikami postępowania oudzielenie zamówienia publicznego120, co jednak doprowadziło do sytuacji, wktórej dokonano zakupu nieuzasadnionego ekonomicznie.

Zakupione przez PKP Intercity S.A. pociągi Pendolino, niebędą mogły w najbliższych latach wykorzystywać tych parametrów, z uwagi na stantechniczny linii kolejowych i możliwości ich modernizacji. Na powyższeograniczenie ma również wpływ wstrzymanie prac związanych z realizacją założeńrządowego ?Programu budowy i uruchomienia przewozów Kolejami Dużych Prędkości wPolsce? w tym budowy nowych linii kolejowych, po których pociągi mogłybykursować z prędkością przekraczającą 200 km/godz. Należy przy tym zaznaczyć, żezgodnie z założeniami, na większości tras kolejowych planowanych domodernizacji w ramach tego Programu, zakładana prędkość maksymalna, jaką mogłyuzyskiwać pociągi, nie przekraczała 200 km/godz. Program przewidywał prędkośćmaksymalną 250 km/godz. (a w dalszym etapie do 300 km/godz.) na CMK (GrodziskMazowiecki?Zawiercie), a na pozostałych trasach (Psary?Kraków, Warszaw?Gdynia,Poznań ?Szczecin, Warszawa?Białystok) do 200 km/godz. Ustalony w ramachniniejszej kontroli stan zaawansowania modernizacji linii kolejowych wskazujeprzy tym, że w latach 2014?2015 kursowanie pociągów Pendolino z prędkością do200 km/godz. możliwe będzie jedynie na odcinkach Centralnej MagistraliKolejowej. Projekt inwestycyjny polegający na zakupie pociągów Pendolino, jestrealizowany tym samym bez uzyskania gwarancji, że zakupiony tabor umożliwi znaczneskrócenie czasu podróży na planowanych trasach.

Na uwagę zasługuje, ponadto że ww. pociągi wytwarzane są weWłoszech, a udział strony polskiej w tym procesie ogranicza się do wykonywaniauzupełniających elementów122. Podkreślić również należy, że cena składówzespolonych Pendolino, z uwagi na posiadane parametry123, jest znacznie wyższa odceny pociągów, dla których maksymalna prędkość wynosi do 200 km/godz. Znaczniewyższe są również koszty ich serwisowania, które ponad 2 razy przekraczająkoszty serwisowania pociągów produkowanych w Polsce uzyskujących prędkości do190 km/godz.

Wg danych przyjętych przez PKP PLK S.A. w rozkładzie jazdy2014/1015, pociągi Pendolino miały kursować na 1403 km linii kolejowych, aprędkość 200 km/godz. uzyskiwać jedynie na ok. 7% planowanych trasprzejazdu124. Główną przyczyną braku możliwości uzyskiwania obecnie przezpociągi Pendolino prędkości przekraczającej 160 km/godz., jest niedostatecznewyposażenie sieci kolejowej w system zabezpieczenia ruchu pociągów ERTMS/ETCS,wymagany na liniach o takich prędkościach.

Wg danych przyjętych przez PKP PLK S.A. w rozkładzie jazdy2014/1015, pociągi Pendolino będą mogły uzyskiwać następujące maksymalneprędkości:

? na linii Warszawa?Kraków, o długości 297 km:

– do 200 km/godz. na 45 km, tj. na 15% długości trasy,

– do 160 km/godz. na 125 km, tj. 41,4% długości trasy,

– od 60 do 150 km/godz. na pozostałych odcinkach,

? na linii Warszawa?Katowice o długości 301 km:

– do 200 km/godz. na 99 km, tj. 33% długości trasy,

– do 160 km/godz. na 125 km, tj. 42% długości trasy,

– od 60 do 120 km/godz. na pozostałych odcinkach,

? na linii Warszawa?Gdynia prędkość 200 km/godz. nie będziemożliwa do osiągnięcia na żadnym odcinku (z powodu braku systemu zabezpieczeniaruchu pociągów ERTMS/ETCS).

Jedyną linią kolejową w Polsce, na której będzie istniałamożliwość jazdy pociągów z prędkością 200 km/godz., powinna być od 2018 r.linia CMK (Grodzisk Mazowiecki ? Zawiercie). W 2014 r. jedynie 90 km tej liniibyło jednak dostosowane do uzyskiwania prędkości 200 km/godz. Na pozostałychliniach kolejowych pociągi będą mogły kursować z prędkością maksymalną do 160km/godz., przy czym długość linii, na których Pendolino mogły uzyskiwać takieprędkości wynosiła ok. 460 km, co stanowiło ok. 52% tras wykorzystywanychfaktycznie przez te pociągi.

Przeprowadzona w ramach kontroli (przez udziale PKP PLK S.A.)symulacja czasów przejazdów pociągów pasażerskich na poniższych trasach125wykazała, że czas podróży:

? na linii Warszawa-Kraków, przy prędkości 160 km/godz. wynosiłby147 min i byłby dłuższy o 12 min niż czas przejazdu z prędkością 200 km/godz.,

? na linii Warszawa?Gliwice, przy prędkości 160 km/godz. wynosiłby182 min i byłby dłuższy o 27 min niż czas przejazdu z prędkością 200 km/godz.,

? na linii Warszawa?Wrocław, przy prędkości 160 km/godz. wynosiłby218 min i byłby dłuższy o 12 min niż czas przejazdu z prędkością 200 km/godz,

? na linii Warszawa?Gdynia, przy prędkości 160 km/godz. wynosiłby205 min i byłby dłuższy o 45 min niż czas przejazdu z prędkością 200 km/godz.

„