Największe miasta bez połączeń kolejowych

Obraz kolei w Polsce można pokazywać w różny sposób a jednym z nich może być ranking największych miast pozbawionych pasażerskich połączeń kolejowych. Niniejszy artykuł pokazuje niechlubną listę polskiej nieudolności kolejowej, gdyż większość ośrodków pozbawionych połączeń była na tyle silna, że mogła wygenerować odpowiednie potoki pasażerskie. Poniższa tabela zawiera listę 10 największych miasto, które są całkowicie pozbawione połączeń pasażerskich. Jeżeli do miasta dociera choć jeden regularny pociąg pasażerski (słusznie lub nie) zostaje ono uznane za obsługiwane tego typu transportem. Oczywiście po 10 miejscu znajdują się kolejne mniejsze miasta, jednak z racji obszerności zagadnienia ranking został ograniczony.

 

Bez wątpienia największym miastem w Polsce pozbawionym całkowicie pociągów pasażerskich jest górnicza miejscowość Jastrzębie Zdrój zlokalizowana w województwie śląskim. Miasto w 2009 roku liczyło nieco ponad 93 tysiące mieszkańców, choć w największym szczycie, w roku 1991 liczyło 104594 obywateli. Miasto jako stricte powiązane z górnictwem jest narażone na utratę mieszkańców, natomiast pozbawienie go szybkich i wydajnych połączeń kolejowych zniechęca lub wręcz uniemożliwia niektórym szukanie pracy w innych częściach regionu. Jednak mimo wszystko miasto utrzymuje stosunkowo wysoką populację, pomimo pesymistycznych prognoz według których obecnie miało liczyć około 50 tysięcy. Prognozy te się nie spełniły, choć powolny odpływ ludności sprawił, że brak kolei jawi się bardziej optymistycznie, ponieważ wszystkie miasta powyżej 100 tysięcy mieszkańców mają połączenia kolejowe. Jastrzębie Zdrój utraciło pociągi pasażerskie na skutek dwóch czynników. Pierwszym była dosyć rabunkowa działalność górnicza, która niestety przecięła tory kolejowe. W efekcie tego prędkość na znacznym odcinku spadała aż podjęto decyzję o czasowym wstrzymaniu ruchu. To wpisało się pięknie w politykę „wygaszania popytu”jaką reprezentowało ówczesne PKP. Uwolnione połączenie przejęły w bardzo małym stopniu przedsiębiorstwa autobusowe, natomiast w większości ludzie przesiedli się do własnych samochodów. Obecnie Jastrzębie to jedno z największych skupisk komisów samochodowych w regionie… .

Drugie na liście znalazło się kolejne śląskie miasto. Tym razem Siemianowice Śląskie, które już od wielu lat są pozbawione transportu kolejowego. Jednak tutaj bliskość Katowic oraz zrośnięcie się tych miast tak gospodarczo jak i komunikacyjnie sprawiło, że potoki pasażerskie są ukierunkowane w relacji północ –południe, podczas gdy kolej przecina miasto w układzie wschód –zachód. Jednak mimo tego uruchomienie pociągów na odcinku Bytom –Siemianowice –Sosnowiec, jako chociażby relacja Gliwice –Bytom –Sosnowiec miałoby duże szanse powodzenia.

Dopiero z trzecią pozycją opuszczamy Śląsk i docieramy do Zamościa w województwie lubelskim. Zamość został pozbawiony połączeń pasażerskich w zeszłym roku w skutek cięć w „nierentownych”pociągach, pomimo ich dużego obłożenia pasażerami. Niestety likwidacja tych relacji wyszła spółce PKP IC „bokiem”bowiem zainteresowanie autobusami komunikacji zastępczej było nikłe, a spółka utraciła dochody z biletów, których utraty nie zakładała. Przykład Zamościa jest podwójnie smutny, ponieważ o istnieniu tego miasta jak i całej linii Rejowiec –Zawada –Hrebenne zapomniały również Przewozy Regionalne… .

Na czwartym miejscu uplasowała się Łomża, która choć większa od Ostrołęki miała o tyle pecha, że znalazła się w województwie podlaskim i choć województwo posiada naddatek SZT, to jednak nie zdecydowało się na reaktywację połączenia Białystok –Łomża, wobec czego rozważanie połączenia międzywojewódzkiego do Ostrołęki jest równie abstrakcyjne.

Piątą pozycję zajął Bełchatów, czyli miasto słynące z odkrywkowych kopalń węgla brunatnego oraz opalanych tym surowcem elektrowni. W zasadzie już od wielu lat miasto jest czarną plamą komunikacyjną województwa łódzkiego i choć od wielu lat rozważano budowę linii kolejowych CMK –Bełchatów –Kępno oraz Radomsko –Bełchatów –Łódź, praktycznie żadnej z tych inwestycji nie zrealizowano. Bełchatów z Piotrkowem Trybunalskim łączy obecnie linia kolejowa wykorzystywana w ruchu towarowym, jednak bez połączeń pasażerskich.

Z szóstą pozycją przenosimy się do województwa podkarpackiego, gdzie na liście znalazło się miasto Mielec. Jeszcze do niedawna nie do pomyślenia było aby trasa Dębica –Tarnobrzeg została pozbawiona całkowicie pociągów pasażerskich. Jednak tak się stało na skutek dwóch czynników. Pierwszym była likwidacja pociągów z Wrocławia do Zamościa, natomiast drugim rewitalizacja linii Rzeszów –Tarnobrzeg przez Kolbuszową w efekcie której pociągi między tymi miastami zostały skierowane właśnie tą trasą. Oto jak sukces odbudowy jednej linii przerodził się w degradację innej… .

W kolejnych dwóch pozycjach powracamy na obszar Śląska, gdzie jako siódme uplasowały się Piekary Śląskie, natomiast jako ósme Knurów. Piekary Śląskie to przykład porównywalny z Siemianowicami Śląskimi. Piekary otrzymały stację kolejową w okresie międzywojennym wraz z budową torów omijających znajdujący się wówczas w Niemczech Bytom. Jednak wraz ze zmianą granic po II Wojnie Światowej ten objazd przestał być zasadny, a pociągi wróciły na trasę przez Bytom. Obecnie istnieje szansa, że miasto zyska pasażerski przystanek wraz z budową linii kolejowej do Pyrzowic. Z kolei miasto Knurów ma historię zbliżoną do Jastrzębia Zdroju. Bowiem na likwidację pociągów złożył się fatalny stan infrastruktury torowej będącej częściowo efektem szkód górniczych, który determinował niską prędkość maksymalną. Drugim problemem było „wygaszanie popytu”oraz niewłaściwa oferta przewozowa. Tutaj choć tory istnieją i są wykorzystywane w ruchu towarowym, to jednak powrót pociągów pasażerskich jest w głównej mierze uwarunkowany koniecznością kompleksowej odbudowy zaniedbanych i wyeksploatowanych torów.

Na dziewiątej pozycji uplasowały się Police położone w zachodniopomorskim. Pomimo niedalekiej odległości od Szczecina oraz istnienia dwutorowej zelektryfikowanej trasy o stosunkowo dogodnym dla przewozów pasażerskich układzie linia jest wykorzystywana jedynie w przewozach towarowych. Niestety plany województwa nie przewidują reaktywacji przewozów pasażerskich na tej trasie.

Podobnie jak początek, tak i koniec dziesiątki największych miast polskich bez pasażerskiej komunikacji kolejowej zamyka przedstawiciel województwa śląskiego. Czeladź, miasto Zagłębia Dąbrowskiego nie miało szczęścia do tras kolejowych, które omijając go sprawiły, iż w pewnym okresie uchodziło za największe w regionie bez stacji kolejowej. Jednak od tego czasu trochę się pozmieniało i obecnie Czeladź jest dopiero 10 na liście. Dodatkowo przez miasto przechodzi obecnie kolej przemysłowa, a w pewnym okresie funkcjonował nawet dworzec. Jednak ponieważ rozwój miasta był prowadzony w osi północ –południe, więc przemysłowe linie zorientowane bardziej w układzie wschód –zachód dodatkowo omijające obszar zabudowany nijak nie nadają się do przewozów pasażerskich. Wobec tego jedyną szansą dla miasta na wydajny transport jest inwestowanie w budowę linii szybkiego tramwaju.