Modernizacje największych dworców kolejowych

Zrealizowane w ostatnim okresie modernizacje dworców kolejowych skłaniają do podsumowania i porównania inwestycji, dotyczących największych dworców kolejowych w miastach wojewódzkich.

W ostatnich miesiącach oddano do użytku następujące zmodernizowane dworce kolejowe:

W modernizacji są również dwa dalsze dworce:

 

Tabela 1. Modernizacje dużych dworców w Polsce.

 

 

Znaczna liczba projektów jak i ich duży zakres wynikają z konieczności nadrobienia wieloletnich zaległości w utrzymaniu infrastruktury dworcowej, konieczności dostosowania obiektów do współczesnych wymogów i potrzeby przystosowania do obsługi niepełnosprawnych podróżnych. Istotne znaczenie mają również nawiązanie współpracy PKP PLK z inwestorami zewnętrznymi oraz  znaczny zasób środków unijnych do wykorzystania w ramach bieżącego budżetu Unii Europejskiej. 5 spośród 7 największych modernizacji posiada znaczące dofinansowanie z funduszy Unii Europejskiej bądź jest realizowana wspólnie z inwestorem zewnętrznym, który w ramach inwestycji utworzy własny obiekt komercyjny, zintegrowany z dworcem.

W odnowie infrastruktury dworcowej daje się zauważyć trend do zachowania historycznej wartości architektonicznej budynków. Dworce takie jak Warszawa Centralna oraz Warszawa Wschodnia zmodernizowano zachowując ich oryginalną modernistyczną bryłę i odnawiając kluczowe elementy wystroju. Dworce w Gdyni i Wrocławiu odnowiono wraz z przywróceniem oryginalnego wyglądu, będącego świadectwem odmiennych epok i stylów architektonicznych. Podobny los czeka stary budynek dworca w Poznaniu, zaś żelbetowa, kielichowa konstrukcja modernistycznego dworca w Katowicach jest obecnie odtwarzana.

Część z modernizacji –w szczególności realizowanych z inwestorami zewnętrznymi –wiąże się z realizacją dodatkowych inwestycji okołodworcowych. Sytuacja taka ma miejsce w Katowicach, gdzie wraz z odbudowanym dworcem kolejowym powstanie dworzec autobusowy i centrum handlowe. Podobnie, w Poznaniu obok nowego obiektu zbudowany będzie dworzec autobusowy, centrum rozrywkowo-handlowe i parking wielopoziomowy.

Większość z obiektów przystosowano do obsługi niepełnosprawnych podróżnych. Wyjątek stanowi Dworzec Centralny, gdzie udostępnienie podróżnym nieużytkowanych od lat wind napotkało na problemy natury technicznej i biurokratycznej, przez co dostęp na perony dla niektórych grup podróżnych pozostaje utrudniony.

Wartość modernizacji samego budynku dworca oscyluje pomiędzy 40 a 60 mln zł. W wypadku dodatkowych inwestycji, np. rozbudowy obiektu o część handlową lub budowy podziemnego parkingu podziemnego, wartość wzrasta do kilkuset milionów złotych. Najbardziej kosztowny projekt dotyczy przebudowy dworca Łódź Fabryczna, który będzie obiektem podziemnym, z 4 peronami, projektowany jako przelotowy (początkowo będzie wyłącznie czołowy), umiejscowiony 16 metrów pod ziemią. Należy zwrócić uwagę na fakt, iż za równowartość budowy dworca możliwe byłoby zrealizowanie modernizacji dziesiątek innych dworców w całym kraju. Stacja Łódź Fabryczna planowana jest jako przystanek pośredni Kolei Dużych Prędkości, odsuniętych w realizacji na odległą przyszłość.

Wraz z modernizacjami, na dworce powróciła czystość i schludność. Nieświeże zapachy, wodne zacieki i wszechobecny brud przestaną być wizytówką polskich dworców, utrzymanych jeszcze kilka lat temu wielokrotnie gorzej nawet niż w państwach byłego Związku Radzieckiego. Aby ogromny wkład w odnowę infrastruktury nie został zaprzepaszczony, potrzebne będzie zapewnienie stabilnych środków finansowych na bieżące utrzymanie odnowionych obiektów. Przykład zmodernizowanego lubelskiego dworca, utrzymywanego po modernizacji w bardzo dobrej kondycji, pokazuje, iż jest to możliwe.