Lokomotywa Alstom Prima II

20 maja 2008 roku Alstom przedstawił założenia swojej nowej lokomotywy Prima drugiej generacji. Prima II znacznie różni się od swojej poprzedniczki nie tylko stylem wykonania ale również danymi technicznymi. W niniejszym artykule przybliżamy lokomotywę Prima II na tle wydarzeń historycznych.

W 1928 roku GEC Alsthom wyprodukowało pierwszą lokomotywę na napięcie 1,5 kV prądu stałego dla kolei francuskich SNCF. Następnym przełomowym był rok 1947, kiedy wyprodukowano pierwszą w pełni spawaną lokomotywę BB 8100. Jednak największy przełom nastał w latach 1950-tych. W roku 1954 lokomotywa CC 7121 ustanowiła światowy rekord prędkości osiągając 243 km/h pomiędzy Dijon, a Beaune. W 1955 roku powstała lokomotywa CC 7100 na napięcie 3 kV prądu stałego, która została przeznaczona dla rynków eksportowych do Maroka, Algierii oraz Hiszpanii. Natomiast w 1958 roku powstała lokomotywa BB 16501, która została wyposażona w dwa napięcia 25 kV 50Hz~ oraz 1,5 kV=. Lokomotywa ta była odpowiedzią na rozpoczęcie elektryfikacji dalszych szlaków napięciem 25kV 50 Hz~. W tym samym roku dostarczono do Chin pierwszą lokomotywę elektryczną związaną z programem „50Hz”. Rozwój lokomotyw trwał dalej i w 1964 roku pojawiła się CC 40100 mogąca pracować pod czterema napięciami sieci trakcyjnej (1,5 Kv oraz 3kV prądu stałego oraz 15kV 16,7 Hz oraz 25kV 50 Hz prądu przemiennego). Następnym przełomowym momentem był rok 1971, kiedy to wyprodukowano lokomotywę jednonapięciową BB 15000 wyposażoną w wydajne przekształtniki trakcyjne oparte na tyrystorach. W 1987 roku rozpoczęto produkcję dwunapięciowych lokomotyw BB 26000 wyposażonych w silniki synchroniczne. Natomiast 9 lat później wyprodukowano trójnapięciowe lokomotywy BB 3600 wyposażone w silniki asynchroniczne prądu przemiennego.

Rok 1997 przyniósł narodzenie pierwszej generacji lokomotyw serii Prima. Lokomotywy te były dostępne zarówno jako spalinowe jak i elektryczne, oraz z dowolną ilością napięć zasilania. Dzięki swojej wszechstronności koncern sprzedał przeszło 1750 lokomotyw Prima na całym świecie. Po wstępnych wizualizacjach pierwsza lokomotywa wyjechała w 1999 roku. Od 2000 roku produkowano lokomotywy spalinowe Prima, które trafiły między innymi do Syrii, Izraela, Sri Lanki oraz Iranu. Jednak największym jednorazowym odbiorcą są SNCF, które zamówiły 305 lokomotyw elektrycznych Prima, z czego 280 jest już dostarczonych. Dodatkowo w 2006 roku SNCF zamówiło także 400 lokomotyw spalinowych, które powstają w ramach konsorcjum Alstom –Siemens. Ostatnie zamówienie na lokomotywy Prima pierwszej generacji złożyło Veolia Cargo, które zamówiło 40 lokomotyw. Znaczącym odbiorcą lokomotyw Prima stały się także Chiny, które zamówiły 180 lokomotyw Co’Co’o mocy 9,6 MW z opcją na dodatkowe 500.  Lokomotywa Prima miała stanowić odpowiedź na wydzielenie przewoźników towarowych oraz pasażerskich, dzięki czemu odpadła konieczność budowy lokomotyw uniwersalnych na rzecz przeznaczonych dla konkretnych celów. Lokomotywy elektryczne cechowały się mocą 4,2 MW i pozwalały na osiągnięcie 200 km/h w wersji pasażerskiej oraz 140 km/h w wersji towarowej. Dzięki temu niższa moc była wystarczająca do zapewnienia odpowiedniego momentu pozwalającego ciągnąć ciężkie składy towarowe w wersji Cargo oraz rozpędzać się do dużych prędkości w wersji pasażerskiej. Cechą rozpoznawczą lokomotyw Prima stały się również zewnętrzne kształty, które wzbudzały wiele kontrowersji. Prima pierwszej generacji posiadała również nietypowe dla lokomotyw centralne umieszczone stanowisko maszynisty, co znacznie poprawia możliwość zastosowania lokomotyw w ruchu międzynarodowym, gdzie miesza się ruch lewostronny z prawostronnym.

Elektryczna Prima podstawowe dane techniczne

Ponieważ lokomotywa Prima pierwszej generacji jest już produkowana prawie 10 lat, więc nadeszła pora na unowocześnienie jej konstrukcji. Generalna zasada modułowości pozostaje niezmieniona, co pozwala na budowę lokomotyw o różnych parametrach od elektrycznych jednonapięciowych Bo’Bo’, poprzez lokomotywy wielonapięciowe po spalinowe Co’Co’. Według zapewnień producenta Prima II będzie jeszcze bardziej modułowa od swojej poprzedniczki pozwalając na jeszcze większą standaryzację. Z zewnątrz pojawił się nowy styl lokomotywy nawiązujący nieco detalami do AGV. Widać tutaj wyraźny wpływ w dążeniu do uzyskania jednolitego wizerunku dla wszystkich pojazdów kolejowych Alstom. Nawet wybór srebrnego koloru ma nawiązywać do AGV. Alstom stwierdził, że Lokomotywy są nośnikiem marki przewoźnika, dlatego zdecydował się wykonać ściany boczne jako płaska powierzchnia pozwalająca na wprowadzenie dużego logo przewoźnika. Podczas projektowania lokomotywy zastosowano techniki komputerowe, co znacznie skróciło czas projektowania oraz pozwoliło osiągnąć dodatkowe cele jak chociażby powiększenie wnętrza kabiny maszynisty w stosunku do pierwszej generacji. Również w lokomotywie Prima II postanowiono zastosować praktyczne ustawienie pulpitu maszynisty na środku, co znacznie poprawia widoczność szlaku, zwłaszcza na trasach gdzie jest stosowany odmienny kierunek ruchu. Pulpit maszynisty został wykonany według standardów Europejskiego Stanowiska Maszynisty oraz z położeniem nacisku na maksymalizację ergonomii.  Bardzo ważną cechą jest także komfort pracy maszynisty, gdzie Prima pod tym względem oferuje możliwość zabudowy przedziału sypialnego oraz WC. Z bardziej tradycyjnych dodatków mamy klimatyzację, kran z wodą jak również kuchenka mikrofalowa. Wszystko to dla celów poprawy jakości pracy na maszynie, oczywiście wybór dodatków jest kwestią odbiorcy.

Podczas projektowania nowej lokomotywy bardzo ważne stały się względy bezpieczeństwa w czasie zderzeń, które obecnie wymagają normy europejskie. Zderzaki lokomotywy są w stanie zamortyzować uderzenie nawet z prędkością 65 km/h. Nowe lokomotywy to także benefity dla środowiska, ponieważ zostały one opracowane tak aby zmniejszały zużycie energii elektrycznej poprzez zastosowanie najnowszych przekształtników trakcyjnych w technologii IGBT. Duży nacisk położono także na redukcję natężenia emitowanego hałasu. Standardowym rozwiązaniem stosowanym przez koncern Alstom jest wysoki udział materiałów, które można ponownie przetworzyć. Prima II ma mieć ten wskaźnik na poziomie 95%. Dużą zmianą w gamie lokomotyw Prima jest wprowadzenie dużego zakresu mocy oferowanych lokomotyw. W podstawowym wariancie Bo’Bo’mamy do wyboru moc od 4 do 6,4 MW oraz prędkości od 120 do 200 km/h. Natomiast dla naprawdę ciężkich pociągów Alstom oferuje lokomotywy Co’Co’, mocy 9,6 MW oraz prędkości maksymalnej 120 km/h. Lokomotywy Prima drugiej generacji zostały zaprojektowane i będą produkowane w zakładzie we Francuskim Belfort specjalizującym się w produkcji lokomotyw. To właśnie tutaj powstawały i nadal powstają lokomotywy pierwszej generacji. Pierwsze zamówienie na lokomotywy Prima II złożyły koleje marokańskie ONCF, które już od wielu lat współpracują z koncernem Alstom. Zamówienie obejmuje 20 lokomotyw elektrycznych przeznaczonych do pociągów towarowych i pasażerskich, które mają wejść do ruchu w 2010 roku.

Prima II podstawowe dane techniczne

 

Jak więc widać Alstom ma bardzo duże doświadczenia w budowie lokomotyw, które odzwierciedlają nawet rekordy prędkości. Już od wielu lat Polska potrzebuje nowych lokomotyw, jednak nadal nie udaje się ich pozyskać. Już podczas prezentacji lokomotyw Prima pierwszej generacji pojawiały się sugestie o konieczności ich zakupu w Polsce. Jednak jak czas pokazał przez kolejne 10 lat nie zakupiono nic nowego. Natomiast w międzyczasie Alstom prezentuje już drugą generację lokomotyw, unowocześnionych i jeszcze bardziej potrzebnych. To wszystko utwierdza nas w przekonaniu, że stojąc w miejscu faktycznie idzie się do tyłu. Niestety Polska kolej stoi już od dłuższego czasu, a zachód odjeżdża coraz dalej, czego efektem jest prezentacja nowej platformy lokomotyw Prima II.