Łódź Fabryczna dworcem podziemnym?

Modernizacja linii kolejowej Warszawa –Łódź postępuje naprzód. Aby przedstawić postępujące prace PKP PLK postanowiło zorganizować w dniu 13 grudnia 2007 przejazd informacyjny, gdzie tradycyjnie nie zaproszono prasy. Szczęśliwie PKP PLK udostępniło w Internecie prezentację modernizacji tej wspomnianej linii, dzięki której możemy przybliżyć czytelnikom postęp prac i dalsze plany. Największe zaskoczenie budzi właśnie plan przebudowy dworca Łódź Fabryczna na podziemny.

Jak już wcześniej zostało wspomniane odbył się przejazd informacyjny, w którym uczestniczyli Minister Infrastruktury Cezary Grabarczyk, Podsekretarz Stanu ds. europejskich Barbara Kondrat, Podsekretarz Stanu ds. transportu kolejowego Mirosław Chaberek, Prezes Zarządu PKP S.A. Andrzej Wach, Prezes Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Krzysztof Celiński, Członkowie Zarządu Teresa Zwiernik i Agnieszka Safuta – Pawlak oraz przedstawiciele Wykonawców robót modernizacyjnych z: Konsorcjum ARCADIS Profil Sp. z o.o./Kolltech Inwestor Sp. z o.o., -Konsorcjum – Trakcja Polska-Konsorcjum PKP Energetyka (lider konsorcjum) oraz Bombardier Transportation (ZWUS) Polska Sp. z o.o. O „czwartej władzy”, czyli mediach tradycyjnie zapomniano. Organizatorzy wyszli zapewne z założenia, że społeczeństwa nie interesuje postęp prac. Później nie ma się co dziwić, że dziennikarze szukają dziury w całym, zamiast informować o zmianach. Cóż może doczekamy dnia, kiedy inwestycjom kolejowym w Polsce będzie towarzyszyła dyskusja społeczna i szerokie informowanie o zmianach opinii publicznej jak ma to miejsce na zachodzie. Natomiast obecnie pozostaje nam cieszyć się, że prezentacja z przejazdu została upubliczniona i możemy również prześledzić stan obecny i przyszły tej inwestycji.

Modernizacja linii kolejowej Warszawa –Łódź została podzielona na dwa etapy. Pierwszy zakłada modernizację odcinka Skierniewice –Łódź Widzew, natomiast drugi obejmuje odcinek Skierniewice –Warszawa oraz Łódź Widzew –Łódź Fabryczna. Realizacja pierwszego odcinka rozpoczęła się w 2004 roku i została ujęta w programie SPO-T na lata 2004 –2006. Oznacza to, że 75% funduszy na modernizację pochodzi ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz w 25% ze środków Budżetu Państwa. Łączny koszt inwestycji wynosi 905,1 mln zł. Umowę na dofinansowanie podpisano w dniu 30 sierpnia 2006 roku. Dzięki modernizacji ma zostać osiągnięta prędkość maksymalna dla pociągów pasażerskich 140-160km/h. Wymaga to modernizacji 62,8km linii kolejowej, gdzie znajduje się 142 km toru pojedynczego, 160 rozjazdów oraz 131 km sieci trakcyjnej. Dodatkowo powstały 2 nowe tunele dla pieszych, oraz zmodernizowano 4 mosty, 6 wiaduktów i 37 przejazdów kolejowych. Nowością są również obiekty infrastruktury ochrony środowiska, które powstały na długości 9,4km. Po zakończeniu tych prac najszybszy przejazd pociągu na tym odcinku ma wynosić około 32 minuty.

Etap pierwszy został podzielony na cztery kontrakty. Pierwszy to nadzór i zarządzanie w ramach projektu, który został przyznany w dniu 17 lipca 2006 konsorcjum firm ARCADIS Profil Sp. z o.o. / Koltech Inwestor Sp. z o.o. Kontrakt ten zakłada nadzór nad pracami projektowymi oraz budowlanymi. Pierwsze roboty rozpoczęły się w dniu 11 lipca 2006 roku na szlaku Rogów –Koluszki. Do chwili obecnej zrealizowano już 95,5% inwestycji w ramach pierwszego etapu. Drugi kontrakt dotyczył Zaprojektowania i wykonania przebudowy odcinka Skierniewice –Koluszki. Kontrakt ten został podpisany w dniu 19 kwietnia 2006 roku z „Konsorcjum –Trakcja Polska”. Na kontrakt ten składa się odcinek o długości 41,8km, gdzie znajdują się trzy stacje: Skierniewice, Płyćwia, Rogów, oraz sześć przystanków osobowych. W zakres prac dodatkowo wchodzą 3 podstacje trakcyjne i 2 kabiny sekcyjne, 24 przejazdy kolejowe, 3 mosty i 6 wiaduktów. Dodatkowo jest jeszcze jedna kładka dla pieszych, 27 przepustów oraz przejście podziemne dla pieszych w miejscowości Rogów. Na chwilę obecną zrealizowano roboty torowe na długości 39,8 km linii dwutorowej, co stanowi około 95,2 % całego kontraktu. W trakcie realizacji pozostają jeszcze roboty torowe na: stacji Skierniewice, odcinku Skierniewice –Płyćwia i stacji Płyćwia.

Trzeci kontrakt dotyczy Zaprojektowania i wykonania przebudowy odcinka Łódź Widzew –Koluszki. Kontrakt na ten odcinek został podpisany w dniu 8 sierpnia 2006r. z konsorcjum pod przywództwem PKP Energetyka Sp. z o.o. Długość tego odcinka wynosi 21,024km i w jego ramach ma zostać zrealizowana modernizacja dwóch stacji: Koluszki, Gałkówek oraz czterech przystanków osobowych. Sieć trakcyjna na tym odcinku to jedna podstacja trakcyjna oraz jedna kabina sekcyjna. Oprócz tego modernizacji ma ulec 13 przejazdów kolejowych, 13 przepustów i jeden most. W obszarze kładek dla pieszych modernizacji mają ulec dwie, gdzie jedna na stacji Gałkówek ma zostać dostosowana do osób niepełnosprawnych z użyciem wind. Trzecia kładka znajdująca się na stacji Koluszki ma zostać zastąpiona nowym tunelem. Na chwilę obecną prace zakończono na długości 20,2 km, co stanowi 96,2% modernizacji w ramach tego kontraktu. Do zakończenia pozostały prace na stacjach Koluszki oraz Gałkówek.

Ostatni, czwarty kontrakt w ramach etapu pierwszego dotyczy zaprojektowania i wykonania instalacji systemu zabezpieczania, sterowania i kontroli ruchem na tym odcinku. Na trasie ma zostać zainstalowany elektroniczny system sterowania wykorzystujący tgz. LCS, czyli lokalne centra sterowania. Dzięki temu praca na nastawniach ulegnie diametralnej poprawie, gdzie przestarzałe urządzenia mechaniczne wymagające wiele siły zastąpi sterowanie za pomocą komputera. Jest to całkowicie nowoczesny system i dziwi, że PLK tak słabo akcentuje ten fakt. Potem kończy się na starym powiedzeniu cudze chwalicie, swego nie znacie. Polscy kolejarze chwaląc poczynania kolei czeskich w tym zakresie nie wiedzą nawet, że u nas również takie centra powstają. Kontrakt na ten zakres prac został podpisany w dniu 22 czerwca 2007, a wykona go niemal tradycyjnie Bombardier Transportation (ZWUS) Polska Sp. z o.o. Cała trasa Warszawa –Łódź została podzielona na trzy LCS. Pierwsze to Grodzisk Mazowiecki, drugie to Skierniewice, a trzecie Koluszki. Obecny kontrakt obejmuje jedynie LCS Koluszki, natomiast LCS Skierniewice powstanie w późniejszym okresie. Tak więc przy LCS Koluszki podstawą będzie zbudowanie budynku LCS, który następnie zostanie wyposażony w system sterowania i zabezpieczania. Z tym systemem będą współpracowały z urządzenia przytorowe lokalizujące składy, oraz sterującymi urządzeniami przytorowymi takimi jak rozjazdy (ogrzewane elektrycznie), zapory przejazdowe czy semafory. Dodatkowo system będzie powiadamiał dróżników na ośmiu przejazdach kategorii A. System będzie sterował również oświetleniem terenu czy systemem informacji pasażerskiej. Zabudowane zostaną również cztery kontenery DSAT (detekcji stanów awaryjnych taboru kolejowego), które badają skład pod kątem przegrzanych czy nierównomiernie zużytych osi potencjalnie grożących wykolejeniem. System ten stał się powodem opóźnienia prac, ponieważ pierwotny przetarg wygrany przez Siemensa został anulowany z powodu zmiany szczegółowej koncepcji technicznej zawartej w SIWZ. To spowodowało powtórny przetarg w którym wygrał Bombardier.

Jak już wcześniej wspomniano etap drugi zakłada modernizację dwóch odcinków czyli Skierniewice (Miedniewice) – Warszawa Zachodnia oraz Łódź Fabryczna –Łódź Widzew. W etapie tym słowo kontrakt zastąpiono skrótem Lot. Tak więc część w okolicach Warszawy określono jako Lot A, część łódzką jako Lot B, a w ramach Lot C zawarto wszystkie pozostałe do wykonania zadania. Tak więc Lot A zakłada modernizację nawierzchni kolejowej i sieci trakcyjnej o długości 57,450 km, 17 mostów kolejowych, 7 wiaduktów kolejowych, 32 przepustów, 5 przejść podziemnych dla pieszych, 17 przejazdów kolejowych, przebudowy peronów w 10 lokalizacjach oraz urządzeń zabezpieczania ruchu na stacjach podłączonych do LCS w Grodzisku Mazowieckim, które będzie sterować ruchem na odcinku 45 km (Józefinów –Żyrardów). Lot B to odcinek Łódź Widzew –Łódź Fabryczna o długości 7,2km, gdzie napotkamy największą niespodziankę. Otóż projekt modernizacji zakłada przebudowę całej stacji Łódź Fabryczna na podziemną. Jest to zaskakująca wiadomość, ponieważ tak przebudowana stacja będzie umożliwiała budowę tunelu średnicowego pod centrum Łodzi. Oznaczałoby to realizację dawno planowanego podziemnego łącznika Łódź Fabryczna –Łódź Kaliska, jak również sugerowałoby, że PLK przyjęła do realizacji wariant linii dużych prędkości przechodzącej przez stację łódź Fabryczna. W najbliższych wydaniach InfoRail skupimy się bardziej na historii węzła i planach budowy linii dużych prędkości obejmujących również Łódź. Tak więc Lot B obejmuje budowę stacji podziemnej z infrastrukturą, lecz co ważne do stacji będą prowadziły cztery tory. To sugeruje, że w przyszłości zakłada się tam duży ruch pociągów. Jest to jeden z niewielu przypadków, gdzie podejmowane decyzje wydają się mieć sens i łączyć w plan. Oby planowana inwestycja została zakończona, ponieważ obiecuje pozytywną zmianę w tym węźle. W ramach przebudowy wymienione zostaną wszystkie elementy infrastruktury począwszy na torach, przez sieć trakcyjną, system zabezpieczania, a na peronach i systemie informacji pasażerskiej skończywszy. Etap II zamyka Lot C, na który składają się modernizacje stacji Skierniewice i Koluszki oraz budowa LCS Skierniewice. Przetargi w ramach etapu II Lot A mają zostać ogłoszone w styczniu 2008, natomiast rozstrzygnięte w marcu 2008.

W efekcie prowadzonych prac na całej długości pociągi pasażerskie mają kursować z prędkości 140-160km/h, gdzie 160 ma być osiągalne przez pociągi z wychylnym pudłem, natomiast dla taboru tradycyjnego ma to być 140km/h. Jednak nie wszędzie udało się spełnić te parametry. Przykładowo miejscami występują ograniczenia do 135km/h i mniejsze wynikające z łuków na trasie, których nie zdecydowano się złagodzić. Uzasadniano to szybkim terminem rozpoczęcia prac budowlanych oraz posiadaniem dokumentacji nie zakładającej łagodzenia łuków. Jednak nikt nie wyjaśnił dlaczego rozpoczęto od odcinku na którym występują największe łuki. Mimo tego po zakończeniu wszystkich prac modernizacyjnych czas jazdy między stacjami Łódź Fabryczna, a Warszawa Zachodnia dla najszybszych pociągów ulec skróceniu do 65 minut, co pozwoli na znaczne zwiększenie atrakcyjności pociągów na tym sławnym korytarzu kolejowym. Odcinek ten był jako pierwszy w Polsce zelektryfikowany, a przed jego elektryfikacją na trasie tej kursowały szybkie pociągi motorowe. Oprócz tego pasażerowie powinni docenić nowe perony o standardowej wysokości 760mm ułatwiające wejście do zespołów ED74, których podłoga jest posadowiona na wysokości 1000mm nad główką szyny. Oprócz tych widocznych i odczuwalnych przez pasażera efektów znacznej poprawie ulegnie bezpieczeństwo, ponieważ cała linia zyska nowy system zabezpieczania ruchu. Poprawie powinna ulec również punktualność pociągów z racji sterowania ruchem za pomocą jedynie trzech nastawni. To ma wpłynąć również na obniżenie kosztów eksploatacji linii. Dodatkową poprawę powinni odczuć mieszkańcy domów położonych przy torach. Zastosowane maty wygłuszające oraz ekrany dźwiękochłonne mają zmniejszyć wibracje powodowane przez pociągi oraz emitowany przez nie hałas. Dlatego trzeba jeszcze uzbroić się w cierpliwość i przeczekać okres modernizacji linii. Najbardziej boleśnie odczują to pasażerowie w momencie gdy ruszy przebudowa stacji Łódź Fabryczna, która będzie wymagała całkowitego zamknięcia jej dla ruchu. Jednak efekty przebudowy (oczywiście pod warunkiem wyboru odpowiedniego projektu) będą warte kilku lat użytkowana dworca Widzew i Kaliskiego jako głównego w Łodzi, ponieważ Fabryczny po przebudowie będzie mógł spełniać rolę głównego, nawet gdy pozostanie czołowym.