Kolej w ZSRR w latach 70.

W 1977 r. Związek Radziecki zajmujący teren o powierzchni 22 402 tys. kilometrów kwadratowych należał do największych państw na świecie. Dla porównania, powierzchnia Polski to zaledwie 312 tys. km². Niebagatelne znaczenie w gospodarce rozległego ZSRR miała kolej.

Na system transportu kolejowego w ZSRR składało się w 1977 r. aż 138 tys. km dróg żelaznych, do czego dochodziło 87 tys. km przemysłowych linii kolejowych. Było to 11% długości wszystkich dróg kolejowych na świecie.

W 1975 r. przewozy towarowe w ZSRR wyniosły 5200 mld tonokilometrów, a pasażerskie –744 mld pasażerokilometrów. Udział kolei w transporcie towarów w ZSRR wynosił 75%, a w transporcie pasażerskim –50%.

Najważniejszymi zmianami na radzieckiej kolei w okresie lat 60. i 70. było zastępowanie trakcji parowej trakcją elektryczną oraz zwiększenie ładowności wagonów towarowych. Działania te przyczyniły się do podwojenia wielkości przewozów. Do 1975 r. udział trakcji elektrycznej i spalinowej w transporcie kolejowym osiągnął 99,6%, a w ruchu manewrowym –88%. Mimo to parowozy prowadziły wciąż znaczną liczbę pasażerskich pociągów podmiejskich.

Do najmocniejszych lokomotyw eksploatowanych w latach 70. na radzieckiej kolei należały 8-osiowe lokomotywy elektryczne zasilane prądem zmiennym o mocy 6,52 MW, lokomotywy na prąd stały o mocy 5,2 MW oraz dwuczłonowe lokomotywy spalinowe o mocy 6 MW. Pociągi towarowe osiągały prędkość do 90-100 km/h. Do prowadzenia pociągów pasażerskich wykorzystywano lokomotywy zasilane prądem zmiennym o mocy 4,2 i 5,2 MW. W niektórych pojazdach wprowadzono tyrystorowe sterowanie rozruchem. Pod koniec lat 70. przewidywano wprowadzenie do ruchu lokomotyw elektrycznych o mocy 8 MW i spalinowych pasażerskich o mocy 6 MW.

W 1975 r. wyprodukowano w fabryce wagonów w Rydze pierwszy szybki elektryczny zespół trakcyjny ER200 o prędkości maksymalnej 200 km/h. Przewidziano go początkowo do obsługi połączenia Moskwa –Leningrad (obecnie Sankt Petersburg) o długości 650 km, a później do realizacji innych połączeń międzymiastowych. Pojazd składał się z 14 członów i charakteryzował się mocą ponad 10 MW. Należy jednak nadmienić, iż pociągi ER200 włączono do eksploatacji dopiero w 1984 r.

Prędkość produkowanych w latach 70. magistralnych lokomotyw elektrycznych nie była zbyt wysoka –wynosiła 110 km/h. Szybsze lokomotywy osiągały 160 km/h.

W latach 60. i 70. zmodernizowano w ZSRR 38 tys. km linii kolejowych, przy czym na 34 tys. km zastosowano tor bezstykowy. Zwiększono stopień mechanizacji prac torowych w naprawach głównych do 80% i do 67% w remontach średnich.

Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego przewidywała w latach 1976-1980 dalszy wzrost  pracy przewozowej, zwiększenie przepustowości linii kolejowych oraz stałe zwiększanie prędkości pociągów. Do 1980 r. przewozy towarowe miały wzrosnąć o 20%, a pasażerskie –o 15%.

W drugiej połowie lat 70. rozpoczęto budowę Bajkalsko-Amurskiej Magistrali (BAM), którą ukończono dopiero w XXI wieku. Przewidywano następujące odcinki:

Linia BAM miała służyć do przewozu węgla, ropy naftowej, gazu ziemnego, rudy cynku, miedzi, niklu i metali szlachetnych. Trasa miała się charakteryzować wysokim standardem jak na warunki radzieckie –elektryfikacją, zdalnym sterowaniem, nowoczesnym zabezpieczeniem ruchu i obecnością niezbędnego zaplecza mieszkaniowego. Wzdłuż trasy planowano budowę 200 stacji oraz 4 zakładów naprawczych taboru kolejowego. Tory miały być ułożone na tłuczniu z wykorzystaniem szyn P65. Na 1 km jednotorowej linii zaplanowano wykorzystanie 1840-200 podkładów. Planowano, że masa pociągów towarowych przewożących ropę naftową wyniesie początkowo 7000 t, a później 9000 t, i to  pomimo trudnego profilu linii.

Inne plany rozwojowe obejmowały konteneryzację przewozów towarowych, wzrost standardu pociągów pasażerskich oraz automatyzację 40 głównych stacji rozrządowych.