Historia Deutsche Bahn 1835-1945

Kolej w Niemczech ruszyła w pierwszej połowie XIX wieku i przezkolejne dziesięciolecia przyczyniła się do industrializacji iurbanizacji kraju.

Epokę kolei rozpoczęła6-kilometrowa linia Norymbergia –Fürth w 1835 r. Operatorem iwłaścicielem trasy było Stowarzyszenie Budowy Kolei Parowej pomiędzyNorymbergą a Fürth.

Wkolejnych latach powstawały prywatne przedsiębiorstwa akcyjne, którefinansowały budowę linii kolejowych pomiędzy ważnymi miastami handlowymii przemysłowymi. W Baden i Braunschweig kolej była natomiast już odpoczątku państwowa.

Interesującymjest fakt, iż pierwsze linie kolejowe były budowane przez prywatnychinwestorów celem odnoszenia zysków, w przeciwieństwie do dzisiejszychinwestycji finansowanych ze środków publicznych.

W1847 r. powstało Stowarzyszenie Niemieckich Zarządów Kolejowych.Państwowe i prywatne koleje zaczęły uznawać wspólne standardy techniczneoraz rozpoczęły kooperację.  W tym samym czasie zarysował się konfliktpomiędzy mieszczaństwem a władzami regionów. Prusy chciały zbudowaćlinię Kolei Wschodniej poza kontrolą państwową, finansując ją z kredytu.Niezgoda nad budżetem była jedną z przyczyn rewolucji –Wiosny Ludów w1848 r.

Podczas gdy wszystkieznaczące niemieckie miasta w 1861 r. były już połączone liniamikolejowymi, to na dzisiejszych ziemiach polskich dominowały białe plamy–w szczególności poza zaborem pruskim.

Mapakolejowa Niemiec z 1861 r. w bardzo dużej rozdzielczości:http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/54/Bahnkarte_Deutschland_1861.jpg

W1886 r. państwo pruskie przejęło Reńskie Przedsiębiorstwo Kolejowe. Tymsamym, praktycznie wszystkie odcinki kolejowe utworzonej w 1871 r.Rzeszy Niemieckiej zostały upaństwowione. Koleje państwowe przynosiłyzyski i przyczyniły się istotnie do wzrostu gospodarczego Niemiec. Nacałym świecie mówiono o złotym wieku kolei. W 1888 r. otwarto DworzecCentralny we Frankfurcie, odzwierciedlający bogactwo i wagę kolei.Najbardziej okazały obiekt architektury kolejowej w tamtych czasachnazywano „katedrą postępu”.

Wymienić można co najmniej 14 niemieckich fabryk produkujących lokomotywy elektryczne:

W1914 r. rozpoczęła się pierwsza wojna światowa. Już podczas działańwojennych pod koniec XIX wieku kolej odgrywała strategiczne znaczenie.Pociągi wykorzystano do mobilizacji wojsk.  Nigdy dotąd nie przewożonotylu materiałów wojskowych ani żołnierzy, nigdy też na koniec wojny niebyło tak niezliczonej liczby ofiar.

Poprzegranej pierwszej wojnie światowej Republika Weimarskazreorganizowała kolej. W 1920 r. zakończyła się epoka koleiregionalnych. Na ich miejsce wkroczyło po raz pierwszy państwoweprzedsiębiorstwo kolejowe – Kolej Rzeszy Niemieckiej. Z wejściem w życie„Umowy o przejściu kolei państwowej na własność Rzeszy”zostałopołączonych osiem kolei państwowych. W 1920 r. Kolej Rzeszy Niemieckiejzatrudniała milion pracowników i była największym pracodawcą w państwie.

W1924 r. Kolej otrzymała nową formę gospodarczą. Przekształcono ją współkę handlową. Celem reformy było uzyskanie zysków z działalności ispłacenie szkód wojennych. Przedsiębiorstwo Kolej Rzeszy Niemieckiejotrzymało prawo gospodarowania majątkiem, który musiał być utrzymany idalej powiększany. Kierownictwo spółki podlegało radzie nadzorczej, wktórej nie mogli zasiadać członkowie rządu ani parlamentu.

Czterylata po dojściu do władzy przez narodowych socjalistów, w 1937 r. kolejniemiecka została w pełni scalona ze strukturami państwowymi. Operacjęzrealizowano poprzez zwolnienia i zmianę struktury przedsiębiorstwa.Dyrektor generalny kolei był jednocześnie ministrem transportu Rzeszy.Wiązało się to nierozłącznie z udziałem w późniejszych zbrodniczychdziałaniach nazistów. Deportacje milionów ludzi do obozówkoncentracyjnych i obozów zagłady były realizowane właśnie z udziałemkolei niemieckich.