Dalsze losy projektu nowych EZT Končar

Niecały rok temu informowaliśmy o projekcie nowego EZT opracowanego przez Končar. Od czasu tamtego artykułu status projektu uległ zmianie, dlatego w niniejszym artykule przybliżamy ten postęp.

Jak już zostało wcześniej napisane prototypowa jednostka została wyprodukowana na zamówienie kolei Federacji Bośni i Hercegowiny ŽFBH. Prototypowy pociąg został oficjalnie zaprezentowany w dniu 28 września 2009 roku. Jednostka została wykonana w wariancie międzyregionalnym i posiada 24 miejsca w klasie pierwszej (układ siedzeń 2+1), 143 w klasie 2 (układ siedzeń 2+2), 9 rozkładanych siedzeń w klasie 2 oraz mały przedział bufetowy. We wnętrzu znalazły się również 2 przedziały WC oraz przestrzeń stojąca dla 250 osób według normy 4 osób na metr kwadratowy. Zgodnie z założeniami pociąg ma cztery wagony, pracuje pod zasilaniem 25 kV 50 Hz AC i ma prędkość maksymalną 160 km/h, choć ta ostatnia wartość raczej nie będzie wykorzystywana w ruchu liniowym z racji ograniczeń infrastrukturalnych. Skrajne wózki w składzie są napędowe i posiadają łączną moc 2 MW, którą generują cztery silniki asynchroniczne prądu przemiennego o mocy 500 kW. Są one zasilane za pomocą przekształtników trakcyjnych w technologii IGBT. Układ napędowy jak i wózki są własnym projektem Končar i są produkowane w Chorwacji. Skład posiada w większości podłogę na wysokości 600 mm nad główką szyny, obniżoną do 570 mm w wejściach, jedynie nad wózkami konieczne stało się podniesienie podłogi. Pociąg został zakupiony za 5,3 miliona €za pomocą pożyczki w chorwackich bankach. Pierwotnie miał powstać przy współpracy Končar i TŽV Gredelj, jednak ostatecznie ten drugi producent postanowił nawiązać współpracę z koncernem Siemens i w ramach tej umowy ma produkować EZT oraz SZT (dwa prototypy zamówiły koleje chorwackie HŽ). W związku z tym Končar zajął się produkcją prototypu, natomiast pudła zostały wyprodukowane przez zakłady kolejowe Čakovec. Po prezentacji rozpoczął się proces homologacji pociągu dla infrastruktury ŽFBH, który został już zakończony, natomiast producent wykorzystał okazję do wykonania homologacji również na sieci HŽ.

W listopadzie 2009 roku koleje chorwackie HŽ złożyły zamówienie na produkcję trzech prototypowych jednostek pasażerskich, gdzie dwie z nich zamówiono w TŽV Gredelj (wymienione wcześniej), natomiast trzecie zamówienie zostało złożone w fabryce Končar. Zamówienie to dotyczy dostawy czteroczłonowego EZT w wariancie podmiejskim, który ma obsługiwać miasto Zagrzeb. Prezentacja składu ma nastąpić w połowie bieżącego roku. Pociąg w tym wariancie będzie miał 190 miejsc siedzących jedynie w klasie 2, z czego 21 będzie składanych, które znajdą się w przedziale wielofunkcyjnym w jednym z wagonów środkowych oraz w przedziale dla przewozu osób niepełnosprawnych zlokalizowanym w drugim wagonie środkowym. Wagon ten zostanie wyposażony w bezbarierowy przedział WC. W większości zastosowano siedzenia w układzie 2+2, jedynie w centralnej części (pomiędzy drzwiami) wagonu środkowego zastosowano siedzenia pojedyncze. Zabieg ten ma pozwolić na zwiększenie liczby miejsc stojących, która została określona na 300 (przy założeniu 4 osób na metr kwadratowy). Dzięki wykorzystaniu podobieństw konstrukcyjnych z jednostką dla ŽFBH stało się możliwe znaczne przyspieszenie procesu homologacji w Chorwacji, co pozwoli na rozpoczęcie przez HŽ eksploatacji składu podmiejskiego wraz z grudniową zmianą rozkładu jazdy 2010/11. W tym samym terminie ŽFBH ma rozpocząć planową eksploatację pierwszego prototypu. Oficjalnie istnieje możliwość eksploatacji do trzech składów w trakcji ukrotnionej jednak wobec dwóch prototypów eksploatowanych w odmiennych warunkach w innych krajach możliwość ta nie będzie wykorzystywana.

Wartym odnotowania jest fakt bardzo dużego zaangażowania przemysłu chorwackiego w opracowanie i produkcję nowej jednostki. Według oficjalnych danych 70 % udział w wytworzeniu tych składów ma przemysł tego kraju. Jest to zawdzięczane w głównej mierze produkcji większości komponentów we własnym zakresie. Končar zatrudnia 250 inżynierów oraz około 200 wysoko wykwalifikowanych pracowników. Ten kapitał ludzki pozwolił na opracowanie projektu nowego EZT. Począwszy na pudle poprzez wózki a skończywszy na całym wyposażeniu trakcyjnym –wszystko to pozwoliło na osiągnięcie wysokiego udziału produkcji krajowej (chorwackiej). Na podstawie zdjęć można odnieść wrażenie, iż jedynie przejścia międzywagonowe oraz siedzenia pochodzą z importu.

Plany na przyszłość zakładają uruchomienie produkcji seryjnej w pierwszej kolejności składów tożsamych z prototypami, czyli na zasilanie 25 kV 50 Hz AC. Główne rynki zbytu to kraje dawnej Jugosławii oraz bliscy sąsiedzi posiadający sieć kolejową zelektryfikowaną tym napięciem. Mowa tu o Rumunii, Bułgarii oraz Węgrzech. W niedalekiej przyszłości ma zostać opracowana wielonapięciowa aparatura trakcyjna, która pozwoli na oferowanie składów również na rynki z odmiennym systemem zasilania. To oznacza, iż Polska dopiero w drugiej kolejności może stać się rynkiem zbytu dla tych składów.