Czy usamorządowić kolejowe przewozy regionalne?

Regionalne przewozy pasażerskie są realizowane w Polsce w olbrzymiej wielkości przez jednego przewoźnika –Spółkę PKP Przewozy Regionalne. Wyjątkiem jest tu jedynie Mazowsze, gdzie od jakiegoś czasu funkcjonują, nawiasem mówiąc całkiem dobrze, Koleje Mazowieckie –firma, w której udziały ma samorząd wojewódzki. Wydaje się, że to właśnie w tym kierunku powinna pójść dalsza reforma polskiej kolei.

Podobne stanowisko zaprezentowali Marszałkowie, którzy spotkali się w kwietniu w Warszawie, aby dyskutować na temat przyszłości polskiej kolei regionalnej. Rezultaty tych dyskusji prezentujemy poniżej. Warto wspomnieć jedynie, iż obecna struktura PKP PR nie ma dalszej racji bytu. Wejście w regionalne przewozy kolejowe kolejnych, po Mazowszu, samorządów wojewódzkich jest nieuniknione. W przeciwnym wypadku spółka może mieć poważne problemy, nie tylko finansowe. Pamiętać należy o konkurencji, która jeszcze nieśmiało, ale zaczyna wchodzić na polski rynek. Kolej Nadwiślańska –całkiem poważnie myśli o przejęciu niektórych połączeń lokalnych. A przecież nie należy zapominać o firmach zagranicznych, które już niedługo mogą pojawić się na polskich szlakach kolejowych. 

 

 

Konwent Marszałków Województw RP reprezentuje stanowisko, że jednym z zasadniczych kierunków Restrukturyzacji Grupy PKP w części odnoszącej się do przewozów regionalnych, powinno być zdecydowane zwiększenie roli samorządów w całym procesie organizowania publicznego kolejowego transportu pasażerskiego.

Marszałkowie Województw wyrazili gotowość do realizacji przedsięwzięć zmierzających do usamorządowienia kolejowych regionalnych przewozów pasażerskich, oczekując tym samym na podjęcie przez państwo działań organizacyjnych i legislacyjnych polegających na:

Tempo tworzenia, terytorialny zakres działania oraz baza ekonomiczna spółek samorządowych powinny uwzględniać uwarunkowania i specyfikę działania poszczególnych samorządów województw.

Od roku 1999 realizowano trzy programy restrukturyzacji transportu kolejowego. Kilkuletni okres funkcjonowania grupy kapitałowej PKP S.A. nie rozwiązał podstawowych problemów ekonomiczno –finansowych kolei. W 2004 roku wprowadzono zmiany w zakresie finansowania regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich, traktowanych jako przewozy o charakterze służby publicznej. Zmiana ta nie przyniosła uzdrowienia sytuacji podstawowego, współpracującego z samorządami, przewoźnika w tym sektorze tj. „PKP Przewozy Regionalne”. Strata tej Spółki w ubiegłym roku wyniosła około 600 mln zł., a łączna strata za lata 2001 –2004 osiągnęła wielkość 2,7 mld zł . Szczuje się, że zobowiązania tej spółki pod koniec bieżącego roku wyniosą ponad 2 mld zł .

Sytuacja przewoźnika nie pozostaje bez wpływu na sposób realizacji oferty przewozowej realizowanej we współpracy z samorządami i stwarza realne zagrożenia dla ciągłości oraz standardu świadczonych usług publicznych. Doświadczenia powstałe w wyniku utworzenia Spółki Koleje Mazowieckie (nawet przy nieporównywalnym potencjale Mazowsza w stosunku do innych regionów) wskazują, że tworzenie spółek samorządowych może przyczynić się do stopniowej normalizacji sytuacji na rynku przewozów regionalnych. Skłonność samorządów do podejmowania takich działań samodzielnie lub wspólnie z województwami ościennymi, rośnie w miarę nabierania doświadczenia w organizowaniu ruchu pociągów regionalnych na swoim terenie. Tendencja ta jest spójna ponadto z kierunkowym celem samorządów, jakim jest dążenie do zapewnienia sprawnego publicznego transportu pasażerskiego.