Budowa szybkiej kolei w Hiszpanii

Hiszpania jest jednym z krajów europejskich o najbardziej rozbudowanej sieci kolei dużych prędkości. System kolei AVE (Hiszpańska Kolej Dużych Prędkości) jest systematycznie rozbudowywany i stanowi ważny element przewozów pasażerskich pomiędzy aglomeracjami i dużymi miastami w kraju. Docelowo system kolei AVE ma być połączony z systemem TGV we Francji.

Pierwsza linia kolei dużych prędkości w Hiszpanii

Hiszpania po wejściu do Unii Europejskiej przeżywała okres boomu gospodarczego. Przyłączenie do Unii w 1986 roku pozwoliło na skorzystanie w szerokim zakresie ze środków pomocowych. Znaczna część tych środków została przeznaczona na rozwój infrastruktury transportowej, w tym tras szybkiej kolei.
Pierwsza linia kolei dużych prędkości o długości 471 km powstała na trasie Madryt – Sewilla, na przełomie lat 80. i 90. tych ubiegłego wieku, w związku z organizacją wystawy Expo 92 w Sewilli. Linię tę nazwano NAFA. Znaczna część trasy była modernizacją istniejących linii kolejowych. Tylko fragmentarycznie dobudowano nowe odcinki. Jedynie przy przekraczaniu pasma gór Sierra Morena, odcinku 13 km, parametry linii są znacznie ograniczone, m. in. prędkość maksymalną zmniejszono do 70 km/h. Linia ta zaprojektowana i wykonana została jako normalnotorowa, pomimo występującego szerokiego rozstawu torów w Hiszpanii. Linię tę otwarto w kwietniu 1992 roku. Średni koszt trwającej 4,5 roku budowy linii NAFA wyniósł 4,7 mln euro/km.
Po otwarciu w 1993 roku linia NAFA przewiozła 3 mln pasażerów, by na przełomie wieku osiągnąć 5,6 mln pasażerów rocznie.

Budowa kolejnych odcinków

Sukces i popularność pierwszej linii skłonił hiszpańskie koleje RENFE do budowy kolejnych linii tego typu. Budowę linii Madryt – Barcelona zamierzano zrealizować w pierwszej kolejności, ale z powodu dostępnych małych środków finansowych decyzja o budowie zapadła dopiero po kilku latach. W roku 1997 powołano urząd GIF do nadzoru nad budową kolejnych odcinków kolei dużych prędkości, nazwanych LAV. Budowę planowano realizować z dofinansowaniem z Unii Europejskiej. Przewidywano budowę linii: Madryt – Saragossa – Barcelona i dalej do granicy Francji, Madryt – Segowia – Salamanka/Valladolid, Madryt – Walencja oraz przedłużenie linii NAFA do Kordoby.
Odcinek z Kordoby do Malagi, będący odgałęzieniem linii do Sewilli oddawano etapami: w 2004 roku do Antequery, a w 2007 do Malagi. W roku 2005 oddano do użytkowania krótki 20,5 km odcinek kolei dużych prędkości Madryt – Toledo, jako odgałęzienie linii do Sewilli.
Odcinek z Madrytu do Saragossy i Lleidy oddano w roku 2003, a odcinek do Barcelony w roku 2008. Koszt budowy linii Madryt – Barcelona osiągnął niemal 8 mld euro. Przekroczenie granicy hiszpańsko – francuskiej zrealizowano wspólnie przez obydwa państwa, ze wsparciem finansowym UE. Koszt tej budowy wyniósł 1,1 mld euro. Realizację odcinka Perpignian – Figueres zakończono w roku 2010, a ciekawostką jest zmiana kierunku ruchu po stronie francuskiej z lewostronnego na prawostronny. Odcinek do stolicy Katalonii do Figueres oddano do eksploatacji pod koniec roku 2012.
Pod koniec 2007 roku oddano do eksploatacji kolejną linię dużych prędkości: Madryt – Valladolid o długości 180 km. Linia do Valladolid poprowadzona została częściowo nową trasą z przekroczeniem gór Guadarrama tunelem o długości aż 28,4 km (piąty na świecie), skracając trasę o ponad 68 km. Koszt tej trasy wyniósł aż 4,2 mld euro. Linia ta posiada odgałęzienie do Medina del Campo.
W końcu roku 2010 otwarto linię Madryt – Walencja/Albacete, a w roku 2013 jej przedłużenie do Alicante. Długość odcinka z Madrytu do Walencji wynosi 391 km, odgałęzienia do Albacete 70 km, a przedłużenia do Alicante 171 km.