Asynchroniczne EN57 w natarciu

Przebudowa składów EN57 i pochodnych na napęd asynchroniczny staje się coraz bardziej popularna co przekłada się nowe zamówienia. W niniejszym artykule dokonano zestawienia tego typu modernizacji.

Zmiana sposobu rozruchu w składach EN57 jeszcze kilka lat temu wydawała się bardzo odległą i kosztowną zabawką, jednak wydarzenia ostatnich lat znacznie przyspieszyły i choć sam rozruch impulsowy (częstotliwościowy) z pozostawieniem silników prądu stałego niezbyt dobrze się przyjął o tyle kompleksowa wymiana napędu z zastosowaniem silników asynchronicznych prądu przemiennego bardzo szybko znalazła swoich zwolenników. O koncepcji tych pojazdów szerzej pisaliśmy w tym i tym artykule jednak od tego czasu pod względem zamówień sytuacja rozwijała się dosyć dynamicznie, dlatego w niniejszym przedstawiamy aktualny stan w tym zakresie. Poniższa tabela zawiera zestawienie zamówień dotyczących przebudowy składów EN57 oraz pochodnych jak EN71, ED72 czy ED73 na rozruch impulsowy oraz napęd asynchroniczny. Jednocześnie autor artykułu chce zaznaczyć, że stworzenie listy było dosyć skomplikowane i mogą wystąpić pewne luki.

Lp.	Silniki	Wykonawca modernizacji	Odbiorca	Typ / liczba	Numery taborowe	Koszt całkowity / jednostkowy (w mln zł)	Uwagi
1	DC	ZNTK MM	KM	EN57 / 5	EN57KM-1486, 1561, 1562, 1566, 1567	b/d
2	DC	ZNTK MM	SKM w Trójmieście	EN57 / 4	EN57 –768, 1089, 1094, 1116	18,5 / 4,625
3	DC	ZNTK MM	KM	EW60 / 2	EW60 –001, 002	9,8 / 4,9
4	AC	ZNTK MM i Newag	KM	EN57 / 10	EN57AKM-1564, 1568, 1569, 1572, 1573, 1577, 1578, 1582, 1584, 1586	50 / 5
5	AC	Newag	SKM w Trójmieście	EN71 / 1	EN71-045 (2 120 183)	6,991
6	AC	ZNTK MM	Województwo Łódzkie	EN57 / 3	EN57AKM-3003, 3004, 3005	23,5 / 7,83
7	AC	Newag	KM	EN57 / 23	b/d	85,955 / 3,737 (cena netto)	W realizacji
8	AC	ZNTK MM i Pesa	PR	ED72 / 2	b/d	b/d	Prędkość maksymalna 130 km/h
9	AC	Newag	SKM w Trójmieście	EN57 + EW58 / 17 +4	b/d	139,217 / 6,62	Najkorzystniejsza oferta, trzy EW58 wydłużone do 4 wagonów
10	AC	n/d	Województwo Lubelskie	EN57 / 5	b/d	n/d	Przetarg w toku

 

Pierwsza część tabeli obejmująca punkty od 1 do 3 dotyczy składów przebudowanych na rozruch impulsowy (częstotliwościowy) z pozostawieniem silników prądu stałego. Rozwiązanie to poprawia płynność rozruchu, jednak przy stosunkowo wysokiej cenie nie poprawia w dostatecznym stopniu parametrów jednostki. Nic więc dziwnego, że prowadzone modernizacje miały charakter bardziej jednostkowy. Najwięcej składów przebudowały Koleje Mazowieckie, które w taki rozruch wyposażyły 5 składów EN57 oraz dwa składy EW60. Oprócz tego SKM w Trójmieście przebudowało cztery składy.

Dopiero rozbudowa koncepcji modernizacji o silniki asynchroniczne znacznie poprawiła atrakcyjność oferty. Jak można zauważyć przy nieznacznym wzroście kosztów niemal dwukrotnej poprawie ulegają parametry trakcyjne jednostek. Nic więc dziwnego, że już prototypy zostały zamówione w liczbie 10 sztuk przez KM, natomiast pozytywne wyniki eksploatacyjne doprowadziły do zawarcia drugiego kontraktu na kolejne 23 modernizacje. W efekcie do końca 2011 roku KM powinno posiadać aż 33 składy EN57 z napędem asynchronicznym.

W podobny sposób postanowiło postąpić SKM w Trójmieście. Ponieważ składy EN57 z rozruchem impulsowym i silnikami prądu stałego nadal wykazywały się zbyt małą mocą w stosunku do potrzeb ruchu aglomeracyjnego, więc przewoźnik ten postanowił zamówić czteroczłonowy skład EN71 z napędem asynchronicznym. Jak wykazała eksploatacja wprowadzenie silników asynchronicznych dało pożądaną poprawę parametrów, więc w najnowszym przetargu postanowiono zrezygnować z wydłużania EN57 i zamówić przebudowę 17 składów tego typu. Drugą częścią tego zamówienia jest modernizacja dosyć już antycznych składów EW58 wyprodukowanych w latach 1974-80. Z resztek tej serii postanowiono zmodernizować cztery składy, z czego trzy zostaną wydłużone o dodatkowy wagon środkowy. Ponieważ składy EW58 mają napędne człony skrajne, więc przy parametrach EN71 AC wydłużenie jest możliwe, choć „zapas”wagonów środkowych uniemożliwia wydłużenie wszystkich czterech modernizowanych składów.

Dosyć nieoczekiwanie w zestawieniu znalazły się trzy składy EN57 zmodernizowane dla Województwa Łódzkiego, których numeracja jest kontynuacją składów dostarczonych dla SKM w Warszawie. Dodatkowo Województwo Lubelskie jest w trakcie przetargu na dostawę 5 składów EN57. Według dostępnych danych plany innych województw dotyczące zakupów składów EN57 obejmowały jedynie składy po remontach, natomiast zamówienia na zmodernizowane do standardu „AKM”czyli z napędem asynchronicznym zostały anulowane, aczkolwiek w tym zakresie mogą wystąpić największe „białe plamy”.

Interesującym był również obrót spraw w PR, które postanowiło zmodernizować dwa składy ED72 z zastosowaniem napędu asynchronicznego. Ponieważ modernizacja daje znaczny przyrost mocy, więc przewoźnik zdecydował się za zamówienie tych zespołów z prędkością maksymalną 130 km/h, czyli jeszcze w granicach technicznych możliwości a jednocześnie unikając „zabaw”w podwójną obsługę. Zakres modernizacji można uznać za najbardziej optymalny jak dla tej serii, choć można zapytać dlaczego jedynie dwa zespoły a nie cała seria? Przecież seria ED72 nie jest jakoś specjalnie liczna, więc ujednolicona modernizacja byłaby pożądana, natomiast w układzie modernizacji pojedynczych sztuk znacznie skomplikuje się sprawa późniejszej eksploatacji serii.

Jak więc można zauważyć jedynie 13 składów wyposażono w rozruch impulsowy, natomiast zastosowanie silników asynchronicznych okazało się sukcesem i już obejmuje przebudowę 60 składów. Przy czyn napęd ten jest dostępny na rynku od zaledwie 2 lat, natomiast modernizacje tego typu będą prowadzone przynajmniej do 2014 roku, więc ogólna liczba składów zmodernizowanych z zastosowaniem napędu asynchronicznego na pewno znacząco wzrośnie –o ile to już odpowie przyszłość.